«Οι περισσότεροι άνθρωποι που δουλεύουν εκεί είναι πρόσφυγες» ανέφερε στη DW. Πρόκειται για 200 εργαζομένους. «Καθένας μας πρέπει μέσα στο ωράριό του να καθαρίσει 20 δωμάτια. Απαγορεύεται όμως να φύγουμε εάν δεν έχουμε τελειώσει και τα 20 δωμάτια, ακόμη κι αν έχει πάει πολύ αργά. Η δουλειά είναι σκληρή. Δεν έχουμε ασφάλιση υγείας ούτε εργασιακά δικαιώματα» αναφέρει ο Ιμάντ. Η εν λόγω εργοδότρια απασχολεί κατά κανόνα πρόσφυγες που είναι οι πιο ευάλωτοι εργαζόμενοι. Οι περισσότεροι είναι νέοι στη Γερμανία και δεν γνωρίζουν τους νόμους και τα δικαιώματά τους.
Όποιος διαμαρτύρεται, απολύεται, όπως χαρακτηριστικά λέει ο Ιμάντ. Όταν ζήτησε από την εργοδότριά του καλύτερο συμβόλαιο, αυτή του το αρνήθηκε. Κι έτσι ο Ιμάντ αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τη δουλειά του. Όταν στη συνέχεια απευθύνθηκε για βοήθεια στο Γραφείο Ευρέσεως Εργασίας δεν μπόρεσε να βρει κάποια άλλη κατάλληλη θέση εργασίας. Σε αυτό συνέβαλε αρνητικά το ότι είχε υπηρετήσει στον συριακό στρατό ως αξιωματικός κι έτσι δεν διέθετε πρακτικές δεξιότητες για τεχνικά επαγγέλματα. Ο Ιμάντ θα ήθελε να εργαστεί στον τομέα συστημάτων ασφαλείας, ωστόσο ακόμη είναι δύσκολο να κάνει κάτι τέτοιο στη Γερμανία, δεδομένου ότι δεν μιλάει επαρκώς καλά γερμανικά.
«Σκληρή εκμετάλλευση»
Η περίπτωση του Ιμάντ δεν είναι μοναδική. Πολλοί πρόσφυγες εργάζονται κάτω από αντίστοιχες συνθήκες. Για την επιτυχημένη είσοδο προσφύγων και μεταναστών στη γερμανική αγορά εργασίας απαιτείται γνώση Γερμανικών και ειδική πρακτική εκπαίδευση.
Σύμφωνα με μελέτη της Γερμανικής Υπηρεσίας Εργασίας το γνωστικό επίπεδο προσφύγων ανδρών και γυναικών διαφέρει από χώρα σε χώρα, όπως επίσης πολύ διαφορετικές είναι και οι δεξιότητες που αποκτούν ενόσω βρίσκονται ήδη στη Γερμανία. Ωστόσο στη γερμανική αγορά εργασίας άτομα με χαμηλό επίπεδο γνώσεων και δεξιοτήτων αντιμετωπίζουν σοβαρές δυσκολίες ένταξης. Όσοι λοιπόν αναγκάζονται να εργαστούν στην παραοικονομία έρχονται αντιμέτωποι με σοβαρές δυσκολίες. Σύμφωνα με έρευνα του Γερμανικού Ινστιτούτου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων για το 2018 ιδίως οι γυναίκες εργαζόμενες με προσφυγικό ή μεταναστευτικό υπόβαθρο πέφτουν θύματα «σκληρής εκμετάλλευσης», ιδίως στους τομείς της καθαριότητας, της φροντίδας ατόμων ή ακόμη στη βιομηχανία επεξεργασμένων κρεάτων. «Εργάζονται με δύο έως τρία ευρώ την ώρα, με υπερωρίες και χωρίς κοινωνική ασφάλιση».
Σύμφωνα με την ίδια έρευνα οι πρόσφυγες εργαζόμενοι που πέφτουν θύματα εκμετάλλευσης μπορούν να λάβουν μέτρα προστασίας της εργασίας και της προσωπικότητάς τους, ωστόσο στην πράξη αυτό είναι δύσκολο.
Καλύτερη δουλειά με τη δεύτερη ευκαιρία
Πάντως παρά τα προβλήματα σύμφωνα με επίσημα στοιχεία η ένταξη προσφύγων στη γερμανική αγορά εργασίας κρίνεται σε γενικές γραμμές επιτυχημένη. Τον Ιανουάριο του 2019 είχαν καταγραφεί 455.000 πρόσφυγες που αναζητούσαν δουλειά. 187.000 εξ αυτών ήταν ήδη δηλωμένοι στο Ταμείο Ανεργίας. Ωστόσο σύμφωνα με την ίδια μελέτη η ένταξη στην αγορά εργασίας προσφύγων και μεταναστών είναι μια δύσκολη διαδικασία που συνήθως διαρκεί επί μακρόν.
Σε πολλές περιπτώσεις μάλιστα οι άνθρωποι αυτοί βρίσκουν εν τέλει μια αξιοπρεπή θέση εργασίας με τη δεύτερη όμως προσπάθεια κι αφού περάσει ένα εύλογο χρονικό διάστημα. Ωστόσο σύμφωνα με ειδικούς στα ανθρώπινα δικαιώματα οι πρόσφυγες αποτελούσαν ανέκαθεν μια ευαίσθητη κατηγορία εργαζομένων. Η ελλιπής γνώση της γλώσσας καθιστά ακόμη πιο δύσκολη την εργασιακή τους πορεία, ενώ όπως επισημαίνει η ετήσια έκθεση του Γερμανικού Ινστιτούτου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων πολλοί πρόσφυγες αντιμετωπίζουν ταυτόχρονα σοβαρά ζητήματα επιβίωσης, όπως υποσιτισμό, κακές συνθήκες διαβίωσης, φτώχεια, έλλειψη στέγης. Καταστάσεις δηλαδή που περιπλέκουν την κατάστασή τους και δυσχεραίνουν την άμεση ένταξή τους στον εργασιακό τομέα.
Ιμάνε Μελλούκ
Επιμέλεια: Δήμητρα Κυρανούδη
