Τι θα σήμαινε για τις σχέσεις Καταλονίας-ΕΕ μια πιθανή απόσχιση της περιφέρειας από την Ισπανία μετά το δημοψήφισμα της πρώτης Οκτωβρίου; Θα μπορούσε να παραμείνει ή θα έπρεπε να αποχωρήσει;Στην EE ισχύει από το 2004 το δόγμα Μπαρόζο, το οποίο πήρε το όνομά του από τον πρώην πρόεδρο της Κομισιόν. Σύμφωνα με αυτό, ένα νέο κράτος στο οποίο προκύπτει από απόσχιση από κάποιο κράτος-μέλος της ΕΕ και κηρύσσει την ανεξαρτησία του δεν αποτελεί τμήμα της ΕΕ και πολύ περισσότερο δεν είναι αυτοδικαίως νέο μέλος.

Στη διατύπωση αυτή είχε προβεί ο Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο ώστε να παρεμποδιστούν αυτονομιστικά κινήματα στη βελγική Φλάνδρα, στη χώρα των Βάσκων, στη βόρεια Ιρλανδία, στη βόρεια Ιταλία και την Καταλονία. Την άποψη αυτή διατύπωσε ο Μπαρόζο άλλη μια φορά το 2014 μιλώντας στο BBC με αφορμή τη συζήτηση τότε για την ανεξαρτητοποίηση της Σκωτίας.

Τις τελευταίες ημέρες και με αφορμή το δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία της Καταλονίας την 1η Οκτωβρίου, οι διάφοροι εκπρόσωποι στην Κομισιόν δεν κουράζονται να επαναλαμβάνουν το «δόγμα» Μπαρόζο.

Αίτηση για ένταξη στην ΕΕ

Σε περίπτωση πάντως που η Καταλονία ανεξαρτητοποιούνταν θα μπορούσε να καταθέσει αίτηση για ένταξη στην ΕΕ. Η διαδικασία ένταξης θα διαρκούσε χρόνια. Κυρίως όμως θα έπρεπε να συμφωνήσει και η Ισπανία στη διεξαγωγή των συνομιλιών. Ειδικοί, επιχειρήσεις και τράπεζες στην Καταλονία θεωρούν πως η περιφέρεια δεν θα μπορούσε να ανταπεξέλθει οικονομικά εάν δεν παραμείνει μέρος της Ισπανίας. Οι εξαγωγές αυτοκινήτων που κατασκευάζονται σε καταλανικά εργοστάσια διοχετεύονται κυρίως στις χώρες-μέλη της ΕΕ. Ως τρίτη χώρα, η Καταλονία θα έπρεπε να πληρώσει δασμούς και να κλείσει σχετική εμπορική συμφωνία με την ΕΕ. Εκτός αυτού, η Γαλλία είναι η χώρα με την οποία συνορεύει και από την οποία διακινούνται, από και προς την Ισπανία, άνθρωποι και αγαθά. Η Γαλλία, σε περίπτωση απόσχισης της Καταλονίας, θα μετατρεπόταν σε εξωτερικό σύνορο της ΕΕ.

Ενδεχομένως πάντως η Καταλονία να μπορούσε να κρατήσει το ευρώ ωστόσο η ανεξαρτητοποίηση της θα ήταν μια μεγάλη οικονομική περιπέτεια όπως υποστηρίζει και ο νομικός Γκέοργκ Άμπεγκ, ο οποίος θεωρεί ότι οι πολιτικοί δεν έχουν ενημερώσει επαρκώς τους πολίτες για τις συνέπειες που θα έχει μια τυχόν απόσχιση. Η Καταλονία είναι υπερχρεωμένη και αμέσως μετά την ανεξαρτητοποίηση θα έπρεπε να καταβάλλει δέκα δισεκατομμύρια ευρώ σε οφειλές.

Οι υπέρμαχοι της απόσχισης υποστηρίζουν πως η Λαϊκή Δημοκρατία της Γερμανίας έγινε αμέσως τμήμα της ΕΕ χωρίς ενταξιακές διαπραγματεύσεις. Ωστόσο νομικοί επισημαίνουν πως σε αυτή την περίπτωση έχουμε να κάνουμε με ένταξη και όχι με απόσχιση. Η Λαϊκή Δημοκρατία έγινε τμήμα της Ομοσπονδιακής Γερμανίας στις 3 Οκτωβρίου του 1990. Και στην ένταξη αυτή συναίνεσαν ομόφωνα όλα τα κράτη-μέλη της ΕΕ.

Μια απόσχιση της Καταλονίας θα περιέπλεκε σίγουρα περισσότερο τα πράγματα και δεν θα τα απλοποιούσε.

Μπερντ Ρίγκερτ / Μαρία Ρηγούτσου

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ