Οι μονομερείς ενέργειας της Άγκυρας επέφεραν τους περασμένους μήνες σημαντική επιδείνωση των σχέσεων με την Ουάσιγκτον. Η αμερικανική Γερουσία δρομολογεί πλέον την επιβολή κυρώσεων και ο Ερντογάν προαναγγέλλει αντίποινα.Η αγορά των ρωσικών S-400 αλλά και οι τουρκικές στρατιωτικές επιχειρήσεις στη βόρεια Συρία έχουν προκαλέσει την οργή πολλών αμερικανικών βουλευτών. Εδώ και μήνες το Κογκρέσο απειλεί με την επιβολή κυρώσεων σε βάρος της Τουρκίας προκειμένου να «τιμωρήσει» το καθεστώς Ερντογάν για τις «εμμονές» του. Στα τέλη Οκτωβρίου η Ουάσιγκτον εκτόξευσε τα πρώτα πυρά: με ψήφισμά της η Βουλή των Αντιπροσώπων αναγνώρισε τη Γενοκτονία των Αρμενίων.
Τη σκυτάλη των απειλών πήρε στη συνέχεια ο τούρκος πρόεδρος Ερντογάν ο οποίος προειδοποίησε προ ημερών με κλείσιμο των στρατιωτικών βάσεων σε Ιντσιρλίκ και Κιουρετζίκ σε περίπτωση που τεθούν σε ισχύ οι κυρώσεις που αξιώνουν πολλοί αμερικανοί γερουσιαστές. Στο νομοσχέδιο για την εθνική ασφάλεια που εγκρίθηκε στις αρχές της εβδομάδας και το οποίο καθορίζει εν πολλοίς τον αμυντικό προϋπολογισμό, η Γερουσία έβαλε μπλόκο στην πώληση αμερικανικών μαχητικών F-35 στην Τουρκία. Επιπλέον επιβάλλονται κυρώσεις σε επιχειρήσεις που συμμετέχουν στον τουρκικό αγωγό TurkStream ενώ αίρεται το εμπάργκο πώλησης όπλων στην Κύπρο.
Η Τουρκία δεν έχει πλέον φίλους
«Όταν οι κυρώσεις αποφασίζονται τελεσίδικα δεν υπάρχει επιστροφή», σχολιάζει ο Μαξ Χόφμαν από το Think Tank, Center for American Progress στην Ουάσιγκτον. «Και αυτό ενώ ο Λευκός Οίκος επιχείρησε να μεταπείσει τη Γερουσία».
Ο αμερικανός πρόεδρος έχει βέβαια τον τελευταίο λόγο. Για να τεθούν σε ισχύ οι όποιες κυρώσεις θα πρέπει προηγουμένως να υπογράψει το σχετικό νομοσχέδιο. Παρά τις καλές σχέσεις που φέρονται να έχουν πάντως Τραμπ και Ερντογάν, ο ειδικός σε θέματα Τουρκίας από το German Marshall Fund Οζγκούρ Ουνλουχισαρσικλί εκτιμά ότι η επιβολή των κυρώσεων θα πρέπει να θεωρείται δεδομένη. Η φιλία με τον Τραμπ δεν αρκεί για να αποτρέψει τα μέτρα, όπως λέει. Διότι εκτός Λευκού Οίκου η Τουρκία δεν έχει πλέον φίλους.
Οι κυρώσεις θα επιβληθούν στο πλαίσιο του νόμου Countering America´s Adversaries Through Sanctions Act, τον λεγόμενο CAATSA. Ο σχετικός κατάλογος χωρών στις οποίες επιβάλλονται κυρώσεις περιλαμβάνει μέχρι στιγμής τις Ιράν, Βόρεια Κορέα και Ρωσία.
Σε δεινή θέση ο Ερντογάν
Στη «μαύρη λίστα» μπαίνει πλέον και η Τουρκία. Αυτό συνεπάγεται μια σειρά τιμωρητικών μέτρων και αφορά, μεταξύ άλλων, και τα χρηματοπιστωτικά ινστιτούτα, όπως την Halk Bank η οποία στήριξε τις επιχειρήσεις στη βόρεια Συρία. Σε αυτά τα συμφραζόμενα γίνεται σαφές ότι το τίμημα της επιμονής της Άγκυρας στους ρωσικούς S-400 φαντάζει είναι ιδιαίτερα υψηλό.
«Για μεγάλο διάστημα η Τουρκία προσπάθησε να αγοράσει αμερικανικούς Patriot, αλλά αυτό δεν κατέστη δυνατό», εξηγεί ο Ουνλουχισαρσικλί. «Παράλληλα ο Ερντογάν φοβάται ότι οι Αμερικανοί θέλουν να περιορίσουν τις εξουσίες του. Μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα του 2016 ενισχύθηκαν οι υποψίες του ότι από τους Αμερικανούς πηγάζουν συγκεκριμένοι κίνδυνοι για τον ίδιο. Γι΄ αυτό και απευθύνθηκε στους Ρώσους και συμμάχησε μαζί τους».
Γεγονός είναι ότι το καθεστώς Ερντογάν βρίσκεται σε ιδιαίτερη δεινή θέση. Σε περίπτωση που υποχωρούσε για να αποτρέψει τις αμερικανικές κυρώσεις, θα προκαλούσε αναμφίβολα τη δυσαρέσκεια της Μόσχας. Σε αυτή την περίπτωση θα βρισκόταν, πιθανότατα, αντιμέτωπη με ρωσικές κυρώσεις, όπως έγινε το 2015 μετά την κατάρριψη ρωσικού μαχητικού. Γεγονός είναι επίσης ότι ο Ερντογάν δεν μπορεί να ικανοποιήσει και τις δυο πλευρές. Την Παρασκευή πάντως ο ίδιος προανήγγειλε αντίποινα στις αμερικανικές κυρώσεις.
Ντέγκερ Ακάλ
Επιμέλεια: Κώστας Συμεωνίδης
