Αναστάτωση στη Μέση Ανατολή μετά την απόφαση των ΗΠΑ να αναγνωρίσουν ως “νόμιμους” τους εβραϊκούς οικισμούς στα κατεχόμενα αραβικά εδάφη. Οι Παλαιστίνιοι διαμαρτύρονται, οι έποικοι θέλουν πλήρη προσάρτηση.Ο Μoχάμεντ Μπαχίτι εργάζεται σε μανάβικο στη Ραμάλα. Το σπίτι του απέχει μιάμιση ώρα. Η καθημερινή διαδρομή από και προς τη δουλειά γίνεται δύσκολη με τους συνεχείς ελέγχους στις περιοχές των εβραϊκών οικισμών. “Καμιά φορά οι στρατιώτες στήνουν φυλάκια και μας καθυστερούν για ώρες. Για μία διαδρομή μιάμισηw ώρα μπορεί να χρειαστείς τρεις ή τέσσερις ώρες, αν πας από τους παράδρομους”, λέει. Κάθε τόσο ο Μoχάμεντ Μπαχίτι οδηγεί από τη Ραμάλα στην πόλη Τουλκαρέμ, στη Δυτική Όχθη. Μετά τις επιθέσεις Παλαιστινίων εναντίον Ισραηλινών στην περιοχή, ο ισραηλινός στρατός ελέγχει συνεχώς τους δρόμους.
Περίπου τρία εκατομμύρια Παλαιστίνιοι ζουν και εργάζονται στην κατεχόμενη από το Ισραήλ Δυτική Όχθη. Ανάμεσά τους ζουν περίπου 430.000 Εβραίοι έποικοι. Το Ισραήλ είχε καταλάβει τη Δυτική Όχθη, αλλά και την Ανατολική Ιερουσαλήμ, στον “Πόλεμο των ‘Εξι ημερών” το 1967. Οι Παλαιστίνιοι επισημαίνουν ότι τα κατεχόμενα αραβικά εδάφη ανήκουν σε ένα παλαιστινιακό κράτος με πρωτεύουσα την Ανατολική Ιερουσαλήμ. Αλλά οι έποικοι, καθώς και πολλοί υπουργοί της ισραηλινής κυβέρνησης, θεωρούν ότι οι οικισμοί αποτελούν μέρος του Ισραήλ “για θρησκευτικούς και ιστορικούς λόγους”. τα Ηνωμένα Έθνη χαρακτηρίζουν τα αραβικά εδάφη “κατεχόμενα” με βάση το διεθνές δίκαιο. Στο ψήφισμα 2334 του 2016 ο ΟΗΕ προειδοποιεί ότι οι εβραϊκοί οικισμοί αποτελούν μεγάλο εμπόδιο για την ειρήνευση. Αντιθέτως, ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Μάικ Πομπέο δήλωσε τη Δευτέρα ότι για τις ΗΠΑ οι οικισμοί “δεν είναι εξ’ ορισμού (per se) αντίθετοι με το διεθνές δίκαιο”.
Ο ρόλος της συμφωνίας του ‘Οσλο
Ο Παλαιστίνιος αναλυτής Ντζιχάντ Χαρμπ προειδοποιεί ότι οι εβραϊκοί οικισμοί επηρεάζουν πολλαπλώς τη ζωή και τη δραστηριότητα των Παλαιστινίων: Το Ισραήλ ελέγχει το έδαφος, με αποτέλεσμα να μην μπορούν να το αξιοποιήσουν οι Παλαιστίνιοι, ελέγχει και τους υδάτινους πόρους, ενώ οι νεόκτιστοι οικισμοί κατακερματίζουν τα αραβικά εδάφη. “Ούτε στα χωριά τους δεν μπορούν να πάνε πλέον ελεύθερα οι Παλαιστίνιοι”, λέει ο Χαρμπ.
Σύμφωνα με την ειρηνευτική συμφωνία του Όσλο το 1993 η Δυτική Όχθη χωρίζεται σε τρεις ζώνες. Πρόκειται για τις περιοχές τύπου Α που ελέγχονται αποκλειστικά από την Αυτόνομη Παλαιστινιακή Αρχή, τις περιοχές τύπου Β υπό μεικτό έλεγχο Ισραηλινών και Παλαιστινίων και τις περιοχές τύπου Γ, τις οποίες ελέγχει αποκλειστικά το Ισραήλ. Οι περιοχές τύπου Γ αποτελούν πάνω από το 60% του συνόλου. “Έχουμε χωράφια κοντά στους εβραϊκούς οικισμούς, αλλά δεν μπορούμε να πλησιάσουμε, γιατί βρίσκουμε οδοφράγματα και απαγορευτικές πινακίδες” λέει ο μανάβης Μοχάμεντ Μπαχίτι. Το Ισραήλ άρχισε να στήνει τα οδοφράγματα από το 2002, μετά από μία σειρά παλαιστινιακών επιθέσεων. Ο Ούρι Καρζέν, διευθυντής της εβραϊκής κοινότητας στη Χεβρώνα, υποστηρίζει ότι “οι Εβραίοι ζούσαν εδώ για 3.500 χρόνια, εκδιώχθηκαν από την Ιουδαία και τη Σαμάρεια στη διάρκεια του πρώτου αραβο-ισραηλινού πολέμου το 1948 με την Ιορδανία να καταλαμβάνει την περιοχή και άρχισαν να επιστρέφουν από το 1967. Εμείς είμαστε οι αυτόχθονες εδώ”.
“Εδώ γεννήθηκε ο λαός μας”
Ο Καρζέν ζει στη Χεβρώνα μαζί με άλλους 1.000 Ισραηλινούς. Η πόλη έχει κατατμηθεί στα δύο και οι έποικοι παραμένουν στο τμήμα που ελέγχεται από το Ισραήλ, ενώ γύρω τους ζουν 50.000 Παλαιστίνιοι. Μερικοί από τους Παλαιστίνιους αναγκάστηκαν να αποχωρήσουν από τις ιδιοκτησίες τους στο κέντρο της πόλης λόγω των εποίκων. “Εδώ γεννήθηκε ο λαός μας, οι περισσότερες αφηγήσεις της Βίβλου διαδραματίζονται στην Ιουδαία και τη Σαμάρεια”, λέει ο Ούρι Καρζέν. Στη Χεβρώνα βρίσκονται και οι Τάφοι των Πατριαρχών, ιερός τόπος για Εβραίους, Χριστιανούς και Μουσουλμάνους. Είναι η τελευταία κατοικία για τον Αβραάμ και τη Σάρρα, τον Ισαάκ και τη Ρεβέκκα, τον Ιακώβ και τη Λεία.
Συνολικά 600.000 έποικοι ζουν σε περισσότερους από 200 εβραϊκούς οικισμούς στη Δυτική Όχθη και την Ανατολική Ιερουσαλήμ. Ένας οικισμός μπορεί να αποτελείται από λίγες τροχοβίλες ή και να στεγάζει δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους σε νεόδμητες κατοικίες. Ο μεγαλύτερος εβραϊκός οικισμός είναι η πόλη Μοντίν στη Δυτική Όχθη, βορειοδυτικά της Ιερουσαλήμ, η οποία, σύμφωνα με την ισραηλινή οργάνωση Peace Now, ιδρύθηκε το 1994 και στεγάζει σήμερα 73.000 εποίκους. Τα συμφέροντα των εποίκων εκφράζει το “Συμβούλιο Jescha”, η ονομασία του οποίου προκύπτει από τα αρχικά των περιοχών Ιουδαία, Σαμάρια και Γάζα. Μετά την αμερικανική “στροφή” στη Μέση Ανατολή το Συμβούλιο ζητεί τώρα να γίνει το επόμενο βήμα, δηλαδή η προσάρτηση της Δυτικής Όχθης από το Ισραήλ. Εκπρόσωπος του Παλαιστίνιου προέδρου Μαχμούτ Αμπάς προειδοποιεί ότι η απόφαση των Αμερικανών “θα έχει συνέπειες”. Πάντως ο αναλυτής Ντζιχάντ Χαρμπ θωρεί ότι δεν πρόκειται να υπάρξουν ιδιαίτερες αντιδράσεις. Και αυτό γιατί, όπως υποστηρίζει, “οι Παλαιστίνιοι θεωρούν ότι αυτή η απόφαση δεν θα διαρκέσει για πολύ και επιπλέον έχουν απογοητευθεί από την τοπική και διεθνή πολιτική κατάσταση, που δεν τους ενθαρρύνει να αντιδράσουν και να βγουν στους δρόμους”.
Στέφανι Γιέρκελ, Μαχέρ Αμπουκχατέρ (DPA)
Επιμέλεια: Γιάννης Παπαδημητρίου
