Τον Απρίλιο του 1945 ο Κόκκινος Στρατός απελευθέρωνε τα στρατόπεδα εξόντωσης Μπέργκεν-Μπέλζεν και Ράβενσμπρουκ. Εξαιτίας της πανδημίας του κορωνοϊού οι τελετές μνήμης για τη 75η επέτειο έγιναν κεκλεισμένων των θυρών.Λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού οι τελετές μνήμες με αφορμή τα 75 χρόνια από την απελευθέρωση των στρατοπέδων συγκέντρωσης Μπέργκεν-Μπέλζεν και Ράβενσμπρουκ έγιναν κεκλεισμένων των θυρών. Στην εκδήλωση μνήμης στο μνημείο θυμάτων στο Μπέργκεν-Μπέλζεν συμμετείχαν ο πρωθυπουργός της Κάτω Σαξονίας, πολιτικοί του κρατιδίου καθώς και εκπρόσωποι εβραϊκών κοινοτήτων.
Στην ομιλία του ο τοπικός πρωθυπουργός Στέφαν Βάιλ τόνισε ότι «το Μπέργκεν-Μπέλζεν ήταν και παραμένει ανοιχτή πληγή της γερμανικής ιστορίας. Τιμούμε τα θύματα σε κλίμα πένθους και ντροπής. Μας θλίβει το γεγονός ότι αναγκαζόμαστε φέτος να τιμήσουμε τα θύματα μόνο με μια απλή κατάθεση στεφάνων». Σύμφωνα με το πρωθυπουργό η πανδημία επέβαλε την αναβολή της τελετής μνήμης με συμμετοχή 5.000 προσκεκλημένων για την επόμενη χρονιά στις 18 Απριλίου του 2021.
Ο Στέφαν Βάιλ απηύθυνε στην ομιλία του έκκληση να διατηρηθούν ζωντανές οι μνήμες για το Μπέργκεν-Μπέλζεν και τα εγκλήματα των ναζί. Σημαντικότερο από την ημέρα μνήμης είναι να καταβληθεί κάθε προσπάθεια έτσι ώστε να μην ξεχαστούν «ούτε τα θύματα, αλλά ούτε και οι θύτες», είπε ο τοπικός πρωθυπουργός και πρόσθεσε ότι «είναι καθοριστικό να εξαχθούν τα ορθά συμπεράσματα και να αντιδράσουμε άμεσα σε κάθε έκφραση αντισημιτισμού, ρατσισμού και καταπίεσης».
Στο Μπέργκεν-Μπέλζεν άφησε την τελευταία πνοή η Άννα Φρανκ
Στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Μπέργκεν-Μπέλζεν, σε απόσταση περίπου 70 χιλιομέτρων από το Ανόβερο, την πρωτεύουσα της Κάτω Σαξονίας, εξοντώθηκαν από τα SS, τη πείνα και τις επιδημίες από το 1939 μέχρι το 1945 περισσότεροι από 52.000 φυλακισμένοι και περίπου 20.000 αιχμάλωτοι πολέμου. Ανάμεσα στα θύματα ήταν και η νεαρή Άννα Φρανκ (1929-1945), η οποία έγινε αργότερα διάσημη από το ημερολόγιό της. Η Άννα και η αδερφή της Μάργκοτ πέθαναν στο στρατόπεδο το Μάρτιο του 1945 από τύφο. Ένα περίπου μήνα αργότερο, ο κόκκινος στρατός απελευθέρωνε το Μπέργκεν-Μπέλζεν.
Η απελευθέρωση των στρατοπέδων Μπέργκεν-Μπέλζεν και Ράβενσμπρουκ από τα σοβιετικά στρατεύματα τιμήθηκε με κοινή χριστιανική και εβραϊκή τελετή στο Βερολίνο στον καθολικό ναό Maria Regina Martyrum, ο οποίος χτίστηκε στη δεκαετία του ΄60 για να τιμηθούν τα θύματα της ναζιστικής περιόδου (1933-1945). Αρχικά είχε προγραμματιστεί η συμμετοχή περίπου 60 επιζώντων στην τελετή. Αντ΄ αυτού προβλήθηκαν μαγνητοσκοπημένα μηνύματα και δηλώσεις πολιτικών, αλλά και βίντεο καλλιτεχνικών και παιδαγωγικών πρότζεκτ.
Σε κοινό μήνυμα ο γερμανός υπουργός Εξωτερικών Χάικο Μάας και ο πολωνός ομόλογός του Γιάτσεκ Τσαπουτόβιτς τόνισαν τιμώντας τα θύματα των στρατοπέδων: «Αν κρατούσαμε ενός λεπτού σιγή για κάθε θύμα η σιωπή θα διαρκούσε 14 μέρες. Όμως ο αγώνας κατά της λήθης δεν μπορεί να είναι σιωπηλός». Παράλληλα ο γερμανός υπουργός αναφέρθηκε «στο δηλητήριο του μίσος και του αντισημιτισμού» που γίνεται ολοένα και πιο αισθητό. «Όταν τα θύματα μετατρέπονται σε θύτες, τόσο στη Γερμανία, όσο και στο εξωτερικό, εμείς οι Γερμανοί δεν μπορούμε να το αποδεχόμαστε αναντίρρητα», επισημαίνει ο Χάικο Μάας και υπογραμμίζει: «Αυτό επιβάλλει η ευθύνη για την ιστορία μας και ο σεβασμός στα θύματα». Κλείνοντας το βιντεοσκοπημένο του μήνυμα ο επικεφαλής της γερμανικής διπλωματίας σημείωσε ότι «το να θυμόμαστε σήμερα, σημαίνει ότι είμαστε αλληλέγγυοι προς τα θύματα και αντιμετωπίζουμε θαρραλέα τους θύτες».
Ράβενσμπρουκ: Το μεγαλύτερο γυναικείο στρατόπεδο
Από την πλευρά της η γερμανίδα υφυπουργός πολιτισμού Μόνικα Γκρίτερς εκδήλωσε σε μήνυμα τη λύπη της για το γεγονός ότι οι εκδηλώσεις μνήμης λαμβάνουν φέτος χώρα, λόγω κορωνοϊού μόνο ψηφιακά. Για το λόγο αυτό τόνισε ότι έχει ιδιαίτερα σημασία φέτος να χρησιμοποιηθούν διαφορετικοί τρόποι για να τιμηθούν τα θύματα. Κατέστησε ωστόσο σαφές ότι ο ψηφιακός κόσμος είναι σε θέση μόνο να υποβοηθήσει την ενασχόληση με την ιστορία και την εξαγωγή συμπερασμάτων.
Στις 22 και 23 Απριλίου του 1945 τα σοβιετικά στρατεύματα απελευθέρωσαν τα στρατόπεδα εξόντωσης Ράβενσμπρουκ και Σαξενχάουζεν, στα οποία κρατούνταν κατά τη ναζιστική περίοδο πάνω από 200.000 άνθρωποι. Δεκάδες χιλιάδες έχασαν τη ζωή τους από τις κακουχίες και τα βασανιστήρια. Το στρατόπεδο Ράβενσμπρουκ υπήρξε το μεγαλύτερο γυναικείο στρατόπεδο εξόντωσης. Από το 1939 μέχρι το 1945 πέρασαν τις πύλες του περισσότερες από 130.000 γυναίκες. Στο στρατόπεδο αυτό ανήκε ένα μικρότερο στρατόπεδο ανδρών και ένα άλλο για εφήβους. Υπολογίζεται ότι στο στρατόπεδο Ράβενσμπρουκ δολοφονήθηκαν τουλάχιστον 28.000 άνθρωποι.
DW, dpa, epd, kna
Επιμέλεια: Στέφανος Γεωργακόπουλος
