Η κλιματική αλλαγή έχει στερέψει την κοιλάδα του Ιορδάνη. Υπάρχει ωστόσο και η πολιτική πτυχή: Ο άνισος καταμερισμός νερού ανάμεσα σε Παλαιστίνιους και Ισραηλινούς.Ο καύσωνας, η ξηρασία, ο φόβος για τα αποθέματα νερού και η πτώση της στάθμης των υπόγειων υδάτων κυριάρχησαν αυτό το καλοκαίρι στη Γερμανία. Βέβαια υπάρχουν και χειρότερα, εκεί όπου η απόλυτη ξηρασία δεν είναι σενάριο του μέλλοντος, αλλά η πραγματικότητα του σήμερα. Στην κοιλάδα του Ιορδάνη Ισραηλινοί και Παλαιστίνιοι βρίσκονται στα μαχαίρια εδώ και πάνω από 20 χρόνια, χωρίς να βρίσκεται κάποια λύση. Οι δύο πλευρές κατηγορούν η μια την άλλη, ενώ ταυτόχρονα και οι δύο πλευρές απαιτούν περισσότερο νερό.
«Πρέπει να κουβαλώ νερό»
Οι Παλαιστίνιοι θεωρούν ότι τη διαχείριση των υδάτινων πόρων έχει κατά αποκλειστικότητα το Ισραήλ στην κατεχόμενη γη τους και αυτό αποτελεί ένα βασικό σημείο διένεξης ανάμεσα στους δύο λαούς. Βέβαια η κατάσταση πλήττει ιδιαίτερα τους Παλαιστίνιους αγρότες. Το αγρόκτημα του Ομάρ Μπισχαράτ βρίσκεται βόρεια στην κοιλάδα του Ιορδάνη. Το θερμόμετρο δείχνει 30 βαθμούς. Παντού σκόνη και πέτρες. Μόνο ένας χωματόδρομος οδηγεί προς τα εκεί. Εδώ το νερό είναι σπάνιο αγαθό. «Πρέπει να το κουβαλάω» λέει, «είναι δύσκολο και ακριβό. Δύσκολα μπορώ να τα βγάλω πέρα οικονομικά. Συχνά τα μπιτόνια κατάσχονται από τον ισραηλινό στρατό. Η ζωή είναι δύσκολη».
Ο Μπισχαράτ μας υποδέχεται σε μια καλύβα από τούβλα χωρίς παράθυρο. Μια σιδερένια οροφή καλύπτει το μαντρί και παρέχει λίγη σκιά στα πρόβατα. Στο βάθος φαίνονται οι καταπράσινες καλλιεργημένες εκτάσεις ενός οικισμού Εβραίων εποίκων. Μια πράσινη όαση μέσα σε ένα άγονο τοπίο, που μοιάζει με έρημο. Ο Μπισχαράτ διαμαρτύρεται. «Εκεί έχουν δένδρα, εδώ δεν φυτρώνει τίποτα» λέει. «Εκεί έχουν συνδεθεί με το δίκτυο ύδρευσης, εμείς εδώ όχι. Εκείνοι έχουν σπίτια, εμείς δεν έχουμε. Τα παιδιά μας πρέπει να κάθονται μέσα στη ζέστη». Μια καθημερινή διαμάχη για το νερό. Το μεγαλύτερο κομμάτι της κοιλάδας του Ιορδάνη βρίσκεται υπό ισραηλινή κατοχή.
Άνισος καταμερισμός του νερού
Το Ισραήλ έχει και τη στρατιωτική διοίκηση. Όλοι όσοι κατοικούν εδώ διεκδικούν νερό: Παλαιστίνιοι και Εβραίοι έποικοι που έχουν χτίσει πολλούς οικισμούς στη γη Παλαιστινίων και ζουν από τη γεωργία. Επανειλημμένα σημειώθηκε διεθνής κατακραυγή, επειδή οι έποικοι διαθέτουν περισσότερο νερό από ότι οι Παλαιστίνιοι. Λίγα χιλιόμετρα δυτικότερα μας υποδέχεται ο Ντέιβιντ Ελχαγιάνι στο γραφείο του. Διαθέτει δύο κλιματιστικά και το νερό της τουαλέτας έρχεται από το δίκτυο. Είναι επικεφαλής του εβραϊκού οικισμού και βλέπει τα πράγματα διαφορετικά. «Τα χωριά εκεί είναι όλα πράσινα. Από πού πήραν νερό; Από τον Θεό; Υπάρχει πάντα νερό εδώ, αλλά δεν είναι αρκετό για όλους. Κι όταν λένε ότι δεν υπάρχει νερό, δεν είναι αλήθεια. Νερό υπάρχει».
Μέχρι σήμερα εξακολουθούν να εφαρμόζονται συμφωνίες της δεκαετίες του ’90 σε περίοδο ύφεσης στις σχέσεις Ισραηλινών-Παλαιστινίων. Ωστόσο οι οριστικές διαπραγματεύσεις δεν έγιναν ποτέ. Και έτσι ισχύει ένα παλιό καθεστώς. Ο πληθυσμός αυξήθηκε, το νερό έγινε πιο σπάνιο και οι Παλαιστίνιοι στην κοιλάδα του Ιορδάνη δεν επιτρέπεται έτσι απλά να ανοίγουν πηγάδια, πρέπει να παίρνουν νερό σε μεγάλο βαθμό από το Ισραήλ.
Κίλιαν Νόιβερτ
Επιμέλεια: Ειρήνη Αναστασοπούλου
