«Ρομά είμαι ούτως ή άλλως και εντελώς γκέι επίσης», δηλώνει ο Γουίλιαμ Μπιλά. Μια συνέντευξη εν όψει της Παγκόσμιας Ημέρας των Ρομά στις 8 Απριλίου.Για τον Γουίλιαμ Μπιλά η στάση του απέναντι στη ζωή πηγαίνει χέρι-χέρι με το να στηρίζει κανείς τους άλλους: «Πρέπει συνειδητά να αποφεύγουμε πράξεις που ενδεχομένως να βλάπτουν κάποιον άλλο. Αυτό ανήκει εν μέρει στον όρκο του Ιπποκράτη – τον οποίο θα έπρεπε να ακολουθούν όλοι οι άνθρωποι, όχι μόνο οι γιατροί. Και κυρίως εμείς, οι Ρομά, όλες οι κοινότητες Ρομά και οι ακτιβιστές, θα έπρεπε να το βάλουμε καλά στο μυαλό μας όσο παλεύουμε για τα δικαιώματα και την αναγνώρισή μας», αναφέρει ο 51χρονος. Ο Γιουίλιαμ δεν ενδιαφέρεται τι λέει ο κόσμος για εκείνον: «Ρομά είμαι ούτως ή άλλως και εντελώς γκέι επίσης. Είμαι αυτό που είμαι – δεν χρειάζεται να ζητήσω συγνώμη από κανέναν και δεν χρειάζεται να αποδείξω τίποτα σε κανέναν», δηλώνει.
Ο Γουίλαμ γεννήθηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες – ο πατέρας του ήταν φαρμακοποιός και η μητέρα του νοσοκόμα. Μεγαλώνοντας στις ΗΠΑ, ήρθε σε επαφή και με τις αμερικάνικες σαπουνόπερες όπως «Η Δυναστεία» και «Ντάλας» και το αμερικάνικο όνειρο των δεκαετιών ΄80 και ΄90 τον ενέπνευσε. Εν μέσω μίας εποχής που δόξασε την εξουσία και τον πλούτο, χάραξε και εκείνος τη δική του πορεία, παίρνοντας με την στήριξη των γονιών του και τις ικανότητές του -όπως λέει ο ίδιος- τον δρόμο προς τη νίκη: Σπούδασε σε δυο από τις καλύτερες σχολές επιχειρήσεων στον κόσμο, το New York University Stern School of Business και το Πανεπιστήμιο του Σικάγο, παίρνοντας εξαιρετικά πτυχία και από τις δύο.
«Τότε κάπου σταμάτησα να ονειροπολώ και έγινα πραγματιστής, θεωρώντας πως το να είναι κανείς παραγωγικός ήταν το καλύτερο που θα μπορούσε να κάνει. Σήμερα πιστεύω πως αυτό μάλλον με περιόρισε και άρχισα να ξαναβρίσκω την χαρά στο να εξερευνώ νέες ιδέες και να μαθαίνω νέα πράγματα – ανεξάρτητα από το αν η ιδέα θα μπορούσε ποτέ να γίνει εμπορική».
Μετά την αποφοίτησή του από το Πανεπιστήμιο, ο Γουίλιαμ απευθύνθηκε στην εταιρία Ernst & Young ακολουθώντας το όνειρό του: Να κατακτήσει την κορυφή στον κόσμο των οικονομικών της Νέας Υόρκης. Η ζωή όμως τα έφερε αλλιώς και κατέληξε να εργάζεται για την εταιρία στην Πράγα. Όπως αναφέρει, ήθελε πάντα να εργαστεί στο εξωτερικό. Η μετάθεσή του στην Πράγα όμως τον έφερε κοντά και σε ένα ακόμη όνειρό του: Να ταξιδέψει και να έρθει σε επαφή με άλλες γλώσσες και πολιτισμούς. «Ποτέ δεν ακολούθησα τους στυλιζαρισμένους κανόνες για το πώς πρέπει να είναι μία σωστή εξέλιξη επαγγελματικά». Παλιότερα, λέει, όσο ζούσε στην πολυπολιτισμική Νέα Υόρκη η καταγωγή του δεν έπαιζε κανέναν απολύτως ρόλο. Παρόλα αυτά δεν μιλούσε για τη σεξουαλικότητά του. Αργότερα, ζώντας στην Πράγα, τα πράγματα ήταν ανάποδα: Οι συζητήσεις για τους Ρομά ήταν πολλές, αλλά η ανοχή απέναντι σε ομοφυλόφιλους από ανεπτυγμένες δυτικές χώρες ήταν πολύ μεγάλη: «Ίσως να μην ταιριάζω ακριβώς σε κανένα καλούπι, αλλά έχω μάθει να νιώθω παντού άνετα», δηλώνει.
Μία ανομοιογενής κοινότητα
«Στηρίζω όσους έχουν προοδευτικές απόψεις. Είναι πολύ σημαντικό να καταλάβει ο κόσμος πως οι Ρομά είναι ένας χαρακτηρισμός πολύπλευρος και σε καμία περίπτωση ομοιογενής. Υπάρχουν άλλωστε πολλοί διαφορετικοί τύποι ανθρώπων, κουλτούρας και πολιτικών αντιλήψεων – οι οποίοι συμπεριλαμβάνουν κι εμάς». Σύμφωνα με τον Γουίλιαμ, το μέλλον των κοινοτήτων Ρομά έγκειται σε μεγάλο βαθμό στην προσαρμοστικότητά τους σε διαρκώς μεταβαλλόμενες και επικίνδυνες συνθήκες – κάτι το οποίο έχουν αποδείξει εδώ και αιώνες ότι είναι σε θέση να κάνουν: «Είναι η ικανότητα και η προθυμία των Ρομά να αναγνωρίζουν τα συστημικά πρότυπα και στη συνέχεια, αξιοποιώντας τη γνώση τους αυτή, να ενεργούν».
Όπως μας έχει διδάξει η ιστορία, οι Ρομά αναγκάστηκαν να το κάνουν αυτό ξανά και ξανά, καθώς η «εξουσία» τους έχει αποκλείσει από το ίδιο το σύστημα. Σε ένα σύστημα, το οποίο βασίζεται στον φόβο, τα θύματα μπορούν να μετατραπούν σε θύτες, επειδή κατηγορούνται ότι δεν προσαρμόζονται – σε ένα σύστημα που δεν τους το επιτρέπει καν: «Αυτή η κατηγορία δεν είναι τυχαία και είναι εύκολο να την καταλάβει κανείς, εφόσον γνωρίζει για τον „αντιτσιγγανισμό“. Δεν μπορεί να πολεμήσει κανείς το σύστημα έτσι όπως είναι δομημένο. Πρέπει να το αλλάξει από μέσα, μέσω της δύναμης της καινοτομίας. Αλλιώς προσπαθεί κανείς να το αποφύγει. Όταν ξέρεις πως οι κανόνες είναι εναντίον σου, δεν έχεις άλλη επιλογή από το να προσαρμόσεις τις ιδέες σου – εφόσον θέλεις να επιβιώσεις».
Η αβανγκάρντ των Ρομά
Ο Γουίλιαμ εξηγεί πως οι Ρομά ως λαός, όπως και οι Ευρωπαίοι, έχουν αποδειξει την επιμονή και την ανθεκτικότητά τους με στόχο να διατηρήσουν την ταυτότητά τους. «Είμαστε η αβανγκάρντ. Όλο και περισσότεροι άνθρωποι προσπαθούν με την φαντασία τους να ξεφύγουν από την καθημερινότητα. Οι άνθρωποι της κοινότητάς μας το έκαναν από πάντα – και το κάνουν ακόμη». Η ελεύθερη βούληση έπαιζε για τον Γουίλιαμ πάντα έναν πολύ σημαντικό ρόλο – και σε θρησκευτικά ζητήματα, αφού ξεκίνησε ως Καθολικός, στην πορεία έγινε Προτεστάντης και μετά άθεος. Σήμερα δεν θα χαρακτήριζε τον εαυτό του σε σχέση με οποιαδήποτε θρησκεία : στις πνευματικές αναζητήσεις του προτιμά να βασίζεται στον εαυτό του. Παρόλα αυτά πιστεύει πως στον κόσμο τίποτα δεν συμβαίνει τυχαία και αν θέλει να τον αγαπήσουν οι άλλοι, πρέπει να αγαπήσει εκείνος πρώτα τον εαυτό του.
Γκίλντα-Νάνσι Χόρβατ
Επιμέλεια: Χρύσα Βαχτσεβάνου
