Μιλάει σήμερα στην ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΝΩΜΗ η βραβευμένη ποιήτρια Χριστίνα Πασχάλη.
Συνέντευξη- παρουσίαση: Αποστόλης Ζώης.
Θαρρώ πως χειμωνιάζει….
Ή μήπως τώρα μπαίνει η άνοιξη;
Κρύο τ’ αγέρι αυτό της λησμονιάς
Άλλοτε με ρωτά
κι άλλοτε με διχάζει.
Τα βλέφαρα κλείνω σ’ αυτό τον ήλιο
που είτε έρχεται είτε φεύγει δεν ξυπνώ.
Πρόκειται για στίχους ποιήματος της τρικαλινής ποιήτριας Χριστίνας Πασχάλη από τη συμμετοχή της στο λογοτεχνικό διαγωνισμό Μενεξέδες εφήμερη ομορφιά, Εκδόσεις Κηφισιά. Η Χριστίνα Πασχάλη γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1980 και μεγάλωσε στα Τρίκαλα. Σπούδασε Αγγλική Φιλολογία στην Αθήνα κι έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στην Ειδική Αγωγή στο Λονδίνο, όπου και δίδαξε ελληνικά σε δίγλωσσα παιδιά στο Ελληνικό Σχολείο της Αγίας Σοφίας. Σήμερα εργάζεται ως εκπαιδευτικός στη Δημόσια Εκπαίδευση. Δοκίμιά της έχουν βραβευτεί από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο καθώς και το Ιαπωνικό Υπουργείο Εξωτερικών Υποθέσεων. Το διήγημά της “Ρούσκα” βραβεύτηκε στο Λογοτεχνικό Διαγωνισμό του Αντώνη Σαμαράκη και ανθολογήθηκε από τις εκδόσεις Καστανιώτη. Ο ποιητικός λόγος όμως κέρδισε γρήγορα την Χριστίνα Πασχάλη και το 2002 η Παυλίνα Παμπουδή και η Νικολακοπούλου συμπεριέλαβαν το ποίημά της «Το Φλεγόμενο Όνειρο της Αφροδίτης» στην ανθολογία νεαρών ποιημάτων (εκδόσεις Ροές) από όπου αποκόμισε και βραβέιο ποίησης για νέους ποιητές. Από τότε πολλά ποιήματα της έχουν βραβευτεί σε πανελλήνιους λογοτεχνικούς διαγωνισμούς κι έχουν ανθολογηθεί και εκδοθεί σε λογοτεχνικά περιοδικά Αξίζει να αναφερθούν δύο βραβεύσεις και εκδόσεις από τον Πανελλήνιο Διαγωνισμο Ποίησης και Φωτογραφίας του Δήμου Ευόσμου και η βράβευσή της για αγγλόφωνη ποίηση στην Ιρλανδία από τους Boyne Berries. Ακόμη, το ποίημά της “Dancing Against Crime” απαγγέλθηκε και χορογραφήθηκε στο Κίεβο σε διαπολιτισμικό φεστιβάλ κατά της εγκληματικότητας (Μάιος 2006). Οι «Ανάγλυφες Λέξεις» (Εκδόσεις Μαλλιάρης, 2006) είναι η πρώτη της προσωπική Ποιητική Συλλογή και ακολούθησαν τα “Roses Sauvages” το 2009. Σήμερα μιλάει στην ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΝΩΜΗ.
-Στην εποχή που ζούμε όπου η οικονομική κρίση έχει ισοπεδώσει αρχές, θεσμούς και ιδανικά πόσο εύκολο ή δύσκολο είναι κάποιος να γράφει ποιήματα;
«Ζούμε σε εποχή άναρχη και ισοπεδωτική. Ώρες-ώρες νιώθουμε να “στραγγαλίζει ” όλη μας την ύπαρξη. Ο ποιητικός λόγος με τους συμβολισμούς του και το μεταβολισμό του βιώματος που τον διακρίνει είναι ένα από τα πιο άμεσα μέσα που έχει κάποιος για να εκφραστεί σε αυτές τις εποχές. Δεν τίθεται θέμα ευκολίας ή δυσκολίας. Η ποίηση είναι τρόπος έκφρασης και εσωτερική ανάγκη και σε τέτοιες εποχές μπορεί να λειτουργήσει και καθαρτικά. Ο Σεφέρης στην ομιλία του κατά την παραλαβή του βραβείου Νόμπελ Λογοτεχνίας στις 11 Δεκεμβρίου του 1963 και ήταν σα να το ‘πε χτες…
« πώς τούτος ο σύγχρονος κόσµος όπου ζούµε, ο τυρρανισµένος από το φόβο και την ανησυχία, τη χρειάζεται την ποίηση. Η ποίηση έχει τις ρίζες της στην ανθρώπινη ανάσα – και τι θα γινόµασταν αν η πνοή µας λιγόστευε;»
-Εσείς από πού αντλείτε αυτή τη διάθεση και γράφετε;
«Δεν πρόκειται για διάθεση. Δε λέω ποτέ “α..ας κάτσω τώρα να γράψω ένα ποίημα”. Δε γίνεται έτσι. Για μένα, είναι μια διεργασία εντελώς αυθόρμητη με βιωματικό υπόβαθρο. Το βίωμα δηλαδή γίνεται το “καύσιμο” που πυροδοτεί τη γραφή».
-Τα ποιήματά σας έχουν βραβευθεί αμέτρητες φορές στο εξωτερικό αλλά και στην Ελλάδα. Ποιο είναι το πιο σημαντικό από όλα τα βραβεία που έχετε πάρει;
«Οι πιο σημαντικές βραβεύσεις για μένα ήταν οι πρώτες, στα νεαρά χρόνια, γιατί έβγαλαν και τα υπόλοιπα ποιήματα από το συρτάρι μου. Πάντα όμως με συγκινεί όταν αγγίζει η γραφή μου τόσο τους κριτικούς αλλά και τους απλούς αναγνώστες».
-Ποιο είναι το αγαπημένο σας ποίημα; Μπορείτε να το αναφέρετε;
«Δεν νιώθω ότι έχω γράψει ακόμα “το αγαπημένο μου ποίημᔨ. Θα μπορούσα να ξεχωρίσω το “Λίγο”, την “Τελευταία Παράσταση” το “Quand nous sommes reveilles” και ένα-δυο ποιήματά μου που δεν έχω ακόμη εκδόσει».
-Ποια είναι τα βασικά στοιχεία που πρέπει να έχει κάποιος για να γράφει ποιήματα; Απαιτούνται μόνο γνώσεις;
«Να κατέχει το λόγο πιστεύω ότι είναι αρκετό. Βασικό ρόλο παίζει και ο βαθμός ειλικρίνειας που διακρίνει κάποιον σε σχέση με τον εαυτό του και τους άλλους. Έπειτα “αναλαμβάνει” η έμπνευση».
-Επισκεφθήκατε διάφορες χώρες σε όλο τον κόσμο, είχατε προτάσεις να κάνετε καριέρα εκτός χώρας, αλλά τελικά μείνατε στα Τρίκαλα… Έχετε μετανοιώσει;
«Επέλεξα να ζήσω στην Ελλάδα για τη ζεστασιά των ανθρώπων μας και για τη συνοχή του κοινωνικού ιστού που λείπει στο εξωτερικό. Μια απόφαση πρέπει να την κρίνουμε με τα δεδομένα που είχαμε την εποχή που τη λάβαμε. Δε γίνεται να την κρίνουμε με τα τωρινά δεδομένα που ηταν υπεράνω πάσης φαντασίας λιγα χρόνια πριν. Είναι ανθρώπινο να γυρνάμε πίσω σε στιγμές αδυναμίας και να λένε “και αν ειχα πράξει διαφορετικά” αλλά αυτό δεν οδηγεί πουθενα και δεν είναι δημιουργικό. Ελπίζω, πάντως, να μην φτασω στο σημείο να πω ότι έχω μετανιώσει.
Θα ήθελα κλείσω πάλι με τα λόγια του Σεφέρη:
“Ανήκω σε µία χώρα µικρή.
Ένα πέτρινο ακρωτήρι στη Μεσόγειο, που δεν έχει άλλο αγαθό παρά τον αγώνα του λαού, τη θάλασσα, και το φως του ήλιου.
Είναι µικρός ο τόπος µας, αλλά η παράδοσή του είναι τεράστια και το πράγµα που τη χαρακτηρίζει είναι ότι µας παραδόθηκε χωρίς διακοπή.
..Η ελληνική γλώσσα δεν έπαψε ποτέ της να µιλιέται. Δέχτηκε τις αλλοιώσεις που δέχεται καθετί ζωντανό, αλλά δεν παρουσιάζει κανένα χάσµα.
Άλλο χαρακτηριστικό αυτής της παράδοσης είναι η αγάπη της για την ανθρωπιά, κανόνας της είναι η δικαιοσύνη.
Στην αρχαία τραγωδία, την οργανωµένη µε τόση ακρίβεια, ο άνθρωπος που ξεπερνά το µέτρο, πρέπει να τιµωρηθεί από τις Ερινύες.
Όσο για µένα συγκινούµαι παρατηρώντας πώς η συνείδηση της δικαιοσύνης είχε τόσο πολύ διαποτίσει την ελληνική ψυχή, ώστε να γίνει κανόνας του φυσικού κόσµου.
Και ένας από τους διδασκάλους µου, των αρχών του περασµένου αιώνα, γράφει: «… θα χαθούµε γιατί αδικήσαµε …».
Σ’ αυτό τον κόσµο, που ολοένα στενεύει, ο καθένας µας χρειάζεται όλους τούς άλλους. Πρέπει ν’ αναζητήσουµε τον άνθρωπο, όπου και να βρίσκεται.
Όταν στο δρόµο της Θήβας, ο Οιδίπους συνάντησε τη Σφίγγα, κι αυτή του έθεσε το αίνιγµά της, η απόκρισή του ήταν: ο άνθρωπος. Τούτη η απλή λέξη χάλασε το τέρας. Έχουµε πολλά τέρατα να καταστρέψουµε. Άς συλλογιστούµε την απόκριση του Οιδίποδα.»
