Ένα δίκτυο δημοσιογράφων αποκάλυψε ξανά μαζική φοροαποφυγή εκ μέρους ιδιωτών, πολιτικών και επιχειρήσεων. Μια πρακτική σκανδαλώδης αλλά σε πολλές περιπτώσεις νόμιμη, επισημαίνει ο Χένρικ Μπέμε.Ο καθένας από εμάς θέλει να ελαχιστοποιήσει τα φορολογικά του βάρη. Για αυτόν τον σκοπό υπάρχουν φοροτεχνικοί, αλλά και επαρκής ειδική βιβλιογραφία. Αυτή η στάση είναι ανθρώπινη, ειδικά σε χώρες όπως η Γερμανία, που επιβάλλει υψηλούς φόρους στους πολίτες. Ως εκ τούτου μέλημα των περισσότερων είναι πως μέσω της ετήσιας φορολογικής δήλωσης θα κατορθώσουν να έχουν τη μεγαλύτερη δυνατή επιστροφή φόρων από την εφορία.

Για τους εργαζόμενους που αμείβονται με κανονικούς μισθούς τα ποσά που επιστρέφονται είναι συγκριτικά αμελητέα. Εντελώς διαφορετικά είναι τα δεδομένα όταν "παίζονται" μεγάλα χρηματικά ποσά. Πολυεθνικοί όμιλοι όπως η Apple, η Google και το Facebook, εταιρείες εισηγμένες στο γερμανικό χρηματιστήριο της Φραγκφούρτης και άλλες επιχειρήσεις παρόμοιου βεληνεκούς ξέρουν πολύ καλά πως λειτουργεί η φοροαποφυγή. Κορυφαίοι εξειδικευμένοι νομικοί ανιχνεύουν για λογαριασμό των εταιρειών τα "παραθυράκια" των νόμων με στόχο να ελαχιστοποιήσουν τα φορολογικά βάρη. Παρομοίως δρουν βεβαίως και οι πλούσιοι αυτού του κόσμου.

Οικογενειακά γραφεία, γνωστά διεθνώς ως Family Offices, διαχειρίζονται τα περιουσιακά στοιχεία εξαιρετικά εύπορων οικογενειών. Επιπλέον υπάρχουν ιδρύματα που μπορούν να φανούν εξαιρετικά χρήσιμα για την απόκρυψη χρημάτων. Δικηγορικές εταιρείες, όπως η Mossack Fonseca στον Παναμά (υπόθεση Panama Papers) και η Appleby στις Μπαχάμες στην περίπτωση των Paradise Papers, οι οποίες γνωρίζουν εξαιρετικά πως λειτουργούν τα "παραθυράκια" και οι εταιρείες-γραμματοκιβώτια (εικονικές εταιρείες). Το διεθνές δίκτυο ερευνητών-δημοσιογράφων αποκάλυψε αυτό το γιγάντιο πλέγμα φοροαποφυγής. Οι προσπάθειες των δημοσιογράφων αξίζουν τον σεβασμό όλων.

Η ποινική δίωξη δεν είναι δουλειά των δημοσιογράφων

Οι νέες αποκαλύψεις σηκώνουν και πάλι κύματα διαμαρτυρίας. Εναντίον των πλουσίων, των πολυεθνικών, κατά του συστήματος. Θα πρέπει όμως να επισημανθεί ότι η συντριπτική πλειονότητα των περιπτώσεων που φίλτραραν οι 400 δημοσιογράφοι από την τεράστια βάση δεδομένων κινείται σε νόμιμο πλαίσιο. Δεν απαγορεύεται (ακόμη) η ύπαρξη φορολογικών παραδείσων. Ούτε η εκμετάλλευση φορολογικών "παραθύρων". Και επίσης δεν μπορεί κανείς να κατατάσσει τους πάντες αδιακρίτως στην ίδια κατηγορία. Πολλοί εύποροι πολίτες στη Γερμανία πληρώνουν τους φόρους τους όπως προβλέπεται. Ενδεικτικό είναι ότι το 43% του φόρου εισοδήματος στη Γερμανία κατέβαλαν περίπου δύο εκατομμύρια των συνολικά σχεδόν 40 εκατομμυρίων φορολογουμένων στη χώρα.

Αναμφίβολα υπάρχουν όμως και πολλοί που δεν λειτουργούν συνετά. Και βεβαίως τα κράτη καλούνται να βρουν τρόπους να αυξήσουν τα φορολογικά τους έσοδα. Διότι η παγκόσμια χρηματοοικονομική κρίση έχει αδειάσει τα δημόσια ταμεία σε όλον τον κόσμο. Ως εκ τούτου είναι σημαντικό να διατηρηθούν οι πιέσεις που προκαλούν οι νέες αποκαλύψεις στους πολιτικούς που είναι αρμόδιοι να λάβουν τις αποφάσεις που απαιτούνται. Είναι σαφές ότι ενάμισυ χρόνο μετά τις συνταρακτικές αποκαλύψεις των Panama Papers έχουν γίνει ελάχιστα πράγματα. Ενδεικτικό είναι ότι έχει ζητηθεί εκ των υστέρων η καταβολή του ισχνού ποσού των 80 εκατομμυρίων ευρώ ως φόρων.

Αυτό το γεγονός δεν μειώνει την ερευνητική εργασία των δημοσιογράφων. Ωστόσο πρέπει να τονιστεί ότι η ποινική δίωξη δεν είναι δική τους δουλειά, αλλά αρμοδιότητα των φορολογικών αρχών και της δικαιοσύνης. Χρειάζονται φορολογικές αρχές που δρουν διεθνώς, πέραν των εθνικών συνόρων. Απαιτούνται κατά το δυνατόν εναρμονισμένοι φορολογικοί συντελεστές και ίσοι όροι ανταγωνισμού. Επειδή όμως συμβαίνει το αντίθετο στην πραγματικότητα και ορισμένα κράτη προσφέρουν φορολογικά πλεονεκτήματα δημιουργώντας συνθήκες ανταγωνισμού στο φορολογικό πεδίο, αυτοί που επιχειρούν με κάθε τρόπο να αποφύγουν την καταβολή φόρων θα εξακολουθήσουν να έχουν εύκολο έργο.

Χένρικ Μπέμε

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ