Συνέντευξη του Στέλιου Λουκά στον Ελπιδοφόρο Ιντζέμπελη.
Ο Στέλιος Λουκάς γεννήθηκε στην Θεσσαλονίκη και σπούδασε Παιδαγωγικά και Θέατρο. Εργάστηκε στο Δημοτικό Ραδιόφωνο και στη Δημοτική Τηλεόραση. Είναι αφοσιωμένος στις εκπομπές για το βιβλίο και τον πολιτισμό. Από το 1992 και έως και σήμερα επιμελείται και παρουσιάζει την εκπομπή «Ένα βιβλίο ένα ταξίδι» που είναι η μακροβιότερη εκπομπή για το βιβλίο στην Ελληνική Τηλεόραση. Παράλληλα γράφει ποίηση. Η συνέντευξη έχει αφορμή την ποιητική του συλλογή που έχει τον τίτλο «Αμύθητος κήπος». Οι απόψεις του Στέλιου Λουκά για τον πολιτισμό και για την ποίηση είναι ενδιαφέρουσες και το κυριότερο πρέπει να κρατήσουμε την γνώμη του ότι «Πρέπει από πολύ νωρίς να ξεκινήσουμε το ταξίδι της αναζήτησης και έξω από μας και μέσα μας».
-Η τελευταία σας ποιητική συλλογή έχει τον τίτλο « Αμύθητος κήπος», εκδόσεις Κέδρος. Από τον τίτλο και μόνο φαίνεται ότι μας δίνετε μια υπόσχεση ότι θα μας ταξιδέψετε μέσα από τους στίχους σας .Υπάρχουν όμως στην πραγματικότητα αμύθητοι κήποι;
-Αλίμονο για την ανθρωπότητα αν δεν υπήρχαν αμύθητοι κήποι. Το πρόβλημα σήμερα για τον εγκλωβισμένο στη σκουριά της καθημερινότητας άνθρωπο , είναι , το πώς θα αντιληφτεί ποιοι είναι οι αμύθητοι κήποι στη σύντομη ζωή του. Δηλαδή , ποια είναι η ουσία και το αληθινό νόημα του βίου του και ποιες οι αληθινές και διαχρονικές αξίες για την ύπαρξή του. Υπάρχουν αμύθητοι κήποι. Πρέπει από πολύ νωρίς να ξεκινήσουμε το ταξίδι της αναζήτησης και έξω από μας και μέσα μας .
-Γράφετε : «…αφήνω το φόβο να γίνει ποίημα». Γιατί έχει ο ποιητής το αίσθημα του φόβου αφού κατά βάθος γνωρίζει το δρόμο της ποίησης ;
– Αυτό πιστεύετε ; Ότι ο ποιητής γνωρίζει το δρόμο της ποίησης ; Κανείς δεν γνωρίζει εκ των προτέρων τίποτα . Μόνο , ίσως , κάποια υπερφίαλα όντα που θεωρούν τον εαυτό τους αποκλειστικό κάτοχο της αλήθειας του κόσμου μας και την τέχνη τους μια παγκόσμια υπεροχή που διεκδικεί την πρωτοκαθεδρία σε σύλληψη και αξία .
Θέλω να πω , η αλαζονεία της υπεροχής , είναι μία ασθένεια που αλλοιώνει και μεταμορφώνει τον άνθρωπο.
Όχι , με φόβο γίνονται τα ποιήματα . Με φόβο , με παραίτηση , με κονιορτοποίηση του εγώ.
-« Δε θέλω άλλα παραμύθια με λύκους και μάγισσες…» . Η καθημερινή ρουτίνα , η ανησυχία για το αύριο αλλά και η έλλειψη αισιοδοξίας για την άσχημη οικονομική κατάσταση δεν μπορεί να τονωθεί από την ανάγνωση και την ονειροπόληση των παραμυθιών ;
-Η χρήση της λέξης « παραμύθια» στο συγκεκριμένο ποίημα που καταλήγει με τους στίχους « Η ζωή χτίζεται σαθρή / Σ’ ένα μέλλον που αιμορραγεί» , έχει την έννοια του ψέματος .
Του καθημερινού , κυνικού , ανάλγητου και χωρίς όρια ψέματος ( κυρίως εκ μέρους των πολιτικών οι οποίοι με τις πράξεις και την ανικανότητά τους εξαθλιώνουν τις ζωές των ανθρώπων ) , το οποίο σκοτώνει τα όνειρα και δυναστεύει το μέλλον .
Φυσικά , έτσι όπως εσείς το θέτετε , τα αληθινά παραμύθια , είναι μία διέξοδος από το καθημερινό γκρίζο τοπίο και γενικά οι τέχνες θα έλεγα μία παρηγοριά .
-« Κι όπως θα νοσταλγώ τη θάλασσα / Τους ανθισμένους κήπους…» . Ποια είναι η δική σας σχέση με τη θάλασσα και ποιος είναι ο ιδιαίτερός σας κήπος ;
– Η αθωότητα , η ευαισθησία , η αγάπη , η Φύση , τα ευάλωτα και απροστάτευτα ζώα, οι απελπισμένοι , οι πονεμένοι , εκείνοι που μένουν πιστοί στις ανθρώπινες αξίες, εκείνο που με κάνει να δακρύζω και να χαίρομαι , το ταπεινό κυκλάμινο που ανθίζει μέσα στη βαρυχειμωνιά , τα καθαρά μάτια ενός παιδιού και πολλά άλλα μικρά και ταπεινά , αποτελούν τον δικό μου μυστικό αμύθητο κήπο .
Η θάλασσα είναι ένας μοναδικός υγρός κήπος . Το αιώνιο σύμβολο της αντίστασης στη φθορά . Η επίδρασή της στη ζωή του ανθρώπου είναι καθοριστική . Η σχέση μου με τη θάλασσα είναι η σχέση ενός θνητού με το μεγαλειώδες κι αθάνατο. Υποκλίνομαι σ’ όλα αυτά που είναι και συμβολίζει .
– Πολλοί νέοι γράφουν ποίηση . Το όνειρό τους είναι να εκδοθούν οι στίχοι τους. Παλαιότερα περίμεναν με αγωνία να αποκτήσει οντότητα η πρώτη τους ποιητικήσυλλογή. Σήμερα ανεβάζουν τα ποιήματά τους στο διαδίκτυο. Αυτή η εξέλιξη μπορεί να βοηθήσει την ποίηση ;
-Της δίνει μεγαλύτερη δημοσιότητα και ίσως νέους αναγνώστες . Το διαδίκτυο είναι ένας απέραντος τόπος ιδεών και ανταλλαγής σκέψεων , εμπνεύσεων και προβληματισμών .
Ο χρόνος είναι αυτός που θα δείξει αν η ποίηση θα βγει ωφελημένη από αυτήν την κατάσταση . Ωφελημένη πώς ; Κερδίζοντας νέους αναγνώστες ; Αποκτώντας μεγαλύτερη δύναμη και επιρροή στις ανθρώπινες κοινωνίες ;
Από την άλλη , σκέφτομαι , ότι , η ποίηση , από τη γέννησή της ως σήμερα , δεν ήταν ποτέ το αγαπημένο ανάγνωσμα των πολλών , των μαζών .
Αυτό που μπορώ με βεβαιότητα να πω , είναι , ότι , με ευχαριστεί που γράφουν οι νέοι και οι νέες ποίηση , Για τον καθένα ξεχωριστά , ο χρόνος θα δείξει αν αυτά που γράφουν αξίζουν ή όχι .
-Αν και εκδίδονται πολλές ποιητικές συλλογές ο τύπος γράφει λίγες σειρές ή και καθόλου .Γιατί υπάρχει αυτή η αδιαφορία για την ποίηση ;
– Αυτό δεν συμβαίνει σε όλες τις περιπτώσεις . Στην εκπομπή μου , για παράδειγμα , στο « Ένα βιβλίο ένα ταξίδι» στη Δημοτική Τηλεόραση Θεσσαλονίκης , η ποίηση , προβάλλεται συνεχώς και θα έλεγα ότι προβάλλεται περισσότερο από την πεζογραφία.
Κι αυτό γίνεται διότι η ποίηση στη χώρα μας είναι ένα μεγάλο μέρος του πολιτισμού μας . Η Ελλάδα έχει κατακτήσει δύο Νόμπελ Λογοτεχνίας με την ποίησή της . Το 1963 με το Γιώργο Σεφέρη και το 1979 με τον Οδυσσέα Ελύτη.
Το γεγονός ότι κάποια Μέσα Ενημέρωσης δεν την προβάλλουν , είναι πρόβλημα των Μέσων και των ανθρώπων που εργάζονται σ’ αυτά . Πιστεύω ότι για να προβάλλεις την ποίηση πρέπει να έχεις συνειδητοποιήσει την αξία της , να είσαι πολύ διαβασμένος κι όχι δήθεν , ασχολούμενος με τον σύγχρονο ελληνικό πολιτισμό και κυρίως να υπηρετείς με υψηλό αίσθημα καθήκοντος τις μεγάλες και διαχρονικές ανθρώπινες αξίες . Να δημιουργείς , δηλαδή , μέσα από τη δουλειά σου μια νέα ευαισθησία .
Ποιος μπορεί σήμερα αυτό να το κάνει ; Ποιος μπορεί να ψυχαγωγεί τους ανθρώπους ανεβάζοντάς τους λίγο ψηλότερα ;
Η αδιαφορία για την ποίηση , στην ουσία , είναι αδιαφορία για την πραγματική ομορφιά . Ο εθισμός στην ασχήμια , ιδιαίτερα σήμερα , έχει πάρει μεγάλες διαστάσεις.
Ευτυχώς η ποίηση που γράφεται ισορροπεί τα πράγματα ερήμην των μαζών. Κι εδώ βρίσκεται το ωραίο του κόσμου μας .
-Έχετε γνωρίσει μεγάλους ποιητές . Ποια ήταν τα στοιχεία που τους έκαναν να αφήσουν σημαντικό έργο ;
– Η ανθρωπιά τους , η εντιμότητα , η ευαισθησία , η σεμνότητα , η πίστη τους στο αληθινά ωραίο , η επιμονή τους στην αναζήτηση της γνώσης , η γενναιοδωρία , η εργατικότητα και το πάθος .
-Εργάζεστε χρόνια στο ραδιόφωνο αλλά και στην τηλεόραση .Έχετε παρουσιάσει πολλούς δημιουργούς .Υπάρχει κάποια επιβράβευση για αυτή τη σπουδαία προσπάθεια ;
– Ναι , μπορώ να το πω. Είναι η ικανοποίηση που νιώθω ότι κάνω το καθήκον μου. Ότι προβάλλω αυτό που πραγματικά αξίζει . Ότι βοηθώ να γίνει περισσότερο γνωστό το φωτεινό πρόσωπο του ελληνικού πολιτισμού. Νιώθω μια μεγάλη αγάπη για τις τέχνες και τους δημιουργούς . Μελετώ το έργο τους κι αυτό με αναζωογονεί , αισθάνομαι ότι υπάρχω και δίνω νόημα και ουσία στη δουλειά μου . Η μεγάλη επιβράβευση είναι η αγάπη των απλών ανθρώπων που γνωρίζουν να ξεχωρίζουν το σοβαρό από το γελοίο και το σημαντικό από το ασήμαντο . Και βέβαια η αγάπη και η εκτίμηση των ίδιων των δημιουργών .
-Ποια βιβλία ποίησης θα προτείνατε στους αναγνώστες μας ;
-Να πάνε στα βιβλιοπωλεία και να διαλέξουν οι ίδιοι το βιβλίο που τους ταιριάζει .Ο κάθε αναγνώστης έχει τη δική του ιδιοσυγκρασία και τις δικές του αξίες . Η ανάγνωση ενός βιβλίου είναι μία πολύ προσωπική υπόθεση .
