Portrait

Μπράβο σου! Κάποιες σχετικές σκέψεις.

Γράφει ο Κώστας Ιατρίδης,
iatridis@web.de.

Η συμπεριφορά μας καθοδηγείται συνήθως με βάση αξίες και κίνητρα. Από ένα κίνητρο γράφτηκε αυτό το κείμενο. Να περιγραφεί μια κατάσταση και συγχρόνως να τονιστεί η σημασία και ο ρόλος που διαδραματίζει ο έπαινος στην καθημερινή μας ζωή. Έμμεσα ο ρόλος της ταπείνωσης. Πρόσφατα επαινέθηκε ένας Έλληνας της περιοχής μας. Χαρακτηρίζεται από δυναμικές σκέψεις, πρωτοβουλίες και δημιουργικές ενέργειες. Τελευταία οι προσπάθειές του είχαν ως αποτέλεσμα να διοργανωθεί μια επίσημη δημόσια εκδήλωση στη Νομαρχία μας (Landratsamt Hochtaunuskreis), εδώ στην πόλη που ζούμε, το Bad Homburg (Hessen), δίπλα στη Φραγκφούρτη. Στόχος της, να τονιστεί ο ρόλος της δημιουργικής μετανάστευσης των Ελλήνων εργατών (Gastarbeiter) στη Γερμανία την δεκαετία του 1960 και να τιμηθεί ο Ελληνισμός της Γερμανίας. «50 Χρόνια Έλληνες στη Γερμανία.»

Θεωρήσαμε υπέροχη την προσπάθεια και την διοργάνωση της εκδήλωσης. Άρεσε αυτό σε πολλούς και σε εμένα τον ίδιο. Επαινέσαμε την ενέργειά του, άμεσα. Αξίζει έπαινος και στη Γερμανία.

Κατά περίεργο τρόπο, αυτός ο έπαινος έγινε αφορμή, να ενοχληθούν μερικοί ! Να τρομάξουν! Άρχισαν να δυσπιστούν φωναχτά. Να διαμαρτύρονται, να κατηγορούν. Να συκοφαντούν, ότι τάχα αυτός ο έπαινος περιείχε μία αποκρυμμένη δόση ειρωνείας !.. Έφτασαν ως εκεί! Είναι γνωστό ότι συχνά στις ανθρώπινες ενέργειές μας κυριαρχούν η ζήλια, ο φθόνος, η διαστρέβλωση, η μειονεκτική αντιμετώπιση, η συκοφαντία, οι διαψευσμένες ελπίδες, το mobbing !

Διδάχτηκα και έμαθα πολλά από την κοινωνική και την επαγγελματική μου δραστηριότητα. Ήμουν δάσκαλος από το 1964 έως το 2005. Με δίδαξαν αρκετά και είμαι ευγνώμων σε πολλούς ανθρώπους. Στη χήρα, αναλφάβητη μάνα μου, στους συγγενείς μου, σε φίλους μου, στις σπουδές μου, στους μαθητές μου και στους δασκάλους μου, στα βιβλία, στα ταξίδια, στις συζητήσεις, στην καθημερινή πείρα. Νιώθω χαρά να μαθαίνω και χαίρομαι να αντιδρώ σαν μαθητής που μαθαίνει.

Στα βασικά στοιχεία των σπουδών μου είχα επισημάνει την αξία και τη δύναμη της ενθάρρυνσης, του επαίνου. Με τον έπαινο τιμάται και ο επαινούμενος και ο επαινών.

Ο έπαινος έχει μεγάλη παιδαγωγική σημασία. Αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο κάθε διδασκαλίας, κάθε ανθρώπινης σχέσης, κάθε κοινωνικής επικοινωνίας. Εφαρμόζεται ακόμη και στα ζώα ! Απαραίτητες προϋποθέσεις του επαίνου : Να ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Να χαρακτηρίζεται από ειλικρίνεια. Να περιέχει τα επιμέρους στοιχεία τα οποία τον προκαλούν και τον εκφράζουν !

Διατηρώ έντονη στη μνήμη μου μια φράση που μας τόνιζε ο Διευθυντής μας στην Παιδαγωγική Ακαδημία της Τρίπολης Αλέξανδρος Παρασκευόπουλος «Όμοιος είσαι με το πνεύμα που εννοείς.»

Είσαι αυτό που μπορείς να κατανοήσεις, να αντιληφθείς, να καταλάβεις !

Υπάρχουν άνθρωποι οι οποίοι δεν είχαν την ευτυχία, την ευκαιρία και την τύχη να διδαχτούν να βιώνουν την αισιοδοξία στο διάβα τους! Δεν έμαθαν να βλέπουν και να εκτιμούν το ωραίο, το καλό, την ομορφιά της ζωής. Συνήθισαν να βλέπουν παντού, ομίχλη, καταχνιά, συννεφιά! Δεν έτυχε να μάθουν να επαινούν. Να εγκωμιάζουν. Να επιδοκιμάζουν. Τους έλειψε το φως, η λιακάδα!! Έχουν συνηθίσει και έμαθαν να βλέπουν παντού και πάντα ομίχλες, το μαύρο, το κακό, το άσχημο …

Έμαθαν να σκέφτονται αρνητικά. Τους αρέσει να είναι δύσπιστοι, να κακολογούν. Να συκοφαντούν. Ίσως κάποιες ταπεινώσεις που βίωσαν στην παιδική τους ηλικία, τους επηρέασαν αρνητικά. Φαίνεται ότι αυτά τους ακολουθούν σε όλη την πορεία της ζωής τους … Τους πέφτει πολύ βαρύ. Τους είναι ανυπόφορο, δυσβάστακτο να διαπιστώνουν ότι κάποιοι επαινούν κάποιους συνανθρώπους τους !! Ακόμη και όταν οι ίδιοι επαινούνται, δυσκολεύονται, αγωνιούν … Ψάχνουν πάντα να βρίσκουν τι βρίσκεται πίσω από τον έπαινο! Συνεχώς είναι καχύποπτοι, δύσπιστοι! Δεν μπορούν να αντέξουν να δέχονται επαίνους ή να ακούν ανθρώπους να επαινούν άλλους!! Ψυχική ανεπάρκεια.

Κρίμα που κάποιοι αρνούνται να δεχτούν τον έπαινο, όπως αυτός εκφράζεται. Βασανίζονται και επιδιώκουν να προσπαθούν να ερμηνεύουν και να εκλαμβάνουν τον έπαινο ως ειρωνεία. Είναι η ιδιομορφία και η ιδιορρυθμία αυτού του είδους δείγμα ανεπάρκειας στοχασμού ; Σχετίζεται με κάποιας μορφής ψυχολογική ιδιαιτερότητα ; Αρκούμαι στην ομολογία της προσωπικής μου άγνοιας για μια σίγουρη εξήγηση και αδυνατώ να απαντήσω … Έχω επίγνωση των ορίων μου.

Θέλοντας να υποβοηθήσω τη μνήμη μου και να ενθαρρύνω το στοχασμό μου, έψαξα στο διαδίκτυο και βρήκα μερικά ρητά για τον έπαινο. Αυτά τα παραθέτω αυτούσια παρακάτω.

Ο έπαινος, όπως τον όρισαν μερικοί διανοητές.

  • «Ο πόθος για τον έπαινο αποκρύβεται πάντοτε περίτεχνα. Κυριαρχεί σ’ άλλον λιγότερο και σ’ άλλον περισσότερο και φλογίζει κάθε ανθρώπινη καρδιά.» Καρλ Γιουνγκ
  • «Τις περισσότερες προσπάθειες που κάνουν οι άνθρωποι τις κάνουν απ’ την αγάπη τους προς τον έπαινο, καθώς παθαίνουν και τις μεγαλύτερες καταστροφές από την αγάπη τους προς τις απολαύσεις.» Αλεξάντερ Πούσκιν
  • «Παίνεψε τόσο τον καλόν, ώστε απ’ αυτό να ενοχλείται ο αδιάφορος, να ντρέπεται ο κακός, και τότε θα δεις τι αποτελέσματα μπορεί να φέρει αυτή η τακτική.» Αδαμάντιος Κοραής
  • «Κεντρίστε τη φιλοτιμία με το να επαινείτε τα καλά και στους γονείς και στα παιδιά. Ο έπαινος θερμαίνει κι αυξάνει τα καλά, ενώ αντίθετα η αδιαφορία τα παγώνει, τα ζαρώνει και τελικά τ’ απονεκρώνει.» Αδαμάντιος Κοραής
  • «Είναι σ’ όλους φυσική διάθεση ν’ ακούν με ευχαρίστηση να κατηγορούν τον πλησίον τους, καθώς και μ’ άλλο τόσο ενδιαφέρον ν’ ακούν εκείνους που τους επαινούν.» Δημοσθένης
  • «Ο έπαινος, καθώς το χρυσάφι και τα διαμάντια, οφείλει την αξία του στη σπανιότητα.» Μπεν Τζόνσον
  • «Στους φιλότιμους άντρες όχι μόνο αρέσει να τους επαινούν, αλλά και προτιμούν τον ένδοξο θάνατο απ’ τη ζωή, και περισσότερο ενδιαφέρονται για τη δόξα παρά για τη ζωή τους.» Ισοκράτης
  • «Ο πιο γλυκός απ’ όλους τους ήχους είναι ο έπαινος.» Ξενοφών
  • «Μπορούμε να κρίνουμε το χαρακτήρα κάθε ανθρώπου απ’ τον τρόπο που αντιμετωπίζει τους επαίνους.» Σενέκας
  • «Η καλύτερη αμοιβή είναι η αναγνώριση.» Γουίλιαμ Σαίξπηρ
  • «Όταν επαινούμε μεγάλες πράξεις με ειλικρίνεια είναι σα να συμμετέχουμε σ’ αυτές.» Λα Ροσφουκώ
  • «Συνήθως δεν επαινεί κανείς, παρά για να τον επαινέσουν.» Λα Ροσφουκώ
  • «Ο έπαινος πράξεων που είναι άξιες θαυμασμού, αποτελεί κινητήρια δύναμη για την πραγματοποίηση και άλλων πιο ανώτερων. Μας εμψυχώνει όλους προς υψηλές και γενναίες κατευθύνσεις.» Ζαν Ντε Λα Μοριγιέρ
  • «Ο έπαινος είναι πληρωμή της αρετής.» Κικέρων

Όλα δείχνουν ότι η ύλη δεν φτάνει, δεν αρκεί. Δεν είναι αρκετή να θρέψει αυτό το θαυμάσιο λογικό δίποδο, τον άνθρωπο! Συχνά αναζητεί μάταια το νόημα της ύπαρξης. Μερικοί βρίσκονται στο δρόμο προσπαθώντας υστερικά να τραφούν μονάχα με υλικά αγαθά ! Ευτυχώς πολλοί αποφεύγουν ενσυνείδητα και συστηματικά να δοκιμάσουν τον πανικό της απληστίας και νιώθουν ευτυχείς ! Η αυτάρκεια τους χαρακτηρίζει !

Τον άνθρωπο τον τρέφουν, τον στηρίζουν και τον ενθουσιάζουν πιο πολύ μερικά που δεν έχουν άμεσα υλική υπόσταση. Τέτοια είναι μερικές συναισθηματικές ιδιαιτερότητες, κάποιες απλές ιδέες, αναζητήσεις και δραστηριότητες.

Δεν πρέπει να διαφεύγει της προσοχής μας ότι πέρα από τα παραπάνω, ουσιαστικός είναι και ο ρόλος της προσωπικής ερμηνείας (Interpretation) της πραγματικότητας.

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ