Δημιουργός, ανατρεπτικός, θεωρητικός της Δημοκρατίας, ο Ντάνιελ Λίμπεσκιντ κλείνει σήμερα τα 75, που γιορτάζει στην Αθήνα. Δεν σκέπτεται να αποσυρθεί από την ενεργό δράση.Έζησε πολλά, διέπρεψε παντού, γύρισε τον κόσμο, αγάπησε το Βερολίνο, αλλά θα έρθει στην Ελλάδα γιορτάζοντας τα 75 του χρόνια. Ο Ντάνιελ Λίμπεσκιντ λέει ότι σε καιρούς πανδημίας σταμάτησε να περνάει μια ζωή στα αεροδρόμια και γνώρισε καλύτερα το ίδιο του το σπίτι. «Η αρχιτεκτονική έχει αλλάξει» λέει ο φιλόσοφος δημιουργός στο Γερμανικό Πρακτορείο Ειδήσεων. «Ο κόσμος αντιλαμβάνεται ότι ο δρόμος και ο δημόσιος χώρος έχει ενδιαφέρον, δεν μοιράζουμε τη ζωή μας αποκλειστικά μεταξύ σπιτιού και γραφείου». Παράδοξη συνέπεια της πανδημίας ήταν να προωθήσει την ευελιξία μας, άρα και την ελευθερία της σκέψης, πιστεύει ο ίδιος.

Στα 75 του χρόνια ο Ντάνιελ Λίμπεσκιντ, δημιουργός του Εβραϊκού Μουσείου στο Βερολίνο και του νέου World Trade Center που θα καλύψει το κενό των Δίδυμων Πύργων στη Νέα Υόρκη, αποπνέει ενθουσιασμό και αισιοδοξία, δεν σκέπτεται καν τη συνταξιοδότηση. Θα συνεχίσει να ζει τη ζωή του «ανάποδα», όπως λέει, δηλαδή χωρίς βιασύνες στα νεανικά του χρόνια, αλλά με ένταση και επιτάχυνση καθώς μεγαλώνει. Η τέχνη του Λίμπεσκιντ είναι να μετατρέπει περίπλοκες ιδέες σε οικοδομήματα, που εμπνέονται από την ιστορία, αλλά και αφηγούνται ιστορίες.

Πολίτης του κόσμου

Κάποιοι τον αποκαλούν Γερμανό, οι πιο πολλοί Αμερικανο-πολωνό. Γεννήθηκε το 1946 σε ένα εβραϊκό γκέτο στο Λοτζ της Πολωνίας, οι γονείς του ήταν επιζώντες του Ολοκαυτώματος και, όπως λέει ο ίδιος, μεγάλωσε «σε ένα σύστημα κομμουνισμού και αυταρχισμού». Το 1960 πήγε στην Αμερική με υποτροφία της America-Israel Cultural Foundation για να σπουδάσει μουσική. Οι φιλοδοξίες του στην Αρχιτεκτονική ήταν ακόμη άγνωστες, αλλά οι επιδόσεις του στη μουσική είχαν ήδη ενθουσιάσει τους γνώστες του είδους στο Ισραήλ. Ο έρωτας για τη μουσική παραμένει μέχρι σήμερα, παλαιότερα ο Λίμπεσκιντ δήλωνε στη Deutsche Welle ότι «η αρχιτεκτονική έχει γίνει κάτι σαν μουσικό όργανο», αλλά θεωρεί ότι άλλαξε η ζωή του όταν «σκόνταψε» στην αρχιτεκτονική, αν και για μεγάλο χρονικό διάστημα παρέμεινε στη θεωρία κάνοντας απλώς σχέδια επί χάρτου, τα οποία ποτέ δεν έπαιρναν μορφή.

Όλα άλλαξαν όταν, στα τέλη της δεκαετίας του ’80, άρχισε να δημιουργεί το Εβραϊκό Μουσείο στο Βερολίνο, ένα εμβληματικό κτίριο με αυστηρές γεωμετρικές γραμμές και ιστορικούς συμβολισμούς. Ακολούθησαν, μεταξύ άλλων, το Royal Ontario Museum στο Τορόντο του Καναδά, το Εβραϊκό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης στο Σαν Φρανσίσκο, η Πινακοθήκη προς τιμήν του σουρεαλιστή ζωγράφου Φέλιξ Νούσμπαουμ στο Οσναμπρίκ της Γερμανίας και βέβαια ο σχεδιασμός του νέου World Trade Center. Τον Δεκέμβριο του 2004 το περιοδικό DER SPIEGEL είχε υπολογίσει ότι ο Λίμπεσκιντ «έχτιζε» ταυτόχρονα στην Πάντουα, το Μιλάνο, το Ντένβερ, το Σαν Φρανσίσκο, το Χονγκ Κονγκ, τη Νότια Κορέα, τη Τζαμάϊκα και αλλού, ενώ επισκεπτόταν το Βερολίνο για να μείνει στο υπερπολυτελές ξενοδοχείο Adlon που όμως δεν εκτιμά ως αρχιτεκτόνημα γιατί «δεν έχει κάποια ιδέα να διηγηθεί». Τα κτίρια του Λίμπεσκιντ αναβλύζουν ιδέες και συναισθήματα, πολλές φορές ανατρέχουν στο παρελθόν για να υποδείξουν το μέλλον. Κάθε τόσο ο φιλόσοφος-αρχιτέκτονας επανέρχεται στον προβληματισμό του για τη Δημοκρατία, την οποία προσπαθεί να προασπίσει με όλα τα μέσα. Γι αυτό είχε αγανακτήσει με τη διακυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ, έλεγε μάλιστα ότι ήταν «μία περίοδος αποδόμησης της αμερικανικής δημοκρατίας» που δεν έχει παρέλθει με την εκλογή του Τζο Μπάιντεν στον Λευκό Οίκο.

Έρωτας για το Βερολίνο

Για πολλές δεκαετίες ο Ντάνιελ Λίμπερμαν ζούσε στη Νέα Υόρκη, αλλά τους τελευταίους μήνες έχει επανέλθει στο Βερολίνο «για οικογενειακούς λόγους». Ο γιος του, η κόρη του, τα εγγόνια του ζουν εκεί κι εξάλλου, λέει ο ίδιος σήμερα, από τη δεκαετία του ’80, από την εποχή της διχοτόμησης και της Επανένωσης, έχει αναπτύξει μία ιδιαίτερη σχέση με τη γερμανική πρωτεύουσα. «Έχω ερωτευθεί αυτή την πόλη που διατηρούσε το πνεύμα της ελευθερίας και της Δημοκρατίας, μία νησίδα νηφαλιότητας στον παρανοϊκό κόσμο του Ψυχρού Πολέμου», υπενθυμίζει.

Για την ημέρα των γενεθλίων του στις 12 Μαΐου ο Ντάνιελ Λίμπεσκιντ έχει καταρτίσει πρόγραμμα μέχρι την τελευταία λεπτομέρεια: Μετά τον πρωϊνό καφέ θα κάνει μια βόλτα στο αχανές πάρκο του Tiergarten που λατρεύει ως ιδανικό συνδυασμό «αγγλικού τοπίου και γεωμετρικής φόρμας», στη συνέχεια θα γιορτάσει τα γενέθλιά του με όλη την οικογένεια και αμέσως μετά θα φτιάξει βαλίτσες. Προορισμός του: η Αθήνα!

Μπένο Σβίνγκχαμερ (DPA)

Επιμέλεια: Γιάννης Παπαδημητρίου

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ