Εκφοβισμός, βία, συλλήψεις: Σε πολλές χώρες του κόσμου δημοσιογράφοι είτε διώκονται, είτε δέχονται απειλές επειδή ενημερώνουν για τον κορωνοϊό. Η DW απονέμει σε αυτούς τα φετινά βραβεία «Ελευθερίας του Λόγου».17 δημοσιογράφους από 14 χώρες και τέσσερις ηπείρους βραβεύει η DW με το φετινό Freedom of Speech Award. Αυτό που τους συνδέει: διώκονται ή δέχονται απειλές επειδή «τόλμησαν» να ενημερώσουν την κοινή γνώμη, στο εσωτερικό και το εξωτερικό, για τις εξελίξεις από το μέτωπο καταπολέμησης της πανδημίας.
«Στους καιρούς της πανδημίας η δημοσιογραφία αποκτά καθοριστικό ρόλο και κάθε δημοσιογράφος έχει μεγάλη ευθύνη», δήλωσε σήμερα στο Βερολίνο ο γενικός διευθυντής της DW Πέτερ Λίμπουργκ στην διαδικτυακή απονομή των βραβείων. Σύμφωνα με τον επικεφαλής του γερμανικού ραδιοτηλεοπτικού σταθμού «οι πολίτες κάθε χώρας έχουν δικαίωμα στην πρόσβαση εμπεριστατωμένων πληροφοριών. Κάθε μορφή λογοκρισίας ενδέχεται να στοιχίσει ζωές. Απόπειρες ποινικοποίησης της ενημέρωσης παραβιάζουν σαφέστατα την ελευθερία του λόγου».
Έδειξαν και μίλησαν για όσα δεν έπρεπε
Σε ιδιαίτερα δύσκολη θέση βρίσκονται οι δημοσιογράφοι σε χώρες, όπου η ελευθερία της άποψης υπόκειται σε σημαντικούς περιορισμούς. Όπως, για παράδειγμα, στην Κίνα όπου η ασθένεια Covid-19 εμφανίστηκε για πρώτη φορά. Η εξαφάνιση σειράς πολιτών, που μετέδιδαν ειδήσεις σχετικά με τα μέτρα αντιμετώπισης του ιού, είχε αντίκτυπο σε διεθνή μέσα ενημέρωσης. Ανάμεσά τους και ο δικηγόρος Τσεν Κιούσι, ο οποίος ενημέρωνε για την κατάσταση που επικρατούσε στο Γουχάν λίγο μετά το ξέσπασμα της πανδημίας. Τα σχετικά βίντεο σε twitter και Youtube, με τους φόβους του για πιθανά αντίποινα από το καθεστώς, είδαν σχεδόν 3.000.000 χρήστες στο διαδίκτυο.
Στους εξαφανισθέντες ανήκει και ο επιχειρηματίας Φανγκ Μπιν, ο οποίος δημοσίευσε την 1η Φεβρουαρίου σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης επίμαχες φωτογραφίες: σάκους με πτώματα μπροστά από νοσοκομείο στο Γουχάν. Λίγο αργότερα κατήγγειλε ότι αρχές κατέσχεσαν τον υπολογιστή του και τον ανέκριναν. Από τις 9 Φεβρουαρίου αγνοείται η τύχη του.
Υπό διωγμό η αποκαλυπτική δημοσιογραφία στην Τσετσενία
Αντίκτυπο σε διεθνές επίπεδο είχε και η υπόθεση της δημοσιογράφου Γελένα Μιλασίνα στη Ρωσία. Η διακεκριμένη δημοσιογράφος μπήκε στο στόχαστρο του τσετσένου προέδρου Ραμσάν Καντίροφ με τις δημοσιεύσεις της σχετικά με την αντιμετώπιση της πανδημίας στη Τσετσενία. Σε βίντεο ο τσετσένος πρόεδρος έκανε λόγο για «υπανθρώπους που προκαλούν το λαό μου» απειλώντας με «διάπραξη εγκλήματος» σε περίπτωση μη παρέμβασης των αρχών. Οργανώσεις υπέρ των ανθρωπίνων δικαιωμάτων κάνουν λόγο για απροκάλυπτη δολοφονική απειλή. Τον Φεβρουάριο η Γελένα Μιλασίνα είχε ξυλοκοπηθεί άγρια σε ξενοδοχείο στο Γκρόσνι μετά από αποκαλύψεις της στο Τύπο για παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων και διαφθορά στη Τσετσενία.
Στους βραβευθέντες ανήκει και ο δημοσιογράφος Ντάρβινσον Ρόχας από τη Βενεζουέλα, ο οποίος ανήρτησε σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης πληροφορίες για την πανδημία στη πατρίδα του. Στις 21 Μαρτίου συνελήφθη στην πρωτεύουσα Καράκας από άνδρες της ειδικής μονάδας FEAS. Mετά από κράτηση 12 ημερών αφέθηκε ελεύθερος με εγγύηση και κατηγορείται σήμερα από τη δικαιοσύνη για «αναμόχλευση μίσους» και «υποκίνηση ποινικών πράξεων». Κατά την εκτίμηση της Διεθνούς Αμνηστίας το κατηγορητήριο έχει σαφώς πολιτικά κίνητρα.
«Η DW ζητά την άμεση απελευθέρωση των συλληφθέντων»
«Βραβεύουμε όλους τους συναδέλφους μας, οι οποίοι βρήκαν εμπόδια στο δύσκολο έργο τους», τονίζει στο γενικός διευθυντής της DW Πέτερ Λίμπουργκ και υπογραμμίζει: «Η DW ζητά την άμεση απελευθέρωση όσων δημοσιογράφων κρατούνται επειδή μετέδιδαν ειδήσεις για τη πανδημία».
Το Freedom of Speech Award απονέμεται από το 2015 σε πρωτοβουλίες και άτομα που διακρίθηκαν για την ιδιαίτερη συμβολή τους υπέρ της Ελευθερίας του Λόγου ή την προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Στους βραβευθέντες των τελευταίων ετών περιλαμβάνονται ο σαουδάραβας μπλόγκερ Ράιφ Μπαντάουι, η Ένωση Ανταποκριτών του Λευκού Οίκου, καθώς και η μεξικανή δημοσιογράφος και συγγραφέας Αναμπέλ Χερνάντες.
Υπό κανονικές συνθήκες το βραβείο «Ελευθερίας του Λόγου» απονέμεται κάθε χρόνο το καλοκαίρι στο Global Media Forum στη Βόννη. Λόγω της πανδημίας ωστόσο η φετινή απονομή έλαβε χώρα μόνο διαδικτυακά.
Χελένα Κάσελ
Επιμέλεια: Στέφανος Γεωργακόπουλος
