Ο Συμβολισμός δεν προσφέρει απαντήσεις. Σϊγουρα όμως, μια νέα έκθεση στην Παλαιά Πινακοθήκη του Βερολίνου προσφέρει μια διεισδυτική ματιά σε αυτή τη «σκοτεινή» τεχνή.Είναι μια τέχνη του παράξενου, του περίεργου, του νοσηρού. Ο συμβολισμός, ο οποίος εμφανίστηκε στα τέλη του 19ου αιώνα, δεν προσφέρει μια εύκολη πρόσβαση στα έργα των δημιουργών του. Τα έργα προκαλούν πολλά ερωτήματα και είναι γεμάτα γρίφους. Συχνά, όσο περισσότερο τα κοιτάει κανείς, τόσο πιο αινιγματικά φαίνονται. Οι νοσηρές φαντασιώσεις και τα σκοτεινά ερεθίσματα είναι το επίκεντρο της έκθεσης στο Βερολίνο «Παρακμή και σκοτεινά όνειρα – ο βελγικός Συμβολισμός». Στην Παλαία Πινακοθήκη του Βερολίνου παρουσιάζονται από την Παρασκευή 18 Σεπτεμβρίου έως τις 17 Ιανουαρίου περίπου 200 έργα. Τα 180 από αυτά είναι δάνεια από το Βέλγιο.

Το Βέλγιο υπήρξε μια εστία πρωτοπορίας στην τέχνη. «Μια δεξαμενή ιδεών που δεν υπήρχε πουθενά αλλού», λέει ο Ραλφ Γκλάις, «στις Βρυξέλλες ήταν δυνατόν να γινουν πράγματα, που διαφορετικά δεν θα ήταν». Ο διευθυντής του Παλαιάς Πινακοθήκης του Βερολίνου επιμελήθηκε την έκθεση και παρουσιάζει έργα που δημιουργήθηκαν μεταξύ 1870 και 1910. Έργα από τη γειτονική χώρα που σχετίζονται με την Ευρώπη.

Ο Συμβολισμός είναι ανδρική υπόθεση

Με αυτόν τον τρόπο γίνεται ξεκάθαρη η σημασία των έργων λιγότερο γνωστών καλλιτεχνών, όπως είναι ο Φερνάντ Κνοπφ, ο Λεόν Σπίλιερτ, ο Φελισιέν Ροπς, ο Τζέιμς Ένσορ ή ο Ζαν Ντεβίλ. Πρόκειται για «καλλιτέχνες με γερά νεύρα», όπως τους αποκαλούν. Η σειρά ονομάτων κάνει επίσης σαφές ότι ο συμβολισμός κυριαρχείται από τους άνδρες. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, οι γυναίκες καλλιτέχνες υπέγραφαν με ανδρικά ονόματα. Στο Βερολίνο παρουσιάζεται η δύναμη του βελγικού συμβολισμού δίπλα σε έργα των Μαξ Κλίνγκερ, Έντβαρντ Μουνκ ή Γκούσταβ Κλιμτ. Ο επιμελητής της έκθεσης πηγαίνει ένα βήμα παραπέρα τοποθετώντας έργα συμβολιστών καλλιτεχνών δίπλα σε αυτά ιμπρεσιονιστών, τα οποία έχουν φωτεινά χρώματα και μια πιο αισιόδοξη ματιά στη ζωή. Δυο δρόμοι, δυο προοπτικές για τη ζωή.

Χώροι κλειστοί και ερμητικοί

Αποκορύφωμα της έκθεσης, η οποία χωρίζεται σε 13 τμήματα, είναι η εμβληματική δουλειά «Χάδια» του Φερνάντ Κνοπφ, ο οποίος ζωγράφισε την ερωτική σύζευξη μιας σφίγγας σε σώμα λεοπάρδαλης με ένα νεαρό ανδρόγυνο το 1896. Στην ίδια αίθουσα έχει τοποθετηθεί το «Νησί των νεκρών» του Άρνολντ Μπέκλιν, που αποτέλεσε πρότυπο για τις «Βαλκυρίες» του Πατρίς Σερό στο Μπαϊρόιτ το 1976.

Τέλος, κεντρική θέση έχει ένα γνωστό έργο του Συμβολισμού, η αυτοπροσωπογραφία του Λεόν Σπιλιέρ με τον τίτλο «Η ψυχή των πραγμάτων». Λίγο παρακάτω «Η ζήλεια» του Μουνκ, ενώ ακολουθούν μια σειρά από τοπία και σκοτεινούς, ερμητικούς χώρους, τόσο αγαπητούς στο βελγικό Συμβολισμό.

Γκερντ Ροτ (DPA)

Επιμέλεια: Μαρία Ρηγούτσου

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ