Μιλά σήμερα στην ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΝΩΜΗ ο συγγραφέας και εκπαιδευτικός στα Εκπαιδευτήρια Δούκα Μάριος Μιχαηλίδης με αφορμή το τελευταίο του βιβλίο Ο Ανακριτής.
Συνέντευξη στον Αποστόλη Ζώη.
“Ο Ανακριτής είναι ένα κείμενο που το χαρακτηρίζουν ιδιομορφίες οργανωτικές-δομικές, αφηγηματικές και γλωσσικές. Ειδικότερα, ο αφηγηματικός ρυθμός και η ροή των δρωμένων είναι τέτοιας υφής που οικονομούν, θέλω να πιστεύω περίτεχνα, την εξέλιξη του μύθου. Να σημειωθεί ότι η υπόθεση αυτού του μυθιστορήματος εκτυλίσσεται μέσα στον περιορισμένο χρόνου ενός διημέρου”.
Αυτό δηλώνει σήμερα στην ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΝΩΜΗ ο συγγραφέας και εκπαιδευτικός στα Εκπαιδευτήρια Δούκα Μάριος Μιχαηλίδης με αφορμή το τελευταίο του βιβλίο Ο Ανακριτής από τις εκδόσεις Γαβριηλίδης.
Ο Μάριος Μιχαηλίδης γεννήθηκε στη Λευκωσία. Σπούδασε στην Αθήνα (Φιλοσοφική Σχολή) και απέκτησε μεταπτυχιακό δίπλωμα από το Πανεπιστήμιο Arkansas, ΗΠΑ. Ποιήματά του πρωτοδημοσιεύτηκαν στη Μαθητική Εστία του Παγκυπρίου Γυμνασίου, στο λογοτεχνικό περιοδικό Λόγος και Τέχνη, καθώς επίσης στην Ανθολογία Νέοι Κύπριοι Ποιητές, Ρ.Ι.Κ., 1969. Εξέδωσε τέσσερις ποιητικές συλλογές και δύο μυθιστορήματα. Η συλλογή “Σαν άλλοθι οι λέξεις” (2003), και το μυθιστόρημα “ Ο Οστεοφύλαξ” (2007), που κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Μεταίχμιο, τιμήθηκαν με το κρατικό βραβείο Κύπρου. Από το 1975 ζει μόνιμα στην Αθήνα και εργάζεται ως καθηγητής φιλόλογος, στην Ιδιωτική Εκπαίδευση και συγκεκριμένα στα Εκπαιδευτήρια Δούκα. Είναι μέλος της Εταιρείας Συγγραφέων.
-Τελικά, το μυθιστόρημά σας “Ο Ανακριτής” κυκλοφορεί στα βιβλιοπωλεία. Θα ήθελα να μας λέγατε ποιος είναι ο μύθος, η υπόθεση του νέου σας έργου.
“Πράγματι, από τα μέσα Ιουλίου κυκλοφορεί Ο Ανακριτής από τις εκδόσεις Γαβριηλίδης. Ο μύθος καλύπτει χαρακτηριστικές περιόδους της πρόσφατης ιστορίας μας. Στο αφήγημα παρουσιάζονται, όχι ως ιστορικά συμβάντα αλλά ως βιωμένες εμπειρίες ενός νέου, αποφοίτου της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, η περιπέτεια της επταετίας των συνταγματαρχών, το Πολυτεχνείο, το πραξικόπημα στην Κύπρο, η μεταπολίτευση. Ο νέος αυτός συλλαμβάνεται τον πρώτο χρόνο της μεταπολίτευσης, δηλαδή σε ένα πολιτικά ρευστό περιβάλλον, εξαιτίας απίστευτων συγκυριών και συμπτώσεων, με την υποψία ότι συμμετείχε σε μια τρομοκρατική ενέργεια. Πιο συγκεκριμένα, μετά από πολλούς ενδοιασμούς, αποφασίζει να βγει σε ένα πρώτο ραντεβού με μια συμφοιτήτριά του, τη δεσποινίδα Πτεράρχου. Όμως, εντελώς ανύποπτος, θα βρεθεί στην ακτίνα ενός χώρου, όπου κατά την αστυνομία, εκείνη τη συγκεκριμένη ημέρα και ώρα, πραγματοποιήθηκε η απαγωγή ενός βιομηχάνου. Η σύλληψή του, ωστόσο, εξαιτίας ενός φακέλου που κρατεί η Ασφάλεια, γίνεται η αφορμή για να φορτωθεί με τις κατηγορίες μιας δήθεν αντεθνικής και εγκληματικής δράσης.
Φυσικά, στο αφήγημα όλα αυτά οργανώνονται όχι με την κανονική χρονική ακολουθία. Η πλοκή, ως ένα στοιχείο εσωτερικής ρύθμισης των περιστατικών και των επεισοδίων, παίζει το δικό της ρόλο, κάτι που δεν έχει νόημα να αναλυθεί εδώ. Γι’ αυτό, για ευνόητους λόγους, αποφεύγω να αποκαλύψω τη συνέχεια και το τέλος της υπόθεσης. Θα ήθελα όμως να υπογραμμίσω ότι ο αφηγητής, στην εξέλιξη του μύθου, διαλέγεται τόσο με τις βιωμένες εμπειρίες του όσο και με την ποίηση. Αυτό προσδίδει στο λόγο ξεχωριστό ενδιαφέρον”.
-Από τα δύο προηγούμενα έργα σας σε μένα προσωπικά έχει μείνει η ξεχωριστή γλώσσα και η πρωτότυπη υπόθεση τους. Στον Οστεοφύλακα αλλά και στα Κρόταλα του χρόνου, η κριτική επαίνεσε ιδιαίτερα αυτά τα χαρακτηριστικά. Ποιο θα λέγατε ότι είναι το ιδιαίτερο γνώρισμα του νέου σας μυθιστορήματος;
“Πράγματι, η κριτική αντιμετώπισε πολύ θετικά τόσο τον Οστεοφύλακα όσο και Τα Κρόταλα. Ο Ανακριτής είναι ένα κείμενο που το χαρακτηρίζουν ιδιομορφίες οργανωτικές-δομικές, αφηγηματικές και γλωσσικές. Ειδικότερα, ο αφηγηματικός ρυθμός και η ροή των δρωμένων είναι τέτοιας υφής που οικονομούν, θέλω να πιστεύω περίτεχνα, την εξέλιξη του μύθου. Να σημειωθεί ότι η υπόθεση αυτού του μυθιστορήματος εκτυλίσσεται μέσα στον περιορισμένο χρόνου ενός διημέρου. Κυρίαρχο γνώρισμα του μυθιστορήματος είναι οι ανάδρομες αφηγήσεις μέσα από τις οποίες το “θήραμα”, σαν σε μια ιδιότυπη ανάκριση, ξεδιπλώνει τη μνήμη του και αποκαλύπτει δράσεις, συμμετοχές και, γενικά, βιώματα προσωπικά, που καταγράφονται σ’ έναν πολυεπίπεδο ιστορικό φάσμα. Οι μεταβάσεις από το “τώρα” της δράσης στο “τότε” της μνήμης λειτουργούν, χωρίς την άμεση παρέμβαση τρίτου προσώπου. Κυρίως η μοναξιά αλλά και ο φόβος για την ενδεχόμενη βία που θα υποστεί το θήραμα, του λύνουν τη γλώσσα”.
-Τελικά, ποιο είναι το κεντρικό πρόσωπο; το θήραμα, όπως λέτε, ή ο θηρευτής, δηλαδή ο ανακριτής;
“Ο ανακριτής υπάρχει περισσότερο σαν φόβος παρά ως πραγματικότητα. Παρ’ όλα αυτά, η αυτο – εξομολόγηση τείνει να λάβει τις διαστάσεις μιας βασανιστικής ανάκρισης. Το περιβάλλον της κράτησης του θηράματος και ο φαντασιακός θηρευτής-ανακριτής εξωθούν τον ήρωα σε αυθόρμητες αποκαλύψεις και περιγραφές, που από την άποψη του ενδιαφέροντος υπερβαίνουν τα όρια του προσωπικού βιώματος. Όπως στα προηγούμενα μυθιστορήματα, έτσι και στον Ανακριτή επιδιώκω να αναγάγω το μέρος σε ένα όλον στο οποίο ανήκει. Τα προσωπικά βιώματα του αφηγητή, εν προκειμένω, δε θα είχαν κανένα λογοτεχνικό ενδιαφέρον, αν η ίδια η πραγματικότητα δεν προσέδιδε σ’ αυτά μια καθολικότερη διάσταση”.
-Υπάρχει καμιά έντονη ανατροπή στο έργο;
“Θα ήθελα να σας πω ότι στην αρχή του αφηγήματος, το θήραμα βιώνει σαν σε όνειρο την ανάκριση και τη βία που του ασκείται. Στην εξέλιξη της υπόθεσης όμως, διαμορφώνεται, βήμα βήμα, το περιβάλλον εκείνο στο οποίο το όνειρο θα μετατραπεί σε πραγματικότητα. Μάλιστα δεν είναι καθόλου τυχαίο το motto που συνοδεύει το κείμενο. Φίλος εγκάρδιος, που παρακολουθεί τα κείμενά μου πολύ πριν δημοσιευθούν, μου πρότεινε κι εγώ βρήκα πολύ ταιριαστό για τον Ανακριτή τον στίχο από το έργο του Σαίξπηρ “Η τρικυμία”: «Από την ύλη των ονείρων είμαστε πλασμένοι». Ο μύθος, λοιπόν, επιφυλάσσει μιαν ανατροπή-έκπληξη τόσο για το “θήραμα” όσο και για τον αναγνώστη”.
-Σας ευχαριστώ και σας υπενθυμίζω την υπόσχεσή σας να παρουσιάσετε τον Ανακριτή, πρώτα στη Λάρισα και μετά στην Αθήνα.
“Εγώ σας ευχαριστώ για το ενδιαφέρον που δείχνετε για το έργο μου και κυρίως για τη φιλοξενία στις σελίδες της Ελευθερίας. Αυτό το θεωρώ μεγάλη τιμή. Την υπόσχεσή μου θα την τηρήσω, ελπίζω με τη σειρά που έχω προγραμματίσει τις παρουσιάσεις του Ανακριτή”.
