Από τον περασμένο Φεβρουάριο η γέφυρα Μπολιβάρ που ενώνει την Κολομβία και τη Βενεζουέλα έγινε παγκοσμίως γνωστή λόγω των έντονων επεισοδίων που σημειώθηκαν. Η DW βρέθηκε εκεί στο πλαίσιο ερευνητικής αποστολής.Μόλις πριν από λίγες εβδομάδες, χιλιάδες διαδηλωτών από την Κολομβία με το σύνθημα «Συμμαχία Βοήθειας και Ελευθερίας» προσπάθησαν να περάσουν τη γέφυρα Μπολιβάρ για να μεταφέρον στη γειτονική Βενεζουέλα προμήθειες τροφίμων από τις ΗΠΑ. Στην άλλη πλευρά της γέφυρας, που φέρει το όνομα του ηγέτη της Βενεζουέλας που ενέπνευσε πολλές χώρες της Λατινικής Αμερικής να αποχωρήσουν από την ισπανική αυτοκρατορία, περίμενε ο στρατός της Βενεζουέλας. Η γέφυρα Μπολιβάρ έγινε έτσι πρόσφατα το σύμβολο του αγώνα για την εξουσία μεταξύ του εκλεγμένου προέδρου Νικολάς Μαδούρο και του αυτοανακηρυχθέντος μεταβατικού προέδρου Χουάν Γκουαϊδό. Δεκάδες άνθρωποι τραυματίστηκαν και οι εικόνες βίας μεταδόθηκαν σε όλον τον κόσμο. Ένα μήνα μετά στη γέφυρα Μπολιβάρ συναντά κανείς λίγους ανθρώπους, τουλάχιστον εν πρώτοις.
Μόνο μητέρες με παιδιά, ηλικιωμένοι και ασθενείς μπορούν να διασχίσουν τη γέφυρα για να περάσουν στην Κολομβία. Ωστόσο χιλιάδες είναι οι Βενεζουελανοί που προσπαθούν να περάσουν απέναντι μέσω μιας παράνομης διόδου κάτω από τη γέφυρα, διασχίζοντας με επικίνδυνο τρόπο το ποτάμι. Εκεί δρουν ανεξέλεγκτα παράνομες συμμορίες που απαιτούν χρήματα και απειλούν με βία. Ιδιαίτερα επικίνδυνη είναι η οδός αυτή για της γυναίκες, λόγω του φόβου βιασμών. Ωστόσο η πείνα και η έλλειψη φαρμάκων ωθούν πολλούς ανθρώπους να διαφύγουν από το σημείο αυτό παράνομα.
Η στάση της Κολομβίας
Ήδη υπολογίζεται ότι στην Κολομβία έχουν περάσει 1,2 εκατομμύρια πολίτες της Βενεζουέλας τελευταία νόμιμα, ενώ χιλιάδες συνεχίζουν να προσπαθούν να περάσουν καθημερινά τη γέφυρα παράνομα. Η κατάσταση ξυπνά σε πολλούς Κολομβιανούς μνήμες του παρελθόντος, όταν αυτοί προσπαθούσαν να διαφύγουν μαζικά στην Βενεζουέλα λόγω της εσωτερικής κρίσης στη χώρα τους. Τότε οι κάτοικοι της Βενεζουέλας είχαν υποδεχθεί εγκάρδια τους γείτονές τους. Έτσι τώρα και πολλοί Κολομβιανοί νιώθουν ηθικό χρέος απέναντί τους. Συγκεκριμένα το μεγαλύτερο πρόβλημα εντοπίζεται στους βαριά ασθενείς, όπως πχ. σε όσους έχουν προσβληθεί από τον ιό HIV. Όσοι καταφέρνουν να φτάσουν από τη Βενεζουέλα στην Κολομβία μπορούν να βρουν άμεση ιατρική βοήθεια αλλά και πρόσβαση σε τρόφιμα στην πόλη Κουκουτά, μόλις πέντε λεπτά από τη γέφυρα Μπολιβάρ.
Ωστόσο εθελοντές που εργάζονται σε κουζίνα που διαθέτει τρόφιμα στους ανθρώπους που φτάνουν στη Βενεζουέλα λένε ότι δεν διαθέτουν πλέον επαρκή μέσα για να καλύψουν τις συνεχώς αυξανόμενες ανάγκες. Ένας εθελοντής, ο Χοσέ Νταβίντ Κάνας, περιέγραψε στη DW την κατάσταση λέγοντας: «Για παράδειγμα σήμερα ήρθε ένα κορίτσι από τη Βενεζουέλα και με ευχαρίστησε για το φαγητό που της έδωσα γιατί είχε να φάει τέσσερις μέρες». Αντίστοιχη είναι και η κατάσταση στο τοπικό κέντρο υγείας Λας Μαργκαρίτας στην Κουκουτά. Κάθε μέρα το ιατρικό προσωπικό παρέχει πρώτες βοήθειες σε περίπου 100 με 120 παιδιά από τη Βενεζουέλα. Πολλές οικογένειες από τη Βενεζουέλα κάνουν ταξίδι 12 ωρών για να φτάσουν στην Κουκουτά, μιας και στη χώρα τους τα φάρμακα είτε εκλείπουν είτε είναι πανάκριβα. Μεγάλη ζήτηση στο κέντρο υγείας έχει επίσης η ινσουλίνη και τα φάρμακα για αναπνευστική ανεπάρκεια.
Η έξοδος συνεχίζεται
Αρχικά την Βενεζουέλα εγκατέλειψαν οι πιο ευκατάστατοι, είτε αεροπορικώς καταφεύγοντας στις ΗΠΑ είτε στην Ευρώπη. Έπειτα άνθρωποι από τη μεσαία τάξη με λεωφορεία έφτασαν στην Κολομβία, το Περού και το Εκουαδόρ. Τώρα ήρθε η σειρά των φτωχών, που φεύγουν με τα πόδια. Πρώτες βοήθειες τους παρέχονται και στον μικρό σταθμό του Ερυθρού Σταυρού στο Λος Πάτιος, λίγα χλμ. από τη γέφυρα Μπολιβάρ. «Όσοι φτάνουν εδώ σε άθια κατάσταση είχαν υποτιμήσει πόσο επικίνδυνο είναι το ταξίδι με τα πόδια» ανέφερε στη DW ο Έντουιν Αλφρέντο, εθελοντής του Ερυθρού Σταυρού. Ο ίδιος με τους συναδέλφους του προσπαθούν να βοηθήσουν τους Βενεζουελανούς που φθάνουν εδώ, παρέχοντάς τους και βασικές πληροφορίες. Ιδιαίτερα δύσκολη πάντως είναι η κατάσταση για όσους φθάνουν εδώ χωρίς νόμιμα έγγραφα. Η κυβέρνηση της Κολομβίας παρέχει βοήθεια μόνο σε όσους φθάνουν στη χώρα μέσω νομίμων οδών και διαδικασιών.
Το ρεπορτάζ έγινε στο πλαίσιο ερευνητικού ταξιδιού της Γερμανικής Εταιρείας Ηνωμένων Εθνών στην Κολομβία και του Περού.
Όλιβερ Πίπερ
Επιμέλεια: Δήμητρα Κυρανούδη
