Έχει υψηλές θέσεις στον χρηματοπιστωτικό κλάδο και κερδίζει εκατομμύρια. Τώρα όμως ο Φρίντριχ Μερτς θέλει να γίνει επικεφαλής των Χριστιανοδημοκρατών. Θα καταφέρει να αποστασιοποιηθεί από τον χώρο της οικονομίας;Από μια καλοπληρωμένη θέση εργασίας στον χρηματοπιστωτικό κλάδο σε ένα υψηλό δημόσιο αξίωμα και το αντίστροφο. Σε πολλές χώρες του κόσμου αυτό δεν είναι κάτι ασυνήθιστο. Στις ΗΠΑ για παράδειγμα οι κλάδοι της βιομηχανίας, του χρηματιστηρίου και της πολιτικής συνδέονται μεταξύ τους.

Στη Γερμανία τα πράγματα είναι αρκετά διαφορετικά. Η συγκέντρωση και η διαπλοκή πολιτικών και οικονομικών εξουσιών δεν γίνεται αποδεκτή από την κοινή γνώμη. Το κράτος καλείται να δρα ανεξάρτητα από τα συμφέρονται και τις επιρροές της οικονομίας.

Τελευταία το ζήτημα αυτό απασχολεί ιδιαιτέρως τη δημόσια συζήτηση στη Γερμανία. Αφορμή είναι η υποψηφιότητα του Φρίντριχ Μερτς για τη θέση του προέδρου των Χριστιανοδημοκρατών, δηλαδή του διαδόχου της Άγκελα Μέρκελ. Για καιρό απέφευγε να απαντήσει σε ερωτήσεις που αφορούσαν το εισόδημα και την περιουσία του. Πρόσφατα όμως παραδέχθηκε ότι το ετήσιο εισόδημά του ανέρχεται περίπου στο 1 εκ. ευρώ, προσθέτοντας αμέσως ότι δεν θεωρεί τον εαυτό του μέρος της οικονομικής ελίτ.

Οι όμιλοι και τα σκάνδαλα

Η κριτική από τα άλλα κόμματα δεν άργησε να έρθει και σχετίζεται όχι τόσο με τις τραπεζικές καταθέσεις του Μερτς όσο με την καριέρα του ως λομπίστα στον οικονομικό κλάδο. Το 2006, ως βουλευτής στη γερμανική βουλή, ήταν μέλος σε οκτώ συμβούλια διαφορετικών εταιρειών. Τότε δεν ήθελε να γίνει γνωστό πόσα ήταν τα έσοδα από την δουλειά του. Ο Μερτς ήταν ένας από τους βουλευτές που τάσσονταν κατά μιας νομοθεσίας που προέβλεπε τη δημοσίευση των εσόδων των βουλευτών από άλλες εργασίες και έφτασαν μάλιστα μέχρι το Ομοσπονδιακό Συνταγματικό Δικαστήριο.
Σήμερα ο 63χρονος εργάζεται ως σύμβουλος διεθνών ομίλων και βρίσκεται σε επιτροπές εταιρειών οι οποίες ενδέχεται να εμπλέκονται στο μεγαλύτερο σκάνδαλο φοροδιαφυγής όλων των εποχών. Μεταξύ αυτών η HSBC Bank και η Blackrock. Αναφορικά με την υπόθεση, ο Μερτς δήλωσε σε τηλεοπτική εκπομπή της γερμανικής δημόσιας τηλεόρασης: «Είμαι απόλυτα καθαρός και συντέλεσα ώστε να υπάρξει διαφάνεια, αφού έδωσα εντολή στο εποπτικό συμβούλιο να συνεργαστεί με την εισαγγελία και την εφορία».

Πώς θα αποστασιοποιηθεί από τον οικονομικό κλάδο;

Ως επικεφαλής του εποπτικού συμβουλίου ο Μέρτς οφείλει να εργάζεται για το καλό της επιχείρησης. Ως πολιτικός το πρώτο μέλημά του θα έπρεπε να είναι το συμφέρον των πολιτών. Γι' αυτό θα έπρεπε να κρατήσει μια απόσταση από τον οικονομικό κλάδο. Αλλά μπορεί να γίνει αυτό τόσο εύκολα και γρήγορα;

Επί της αρχής δεν μπορεί να απαγορεύσει κανείς σε κάποιον να περάσει από την πολιτική στην οικονομία και ούτε το αντίστροφο. Ωστόσο από το 2015 οι πολιτικοί στη Γερμανία οφείλουν να τηρούν μια περίοδο αναμονής. Για τους υπουργούς και υφυπουργούς ισχύει μια περίοδος αναμονής τουλάχιστον ενός χρόνου πριν αναλάβουν μια έμμισθη εργασία ή κάποια άλλη απασχόληση που δεν ανήκει στο δημόσιο. Δεν ισχύει όμως το ίδιο όταν κάποιος περνά από την οικονομία στην πολιτική. Ο ιστορικός Αντρέας Ρέντερ εκτιμά ότι αυτό μπορεί να εξελιχθεί σε πρόβλημα: «Το ότι έχουμε μια ανεξάρτητη, απομονωμένη κάστα πολιτικών, η οποία δεν βρίσκεται πια σε επαφή με την κοινωνία και άλλα επαγγέλματα και προέρχεται μόνο από ένα μικρό επαγγελματικό τομέα αποτελεί πραγματικό πρόβλημα για την αντιπροσωπευτική δημοκρατία."

Σαμπίνε Κίνκαρτς / Αλεξάνδρα Κοσμά

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ