Ο γερμανικός τύπος σχολιάζει εκτενώς την έκτη Μπιενάλε της Αθήνας, η οποία φέτος στρέφεται προς τον κόσμο, δεν ομφαλοσκοπεί και προσπαθεί να σκιαγραφήσει το μέλλον.«Αντί» είναι τίλτος της 6ης Μπιενάλε Τεχνών που γίνεται στην Αθήνα. Στη διοργάνωση αυτή, που έρχεται ένα χρόνο μετά την ελληνογερμανική documenta, αναφέρεται με εκτενή ρεπορτάζ ο γερμανικός τύπος. «Στα ελληνικά η λέξη αντί έχει μια ευρεία σημασία. Μπορεί να εμπεριέχει την έννοια της αντίστασης και την έννοια της αντίφασης, αλλά μπορεί να σημαίνει και αυτό που έρχεται να αντικαταστήσει το παλιό: το εναλλαντικό. Ο όρος αυτός έχει προ πολλού χάσει την αίγλη του. Το ‘αντί’ είναι το νέο κανονικό, όχι μόνο στην Ελλάδα, όπου οι πάλαι ποτέ αντίπαλοι του κατεστημένου απαρτίζουν πλέον την κυβέρνηση και έχουν καταφέρει να παγιωθούν για τα καλά» γράφει η Süddeutsche Zeitung σημειώνοντας:
«Oι δημιουργοί της Μπιενάλε δεν έχουν ωστόσο καν τη δική τους χώρα στο προσκήνιο. Είτε πρόκειται για ακροδεξιούς Αμερικανούς ακτιβιστές, είτε για εθνικιστές υπέρμαχους αποσχιστικών τάσεων, είτε για όσους εναντιώνονται σε ουμανιστικά ιδεώδη είτε για τους ρατσιστές, παντού ο κόσμος μοιάζει χωρισμένος σε εμάς και εκείνους, ενώ τα συναισθήματα δείχνουν να έχουν περισσότερη σημασία από ό,τι τα γεγονότα. Οι επιμελητές της Μπιενάλε μοιάζουν να φλερτάρουν με έναν όρο που δύσκολα μπορεί να κατανοηθεί. Έχουν επιλέξει μάλιστα να δημιουργήσουν μιαν ατμόσφαιρα που ακόμη και χωρίς τα ίδια τα καλλιτεχνικά εκθέματα θα είχε δραματικό τόνο». Η αρθρογράφος κάνει και μια σύγκριση με τις Mπιενάλε των προηγούμενων ετών: «Στις προηγούμενες διοργανώσεις, η Μπιενάλε είχε παρουσιάσει την Αθήνα σαν ένα σώμα που υποφέρει. Φέτος, με το πιο πλούσιο μέχρι στιγμής πρόγραμμά της, αφήνει πίσω την ομφαλοσκόπηση και στρέφεται προς τον κόσμο. (…) Oι δημιουργοί της πιστεύουν ότι μπορούν να κοιτάξουν ξανά προς το μέλλον, όπως και πριν από έντεκα χρόνια. ‘Βρισκόμαστε μπροστά σε έναν νέο Mεσαίωνα, τον καιρό του απόλυτου λαϊκισμού’, αναφέρει ο 48χρονος Poka-Yio. Από τον φόβο της απώλειας των κεκτημένων, πολλοί δείχνουν έτοιμοι να καταργήσουν τη δημοκρατία. Από την άλλη η 31χρονη επιμελήτρια Στέφανι Χέσλερ συνεχίζει να ελπίζει ότι από μια κρίση μπορούν να βελτιωθούν τα πράγματα´».
7 χρόνια μετά το «Destroy Athens»
Εκτενές αφιέρωμα παρουσιάζει και η γερμανική ραδιοφωνία DLF. «’Destroy Athens’ (Kαταστρέψτε την Αθήνα!) ήταν το αίτημα των διοργανωτών της πρώτης Μπιενάλε της Αθήνας το 2007. Τότε ακόμη οι Έλληνες ζούσαν μέσα στην ψευδαίσθηση της απόλυτης ευτυχίας και ευδαιμονίας. Εδώ και καιρό όμως τα πράγματα δεν είναι έτσι, ωστόσο η Μπιενάλε έχει εξελιχθεί στο πιο συναρπαστικό γεγονός της πόλης» αναφέρει το DLF μεταφέροντας το αντισυμβατικό κλίμα από μια από τις πρώτες περφόρμανς της Μπιενάλε: «Ένα θυμωμένο πλήθος διέρχεται μέσα από τους χώρους της Μπιενάλε. Σταυροφόροι, μέλη μιας σέκτας ή ίσως αυτόχθονες από έναν μακρινό γαλαξία. Με πολύχρωμα σχέδια ζωγραφισμένα στα σώματά τους ή αυτοσχέδια κράνη. Φέρουν απομεινάρια εθνικών συμβόλων και μυστηριώδη διακριτικά σημεία: Ασπίδες και σκήπτρα από χάρτινα πιάτα, αλουμινόχαρτα, υπολείμματα ξύλου και κουρέλια. Η διαμαρτυρία είναι έντονη αλλά ακατανόητη. Η ανησυχία τους σοβαρή, αλλά προς τι; Σε ποια πλευρά ανήκουν και ποια είναι τα αιτήματά τους. Τι είναι σήμερα η αντίσταση, διερωτάται η Μπιενάλε της Αθήνας; Και ποιες δυνατότητες αντίστασης υπάρχουν σήμερα (…).» Στη Μπιενάλε παρουσιάζονται σχεδόν εκατό καλλιτεχνικές δουλειές και όπως σημειώνει το DLF: «θέτουν ερωτήματα γύρω από το θέμα της αντίστασης, της αντιπαράθεσης, της υπέρβασης των ορίων. Παίζουν με τις δικές μας προσλήψεις περί κοινωνικών συμβάσεων, περί φύλου και κοινωνικών ρόλων, περί ευεξίας και προσπάθειας διαφυγής, περί ελέγχου και ασφάλειας».
«Οι σκοτεινές εικόνες της Αθήνας»
Και η TAZ του Βερολίνου μεταφέρει πρώτες εντυπώσεις και σχόλια για τη φετινή Μπιενάλε: Τίτλος, «Οι σκοτεινές εικόνες της Αθήνας» σημειώνοντας: «Η έκτη Μπιενάλε μεταφέρει μια σκοτεινή εικόνα για το μετα-ανθρώπινο. Κάθε αντίσταση καταπίνεται από τη δύναμη της εικόνας και τον καταναλωτισμό», γράφει χαρακτηριστικά, ενώ σημειώνει ότι οι φόβοι για το ποια θα ήταν η καλλιτεχνική συνέχεια στην ελληνική πρωτεύουσα μετά την documenta, μοιάζουν πλέον να διαλύονται». Ειδικά για την Μπιενάλε η TAZ γράφει ότι καταφέρνει να μεταδώσει ένα αποκαλυπτικό τοπίο: «Το ότι το τέλος πλησιάζει είναι ακόμα προφανές. Οι εκθεσιακοί χώροι της Μπιενάλε θυμίζουν την Έρημη Χώρα, στην οποία μετέτρεψαν την Ελλάδα η χρηματοπιστωτική κρίση και η λιτότητα: το πρώην πολυτελές ξενοδοχείο Esperia Palace, που είναι κλειστό εδώ και 8 χρόνια λόγω κρίσης στον παρηκμασμένο εμπορικό δρόμο της Σταδίου, το κενό κτήριο του ΟΤΕ, σύμβολο της μετάβασης από την αναλογική στη ψηφιακή εποχή αλλά και το παλιό κτήριο του ΤΣΜΕΔΕ.»
Δήμητρα Κυρανούδη
