Ελάχιστες γνώσεις για την τρέχουσα πολιτική
Το πόσο εντατικά γίνεται αυτό το μάθημα σε σχολεία της Γερμανίας, εξαρτάται από το κρατίδιο. Στη Βαυαρία για παράδειγμα το μάθημα της πολιτικής αγωγής καταλαμβάνει μόλις το 0.52% του προγράμματος διδασκαλίας, σε αντίθεση με το κρατίδιο του Έσσεν, που καταλαμβάνει το 4,38%. Πότε το μάθημα γίνεται στη δευτέρα λυκείου, πότε νωρίτερα στο γυμνάσιο. Σε πολλά σχολεία το μάθημα της πολιτικής αγωγής αποτελεί τμήμα της ιστορίας. «Συχνά μέχρι και τις ανώτερες τάξεις, οι μαθητές έχουν ελάχιστη ιδέα από κοινωνικοπολιτικά προβλήματα και γεγονότα» λέει από την εμπειρία του κάποιος καθηγητής σε καθεστώς ανωνυμίας. Εκείνο που τον φοβίζει είναι ότι τα λιγότερα παιδιά ηλικίας 17 ή 18 χρονών γνωρίζουν τις τρέχουσες πολιτικές εξελίξεις. Όταν μια φορά ρώτησε στην τάξη, ποια κόμματα είναι στην κυβέρνηση, του απάντησαν, το Χριστιανοδημοκρατικό κόμμα, αλλά δεν ήξεραν τον κυβερνητικό εταίρο, το Σοσιαλδημοκρατικό.
Η Παρβίν Μάνι, μητέρα 3 παιδιών, θυμάται ότι και εκείνη ως μαθήτρια δεν είχε ιδέα από πολική. «Αλλά οι εποχές τότε ήταν άλλες, σήμερα ο κόσμος βρίσκεται σε αταξία, εθνολαϊκιστικές έχουν έρθει στην εξουσία και τα παιδιά μας χρειάζονται πολιτικές γνώσεις. Πρέπει να ξέρουν τί συμβαίνει, για να αποκτούν γρήγορα άποψη» σημειώνει. Ο γιός της Γιούλιαν δεν έχει στο σχολικό πρόγραμμα πολιτική αγωγή. Στην ερώτηση, ποιος κυβερνά τη Γερμανία, απαντά «οι Πράσινοι» και κοιτά με ένοχο βλέμμα. Η δημοκρατία παρόλα αυτά είναι ένα κεντρικό θέμα σε όλους τους εκπαιδευτικούς νόμους, ακόμη κι αν ο τρόπος διατύπωσης είναι διαφορετικός.
Η γνώμη του δάσκαλου
Στη Βαυαρία οι μαθητές πρέπει να γαλουχούνται με τρόπο που να είναι σε θέση να εφαρμόζουν τις αρχές της φιλελεύθερης δημοκρατίας και του κοινωνικού κράτους και να τις προασπίζουν εκτός και εντός. Στο Βερολίνο πρέπει να είναι σε θέση να «εναντιώνονται με αυτοπεποίθηση και αποφασιστικά κατά ολοκληρωτικών ιδεολογιών». Όταν οι καθηγητές μιλούν για τα κόμματα, πρέπει οι μαθητές να είναι σε θέση να αναλύουν το πρόγραμμά τους και να συζητούν επί αναλόγων θεμάτων με κριτική διάθεση. Απόψεις πρέπει να κατατίθενται, ακόμη και από τους καθηγητές. «Πώς είναι δυνατόν να διδάσκω πολιτική αγωγή και να μου απαγορεύεται να λέω την γνώμη μου» αναρωτιέται ένας καθηγητής. «Φυσικά και θα την λέω, αλλά σε καμιά περίπτωση να την επιβάλλω και να δογματίζω τους μαθητές. Η πολιτική βασίζεται στη διαφωνία, γι αυτό θα ήταν καταστροφικό, εάν το σχολείο ζητούσε από τους μαθητές μασημένη τροφή». Βέβαια, στο κόμμα «Εναλλακτική για τη Γερμανία», δεν αρέσει όταν ο καθηγητής έχει το δικαίωμα στην ελεύθερη άποψη, το χαρακτηρίζει ως «μάθημα αριστερής πολιτικής».
Και όμως η κατάσταση είναι απόλυτα διαφανής. Οι υπουργοί Παιδείας των κρατιδίων σε εγκύκλιό τους αναφέρουν ότι «όταν μαθητές υποστηρίζουν σε μια συζήτηση ιδέες που αντιστρατεύονται την ελεύθερη δημοκρατική τάξη και τα ανθρώπινα δικαιώματα, δεν θα πρέπει να μένουν ασχολίαστες ή να πέφτουν στο κενό». Γι αυτό χρειάζεται σωστή προετοιμασία και εκπαίδευση των καθηγητών, που δεν συμβαίνει πάντα. Σε μελέτη του Ιδρύματος Μπέρτελσμαν αναφέρεται ότι μόνο ένα ποσοστό του 16% των καθηγητών ασχολήθηκε εντατικά κατά την διάρκεια των σπουδών με την πολιτική αγωγή. Ένα 95% διαπιστώνει ότι το μάθημα «Δημοκρατία» παίζει ως μάθημα δευτερεύοντα ρόλο.
Ζαμπίνε Κλίνκαρτζ/dw
Επιμέλεια: Ειρήνη Αναστασοπούλου
