Μία διαφορετική πρόταση για τη ηγεσία του κυβερνώντος κόμματος CDU- ίσως και για την καγκελαρία- είναι ο Νόρμπερτ Ρέτγκεν, ο άνθρωπος που εμφανίστηκε από το …πουθενά. Δεν ήταν άλλωστε η πρώτη φορά…To 2009 η Άνγκελα Μέρκελ παρουσιάζει ένα νέο πρόσωπο στο υπουργικό συμβούλιο, προκαλώντας το ενδιαφέρον της κοινής γνώμης: ο Νόρμπερτ Ρέτγκεν, βουλευτής από τα 29 του, αναλαμβάνει το υπουργείο Περιβάλλοντος σε ηλικία 44 ετών, ενόψει κρίσιμων διαβουλεύσεων στη Σύνοδο της Κοπεγχάγης για την κλιματική αλλαγή. Τα γερμανικά ΜΜΕ υπενθυμίζουν ότι είναι “έμπιστος” της Άνγκελα Μέρκελ. Η εβδομαδιαία εφημερίδα DIE ZEIT διερωτάται (και αργότερα επιβεβαιώνεται από τις εξελίξεις), μήπως η ανάθεση του συγκεκριμένου υπουργείου στον Ρέντγκεν σηματοδοτεί στροφή της Μέρκελ προς την “πράσινη” ατζέντα. Κάποιοι θυμούνται ότι η ίδια η καγκελάριος είχε αναλάβει το υπουργείο Περιβάλλοντος στα 40 της, βάζοντας υποθήκη για ανώτερα αξιώματα. Μήπως το ίδιο συμβαίνει με τον Νόρμπερτ Ρέτγκεν;
Την εποχή που η Μέρκελ συνοδεύεται από το παρατσούκλι Mutti (“η μαμά”), ο Ρέτγκεν αποκτά το δικό του παρατσούκλι Mutti’s Klügster (“το πιο έξυπνο παιδί της μαμάς”). Ο νέος υπουργός γίνεται αντιπρόεδρος του κυβερνώντος Χριστιανοδημοκρατικού Κόμματος (CDU). Όλα δείχνουν ότι βάζει πλώρη για πιο σημαντικές αποστολές. Αλλά όλα αλλάζουν τον Μάιο του 2012, όταν αποχωρεί αιφνιδιαστικά από το υπουργείο Περιβάλλοντος. Για την ακρίβεια, εκπαραθυρώνεται με έναν τρόπο ασυνήθιστο στην ιστορία της μεταπολεμικής Γερμανίας: Η καγκελάριος καλεί τους δημοσιογράφους για μία έκτακτη ανακοίνωση και τους λέει ότι “παρακάλεσε” τον πρόεδρο της Ομοσπονδιακής Γερμανίας να “απαλλάξει από τα καθήκοντά του” τον κ.Ρέτγκεν. Τί είχε προηγηθεί; Μία οδυνηρή ήττα στις τοπικές εκλογές της Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας με τον Ρέντγκεν να παίρνει μόλις 26% και στη συνέχεια μία ιδιαίτερη συνάντηση ανάμεσα στην καγκελάριο και τον υπουργό της. Γερμανικά ΜΜΕ της εποχής αναφέρουν ότι η Μέρκελ είχε εξοργιστεί από τακτικές επιλογές του “εκλεκτού” της στη διάρκεια του προεκλογικού αγώνα, θεωρώντας ότι στοίχισαν ψήφους στο κόμμα.
Από το περιβάλλον στην εξωτερική πολιτική
Ο Ρέτγκεν παρέμεινε βουλευτής, αλλά επέστρεψε στην αφάνεια. Όλα έδειχναν ότι η πορεία του προς την ηγεσία έχει σταματήσει πριν καν ξεκινήσει. Αλλά σύντομα γίνεται η επόμενη ανατροπή: Όσο αιφνιδιαστικά φεύγει το 2012, άλλο τόσο αυτονόητα επιστρέφει το 2014 ο Νόρμπερτ Ρέτγκεν για να αναλάβει την προεδρία της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων στο Ομοσπονδιακό Κοινοβούλιο. Η καγκελάριος συνεχίζει να εκτιμά το βιογραφικό του και τις ικανότητές του, ίσως θέλει να του δώσει άλλη μία ευκαιρία. Η συγκεκριμένη κοινοβουλευτική επιτροπή έχει κύρος και προβολή στα ΜΜΕ. Ο Νόρμπερτ Ρέτγκεν αξιοποιεί τις ευκαιρίες του, επιστρατεύοντας κάποτε γεωπολιτικά επιχειρήματα ακόμη και στην εσωτερικοπολιτική ατζέντα. Τελευταίο δείγμα: σε τηλεοπτική συζήτηση για την πολιτική κρίση στη Θουριγγία, με τους υπόλοιπους Xριστιανοδημοκράτες να ξεκαθαρίζουν ότι δεν συνεργάζονται με το Κόμμα της Αριστεράς γιατί αποτελεί διάδοχο σχήμα του ανατολικογερμανικού κομμουνιστικού κόμματος, ο Ρέντγκεν βάζει μία δική του πινελιά και λέει ότι “δεν μπορεί να συνεργαστεί με ανθρώπους που χαριεντίζονται με τον Μαδούρο στη Βενεζουέλα”.
Χαρακτηριστικός Ρέτγκεν: Τα επιχειρήματα μπαίνουν σε ένα ευρύτερο πλαίσιο, που μπορεί να μην έχει άμεση σχέση με τη συγκεκριμένη συζήτηση, αλλά προσφέρει σε πολλούς συντηρητικούς ψηφοφόρους το θεωρητικό υπόβαθρο που χρειάζονται. Αυτό συμβαίνει και με την προστασία του περιβάλλοντος. Ο Ρέτγκεν δεν τη θέλει για να υποκλέψει την ατζέντα των Πρασίνων, αλλά γιατί, όπως τόνιζε σε παλαιότερες συνεντεύξεις του ο χριστιανοδημοκράτης πολιτικός, “ο Θεός δημιούργησε τη φύση και τον άνθρωπο κι αυτό μας υποχρεώνει να διαφυλάξουμε τη Δημιουργία του”. Την επιχειρηματολογία αυτή αντιγράφουν τα τελευταία χρόνια οι Βαυαροί Χριστιανοκοινωνιστές, πολιτικοί σύμμαχοι της Μέρκελ. Σημειώνεται ότι ο Ρέτγκεν ήταν ένας από τους θαμώνες της θρυλικής Pizza-Connection στη δεκαετία του ’90. Έτσι ονομαζόταν η τακτική συνάντηση σε ελαφρώς “τσιμπημένο” ιταλικό εστιατόριο της Βόννης, στην οποία συμμετείχαν ανερχόμενα στελέχη των Χριστιανοδημοκρατών και των Πρασίνων, σε μία προσπάθεια να βρουν διαύλους επικοινωνίας. Και αυτό όταν τα ήθη της εποχής θεωρούσαν τους Πράσινους στην καλύτερη περίπτωση γραφικούς βολονταριστές και στη χειρότερη εχθρούς της Δημοκρατίας.
Ταπεινή καταγωγή, πλούσιο βιογραφικό
Την περασμένη εβδομάδα ο Νόρμπερτ Ρέτγκεν εμφανίστηκε και πάλι από το πουθενά για να δηλώσει ότι θα είναι υποψήφιος για την ηγεσία του κυβερνώντος κόμματος CDU. Ήταν η πρώτη επίσημη κατάθεση υποψηφιότητας, σε μία στιγμή που ο Φρίντριχ Μερτς, πολιτικός φίλος του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, και ο Άρμιν Λάσετ, συνεχιστής της γραμμής Μέρκελ, ακόμη προβληματίζονταν για τις δικές τους υποψηφιότητες.
Τί άλλο έχει κάνει στη ζωή του ο Νόρμερτ Ρέτγκεν; Σπούδασε νομικά στο πανεπιστήμιο της Βόννης, εργάστηκε ως δικηγόρος στο Ντίσελντορφ και έχει τέσερα παιδιά. Προ ετών η συντηρητική επιθεώρηση Cicero αποκάλυψε λιγότερο γνωστές λεπτομέρειες για τα παιδικά του χρόνια: Ο πατέρας του ήταν ταχυδρόμος, η μητέρα του νοικοκυρά και ενεργό μέλος στον “σύνδεσμο καθολικών γυναικών”, η αδερφή του Μόνικα εργάζεται ως βοηθός ιατρού. Στα παιδικά του χρόνια ο Νόρμπερτ Ρέτγκεν διάβαζε πολύ, δεν έκανε πολλές παρέες, πρόλαβε όμως να πάρει τη μπλε ζώνη στο τζούντο. Στο γυμνάσιο δήλωνε υποστηρικτής του Χέλμουτ Κολ. Οι συμμαθητές του έκαναν πλάκα και έλεγαν ότι, αν συνεχίσει έτσι, μια μέρα θα γίνει καγκελάριος…
Γιάννης Παπαδημητρίου (DPA, KNA, Die Zeit, Cicero)
