Του Αποστόλη Ζώη
Η ανάλυση της κλίμακας της εικόνας του σώματος έδειξε ότι η πλειοψηφία του δείγματος κατατάσσει το σώμα του από «μεσόμορφο» έως μάλλον χοντρό. Το ιδανικό σώμα για τα περισσότερα κορίτσια βρίσκεται στο λεπτό σώμα, κάτι που φαίνεται να ισχύει και για το επιθυμητό σώμα. Σχεδόν το ένα τέταρτο του δείγματος δηλώνει σαν ιδανικό και επιθυμητό το μεσόμορφο σώμα. Πρόκειται για ένα από τα συμπεράσματα μελέτης επιστημόνων του ΤΕΦΑΑ του πανεπιστημίου Θεσσαλίας και συγκεκριμένα της Αικατερίνης Μπενέτου, Γεωργίας Κωφού, Βασιλικής Ζήση, και Γιάννη Θεοδωράκη. Στην παρούσα μελέτη εξετάστηκε η σχέση μεταξύ του σωματικού βάρους και του βαθμού ενασχόλησης με την άσκηση με τη σωματική ικανοποίηση και την εικόνα του σώματος, σε δείγμα εφήβων και νεαρών γυναικών. Ο βαθμός ικανοποίησης της εικόνας σώματος των συμμετεχόντων είχε άμεση σχέση με το Δείκτη Μάζας Σώματος (ΔΜΣ). Όσον αφορά με τη σωματική ικανοποίηση ο αντιπρύτανης του πανεπιστημίου Θεσσαλίας καθηγητής στο ΤΕΦΑΑ Γιάννης Θεοδωράκης, σημειώνει ότι σωματική ικανοποίηση είναι το τι νιώθω για συγκεκριμένα μέρη, λειτουργίες και όργανα του οργανισμού.
Δηλαδή τα πόδια τα χέρια, αλλά και την αντοχή, τη δύναμη, την όρεξη, την αντοχή στον πόνο κλπ. Η Σωματική ικανοποίηση, δεν είναι η εξωτερική εικόνα – εμφάνιση (εικόνα του σώματος), διευκρινίζει ο ίδιος. Συγκεκριμένα, τα αποτελέσματα έδειξαν ότι ο μικρότερος ΔΜΣ συνοδεύεται από μεγαλύτερη ικανοποίηση από την εικόνα του σώματος. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι το υψηλότερο ποσοστό των ατόμων που ήταν ικανοποιημένα με την εικόνα του σώματός τους, συγκαταλέγονταν σε εκείνα που ήταν λιποβαρή. Εν τούτοις άτομα φυσιολογικού βάρους, είχαν χαμηλή ή μη σωματική ικανοποίηση, γεγονός που συμφωνεί και με άλλες έρευνες. Η εικόνα του σώματος θεωρείται, σύμφωνα με τους ερευνητές, ότι επηρεάζεται σημαντικά από το βαθμό ενασχόλησης με την άσκηση, αφού τα άτομα που ασκούνται αντιλαμβάνονται το σώμα τους ως αδύνατο και γυμνασμένο κι επομένως είναι ικανοποιημένα μ’ αυτό. Η άποψη αυτή όμως δεν φαίνεται να επιβεβαιώνεται στην παρούσα έρευνα. Παρόλο που ερευνητικά ευρήματα έχουν δείξει κατά καιρούς ότι υπάρχει μια συναρτησιακή σχέση ανάμεσα στην άσκηση και την ικανοποίηση σώματος, στην παρούσα έρευνα φαίνεται ότι οι επιδράσεις της άσκησης διαφοροποιούνται ανάλογα με τον τρόπο που αξιολογείται η ικανοποίηση κάποιου για το σώμα του. Το σκορ στην κλίμακα της σωματικής κάθεξης, το οποίο αντικατοπτρίζει την ικανοποίηση από τα διάφορα μέρη του σώματος καθώς και τις λειτουργίες του οργανισμού, διαφοροποιήθηκε σημαντικά ανάμεσα σε αθλητές και μη αθλητές κάτι που συνδέεται με την άποψη στη βιβλιογραφία ότι τα άτομα που ασκούνται μπορούν να βελτιώσουν τη σωματική τους ικανοποίηση. Η ικανοποίηση όμως από την εικόνα του σώματος, η οποία αξιολογήθηκε με τη σειρά των σκίτσων, διαφοροποιήθηκε αλλά όχι στατιστικά σημαντικά ανάμεσα σε αθλητές και μη αθλητές.
Ο συνολικός δείκτης άσκησης ακόμη σύμφωνα με την ίδια μελέτη, διαφοροποιήθηκε αλλά όχι στατιστικά σημαντικά στα τρία επίπεδα ικανοποίησης από την εικόνα το σώματος. Τα ευρήματα αυτά δεν ταυτίζονται με τα ευρήματα άλλων ερευνών οι οποίες δείχνουν θετική σχέση άσκησης και εικόνας σώματος. Από τα αποτελέσματα βρέθηκε ακόμη ότι οι δύο κλίμακες βρίσκονται σε άμεση σχέση μεταξύ τους, αφού τα άτομα που ήταν ικανοποιημένα από την εικόνα του σώματος τους είχαν και σημαντικά μεγαλύτερο σκορ στη σωματική κάθεξη. Μια βασική διαφοροποίηση όμως στις δύο κλίμακες είναι ότι στην κλίμακα με τα σκίτσα για την αξιολόγηση της εικόνας του σώματος, καταγράφονται και η εικόνα για το επιθυμητό σώμα αλλά και το ιδανικό σώμα.
Αυτό που ουσιαστικά καθορίζει την ικανοποίηση από την εικόνα του σώματος είναι η διαφορά ανάμεσα στο επιθυμητό και το υπάρχον σώμα, κάτι που όμως και πάλι καθορίζεται από την άποψη για το ιδανικό σώμα. Το ιδανικό σώμα προφανώς, τονίζεται καθορίζει σε σημαντικό βαθμό το επιθυμητό σώμα, ακόμη και όταν αυτά τα δύο δεν συμπίπτουν.
Σε παγκόσμιο επίπεδο όμως, τονίζεται από τον κ. Θεοδωράκη, ως ιδανική εικόνα σώματος, θεωρείται το λεπτό σώμα, το οποίο είναι και το κοινωνικά αποδεκτό.
Η διαπίστωση αυτή επαληθεύεται και από τα ευρήματα όχι μόνο προηγούμενων ερευνών αλλά και της παρούσας έρευνας, στην οποία η πλειοψηφία των συμμετεχόντων επέλεξε ως ιδανικό σώμα και ταυτόχρονα επιθυμητό, το αδύνατο σώμα.
Φαίνεται λοιπόν ότι, ακόμη και όταν είναι ικανοποιημένες από κάθε μέρος και κάθε λειτουργία του σώματος τους, οι νεαρές γυναίκες δεν είναι ικανοποιημένες από τη συνολική εικόνα του σώματος, πιθανά γιατί απέχει από αυτή που προβάλλεται ως πρότυπο στη σύγχρονη κοινωνία. Συμπερασματικά φαίνεται ότι τα άτομα που έχουν μικρότερο ΔΜΣ είναι περισσότερο ικανοποιημένα από την εικόνα του σώματος τους, όσο περισσότερο γυμνάζονται τα άτομα, τόσο πιο θετικές στάσεις κρατούν προς το σώμα τους και τον εαυτό τους και τόσο πιο βελτιωμένη εικόνα σώματος έχουν, ενώ η συμμετοχή στον αθλητισμό συμβάλλει σε θετικότερες στάσεις προς το σώμα και την εξωτερική εμφάνιση. Επιπλέον προτείνεται, να διεξαχθούν περαιτέρω έρευνες όσον αφορά το κομμάτι της εικόνας σώματος και της σωματικής κάθεξης, σε μεγαλύτερο δείγμα και σε άλλες περιοχές της Ελλάδος.
Επίσης ο κ. Θεοδωράκης, επισημαίνει, ότι τα άτομα κυρίως μέσω της άσκησης αξίζει να φροντίζουν για τη βελτίωση της εικόνας του σώματός τους, και όχι μέσω μαγικών μεθόδων, εγχειρίσεων, πλαστικών, και εξαντλητικών μεθόδων δίαιτας. Δεν πρέπει να γυμνάζονται επίσης ευκαιριακά, αλλά σε σταθερή βάση. Και αυτό γιατί μέσα από την άσκηση πετυχαίνουν πιο σίγουρα και μόνιμα αποτελέσματα, και κυρίως ευχαριστιούνται πραγματικά, και καταλαβαίνουν καλύτερα ότι οι ίδιοι μπορούν να βελτιώσουν τον εαυτό τους, καταλήγει ο ίδιος. Η έρευνα Στην έρευνα συμμετείχαν 150 μαθήτριες Λυκείου και σπουδάστριες ΙΕΚ, ηλικίας 15-25 χρόνων, που κατοικούσαν στην περιοχή του Βόλου, αφού έδωσαν την έγγραφη συγκατάθεση τους.
Καταγράφηκε το ύψος τους, το βάρος τους και υπολογίστηκε ο ΔΜΣ. Από τις συμμετέχουσες στην έρευνα οι 19 (12.67%) είχαν μειωμένο σωματικό βάρος, οι 99 (66%) είχαν φυσιολογικό βάρος, 26 (17.33%) ήταν υπέρβαρες και οι 6 (4%) ήταν παχύσαρκες. Καταγράφηκε ακόμη η συμμετοχή τους σε αθλητικές δραστηριότητες. Χωρίστηκαν σε τρεις ομάδες, ανάλογα με τη ικανοποίηση που είχαν από την εικόνα του σώματός τους, όπως περιγράφεται στην αντίστοιχη ενότητα. Χωρίστηκαν επίσης σε δύο ομάδες ανάλογα με την αθλητική τους εμπειρία, δηλαδή σε αθλητές – μη αθλητές. Ως αθλητές θεωρούνταν τα άτομα που προπονούνταν συστηματικά σε κάποια αθλητική δραστηριότητα τον τελευταίο τουλάχιστον χρόνο.
