Την Κυριακή ο πρωθυπουργός Κόστα δίνει μάχη αυτοδυναμίας, αλλά έχει στριμωχτεί από την συντηρητική αντιπολίτευση. Τις αξιοσημείωτες επιτυχίες του δεν φαίνεται να τις κεφαλαιοποιεί εκλογικά.Στις κάλπες προσέρχονται αύριο οι Πορτογάλοι, αλλά οι δημοσκοπήσεις δεν μπορούν να δώσουν απάντηση στο ερώτημα που απασχόλησε περισσότερο κι από την πανδημία αυτόν τον προεκλογικό αγώνα, ποιος θα ηγηθεί της νέας κυβέρνησης. Το Σοσιαλιστικό Κόμμα PS του πρωθυπουργού Αντόνιο Κόστα υπολογίζει να λάβει το 37% των ψήφων. Αλλά δεν αρκεί. Ο στόχος του είναι η απόλυτη πλειοψηφία των εδρών. Αντίθετα το συντηρητικό, αν και αποκαλούμενο «Σοσιαλδημοκρατικό» Κόμμα (PSD) του Ρίου Ρίο αντλεί ελπίδες από τη σημαντική βελτίωση των ποσοστών του. Ενώ πέρυσι βρίσκονταν στο 26%, τώρα έχει εκτιναχτεί στο 37%.

Και ένας … γάτος στον προεκλογικό αγώνα

Κατόπιν αυτού ο Κόστα έκανε στροφή 180 μοιρών κι από την αρχή της εβδομάδας φλερτάρει με μικρότερα αριστερά κόμματα, που τον είχαν στηρίξει ως επικεφαλής κυβέρνησης μειοψηφίας. Οι Πορτογάλοι αποκαλούν κοροϊδευτικά «Gerigonca» (λείψανο) την χαλαρή αριστερή συμμαχία του Κόστα με το μαρξιστικό αριστερό μπλοκ ΒΕ και την πράσινη κομμουνιστική συμμαχία CDU. Οι δημοσκοπήσεις ανεβάζουν το ΒΕ και το CDU γύρω στο 5% το καθένα. Και όπως φαίνεται ως μετεκλογικά δεκανίκια θα μπορούσε ο Κόστα να χρησιμοποιήσει το μικρό κόμμα «Προστασίας των Ζώων και του Περιβάλλοντος» (PAN). ‘Έτσι, ο Ρίο από τους αντιπολιτευόμενους «Σοσιαλδημοκράτες» έχρισε τον …γάτο του, τον Ζε Αλμπίνο, βοηθό του στην προεκλογική εκστρατεία. Στο τουίτερ δημοσίευσε την φωτογραφία της γάτας ξαπλωμένης στην πλάτη μιας πολυθρόνας, να κοιτάζει δύσπιστα στην κάμερα. «Ο Ζε Αλμπίνο είναι απελπισμένος από την εκλογική προσέγγιση τoυ PΑΝ με το Σοσιαλιστικό Κόμμα PS», σχολίασε. Αλλά η απάντηση της επικεφαλής του PAN Ίνες Σούσα Ρεάλ δεν άργησε να έρθει: «Μην ζηλεύετε, ο Zé Albino θα δώσει τη ψήφο του ούτως ή άλλως στο κόμμα των Ζώων».

Η Ακροδεξιά εκπροσωπείται στην Πορτογαλία από το κόμμα Chega του Αντρέ Βεντούρα. Στις βουλευτικές εκλογές του 2019 έλαβε το 1,3%, που του επέτρεψε για πρώτη φορά την είσοδο στη βουλή. Αυτό το κόμμα διαμαρτυρίας θα μπορούσε να εκμεταλλευτεί την κοινωνική δυσαρέσκεια της μεσαίας τάξης, να αυξήσει το ποσοστό του στο 7% και να αναδειχθεί τρίτη σε μέγεθος πολιτική δύναμη στην Assambleia da Republica, το πορτογαλικό κοινοβούλιο. Ο Ρίο απέκλεισε το ενδεχόμενο συναπισμού με την ακροδεξιά Chega. Ο καθηγητής Πολιτικών Επιστημών Αντρέα Φρέιρε θεωρεί ωστόσο πιθανό το PSD να σχηματίσει κυβέρνηση μειοψηφίας με το νέο κόμμα της Φιλελεύθερης Πρωτοβουλίας και να ελπίζει στην υποστήριξη από το Chega κατά περίπτωση. Ωστόσο, ο καθηγητής πανεπιστημίου και δημοσιογράφος Κάρλο Μάγκνο επισημαίνει ότι ο σχηματισμός συντηρητικής κυβέρνησης θα μπορούσε να αποτύχει ακριβώς γιατί το Chega θα γίνονταν πολύ ισχυρό, καθώς θηρεύει ψηφοφόρους από το PSD του Ρίο.

Αξιοσημείωτες επιτυχίες είχε ο Κόστα

Από το 2015 ο Κόστα ηγήθηκε δύο κυβερνήσεων μειοψηφίας, που στηρίχθηκαν από αριστερά κόμματα. Να υπενθυμίσουμε ότι τις τελευταίες εκλογές του 2019 το Σοσιαλιστικό Κόμμα του πήρε 36,03% και 108 έδρες. Αλλά τον περασμένο Νοέμβριο, κατά την ψήφιση του προϋπολογισμού για το 2022, τα μικρά αριστερά κόμματα τον καταψήφισαν απρόσμενα. Ο πρόεδρος Μαρσέλο Ρεμπέλο ντε Σούσα προκήρυξε νέες εκλογές. Το αριστερό μπλοκ ΒΕ, το κομμουνιστικό PCP και οι Πράσινοι (PEV) είχαν ζητήσει, λόγω πανδημίας, περισσότερες κοινωνικές δαπάνες από το Ταμείο Ανάκαμψης, αλλά ο πρωθυπουργός Κόστα δεν ήθελε να εγκαταλείψει την προσεκτική πολιτική του. Όμως παρά την πειθαρχημένη δημοσιονομική πολιτική και τις δύσκολες ισορροπίες που αντιμετωπίζει μια κυβέρνηση μειοψηφίας, ο Κόστα σημείωσε αξιοσημείωτες επιτυχίες. Στα πρώτα 4 χρόνια της θητείας του (2016-2019) η οικονομική ανάπτυξη στην Πορτογαλία κινήθηκε πολύ πάνω από τον μέσο όρο της ΕΕ. Και μετά ήρθε η πανδημία, την οποία η Λισαβόνα αντιμετώπισε σε γενικές γραμμές αξιοθαύμαστα. Στον τομέα της υγείας για παράδειγμα, επέτυχε ένα από τα υψηλότερα ποσοστά εμβολιασμού στον κόσμο, αλλά και σε οικονομικούς όρους το ποσοστό της ανεργίας κυμάνθηκε πρόσφατα στο 6,3%, πολύ καλύτερο από άλλες πρώην χώρες της ευρωκρίσης, με την Ισπανία στο 13,3% και την Ελλάδα στο 13,4%.

Για καιρό στην Ευρώπη γίνονταν λόγος για ένα πορτογαλικό θαύμα. Ο πρωθυπουργός, που σπούδασε νομικά, προσπάθησε να δείξει και κοινωνική ευθύνη αυξάνοντας πρόσφατα τον κατώτατο μηνιαίο μισθό από τα 505 στα 705 ευρώ. Σε βιντεοσκοπημένο μήνυμά του που προβλήθηκε σε εκδήλωση κατά τον προεκλογική του εκστρατεία στην παραθαλάσσια πόλη Αβέιρο ο καγκελάριος Σολτς τον περιέγραψε ως «ακάματο υποστηρικτή της κοινωνικής δικαιοσύνης». Και όπως σημειώνει ο καθηγητής Κάρλο Μάγκνο, ο Κόστα έχει βαρεθεί να διαπραγματεύεται με την Καταρίνα Μάρτινς, επικεφαλής του αριστερού μπλοκ. Τώρα βρίσκεται ενώπιον διλήμματος. Εάν χάσει την απόλυτη πλειοψηφία το βράδυ της Κυριακής, δηλαδή ένα 41% για να έχει το κόμμα του ασφαλές προβάδισμα έναντι του PSD, θα πρέπει να συνεχίσει να κυβερνά με τα αριστερά κόμματα. Το συμπέρασμα; «Νομίζω ότι βρισκόμαστε σε μια περίοδο που χαρακτηρίζεται από ασταθή ισορροπία» πιστεύει ο Μάγκνο.

Γιαν-Ούβε Ρόνεμπούργκερ/Εμίλιο Ράπολντ/dpa

Επιμέλεια: Ειρήνη Αναστασοπούλου

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ