Του Πρωτοπρ. Αναστασίου Δ. Σαλαπάτα.
Σύνεδροι, τόπος και χρόνος της Σύναξης.
Πραγματοποιήθηκε με μεγάλη επιτυχία η ετήσια Ιερατική Σύναξη του Ιερού Κλήρου της Ι.Α. Θυατείρων και Μ.Β., προεξάρχοντος του Σεβ. Αρχιεπισκόπου κ.κ. Γρηγορίου. Την Σύναξη οργάνωσε η Ιερά Αρχιεπισκοπή, με την σύμπραξη και συνεργασία της Επιτροπής του Ιερατικού Συνδέσμου «Αγ. Αθανάσιος», στην οποία Πρόεδρος είναι ο δραστήριος Πρωτοπρ. π. Άνθιμος Παπανδρέου.
Στη τριήμερη Σύναξη (9-11 Μαΐου 2011) συμμετείχαν οι Αρχιερείς της Ιεράς Αρχιεπισκοπής, Θεοφιλ. Επίσκοπος Κυανέων κ. Χρυσόστομος και Θεοφιλ. Επίσκοπος Τροπαίου κ. Αθανάσιος, οι περισσότεροι Ιερείς της Αρχιεπισκοπής, καθώς επίσης και μερικές Πρεσβυτέρες και άλλοι αδελφοί.
Η Σύναξη φιλοξενήθηκε από τις Εκκλησιαστική Κοινότητα Παναγίας Ελεούσας του Νόττινγχαμ και από την εορτάζουσα Εκκλησιαστική Κοινότητα των Αγίων Ισαποστόλων Κυρίλλου και Μεθοδίου του Μάνσφιλντ, της Κεντρικής Αγγλίας. Στην Κοινότητα του Νόττινγχαμ υποδέχθηκαν τους Συνέδρους με εγκαρδιότητα και γενναιοδωρία ο Ιερ. Προϊστάμενος Πρωτοπρ. π. Βασίλειος Κουτσογιάννης και οι λαϊκοί Άρχοντες. Στην Κοινότητα του Μάνσφιλντ επίσης επιφυλάχθηκε θερμότατη υποδοχή στους Συνέδρους, με ανάλογο πνεύμα ελληνορθόδοξης φιλοξενίας, από τον Ιερ. Προϊστάμενο Οικον. π. Φωκά Χατζηλοϊζή, τον Εφημέριο π. Ηλία Μιχαήλ και τους εκεί λαϊκούς Άρχοντες.
Μήνυμα Οικουμενικού Πατριάρχου.
Οι εργασίες της Σύναξης ξεκίνησαν με Προσευχή και Ψαλμωδία. Κατόπιν αναγνώσθηκε το μήνυμα της Α.Θ.Π. του Οικουμενικού Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου, μέσω του οποίου ο Παναγιώτατος μετέφερε την ευλογία του προς τη Σύναξη και τους Συνέδρους:
«Γνωρίζουσα καλώς η καθ’ ημάς Μήτηρ Αγία του Χριστού Μεγάλη Εκκλησία της Κωνσταντινουπόλεως εκ της μακραίωνης αυτής ποιμαντικής πείρας οπόσον ωφέλιμος και εποικοδομητική τυγχάνει η επί το αυτό σύναξις ομοψύχων αδελφών και η ανταλλαγή εμπειριών δι’ έτι καρποφόρον και αποδοτικήν διακονίαν του αμπελώνος του Κυρίου, μετά πλείστης χαράς επληροφορήθη ότι εν μέσω της διανυόμενης περιόδου του χαρμοσύνου Πεντηκοσταρίου μέλλει να συνέλθη εν Nottingham Αγγλίας η ετήσια ιερατική Σύναξις της καθ’ υμάς Ιεράς Αρχιεπισκοπής…
Διο και προαγόμεθα όπως δια των μετά χείρας Πατριαρχικών ημών Γραμμάτων απευθυνθώμεν προς την υμετέραν αγαπητήν ιερότητα, τους περί αυτήν Επισκόπους, και πάντας τους εκλεκτούς κληρικούς της Ιεράς ταύτης Αρχιεπισκοπής του καθ’ ημάς πανιέρου Οικουμενικού Θρόνου, οίτινες μετά ζήλου και αγώνος πολλού, ενίοτε δε εν μέσω περιβάλλοντος ουχί ευνοϊκού, διακονείτε ιερατικώς και θυσιαστικώς της Αγίαν Ορθόδοξον ημών Πίστιν, την Μητέρα πάντων ημών Εκκλησίαν της Κωνσταντινουπόλεως και τα ιδεώδη του ευσεβούς ημών Γένους εν Μεγάλη Βρετανία και αγιάζετε τα εκείσε πιστά και αγαπητά τέκνα αυτής…
Επί τούτοις, αιτούμενοι τας προσευχάς υμών υπέρ του Οικουμενικού Πατριαρχείου και συγχαίροντες εγκαρδίως πάσιν υμίν δια την εύσημον ταύτην ημέραν της καθ’ υμάς Ιεράς Αρχιεπισκοπής, επικαλούμεθα εφ’ υμάς την χάριν και το άπειρον έλεος του Αναστάντος Κυρίου».
Εισηγητική Ομιλία του Σεβ. Αρχιεπισκόπου.
Ύστερα ο Σεβ. Αρχιεπίσκοπος ανέγνωσε την Εισηγητική του Ομιλία, με θέμα: «Η Ιερά Αρχιεπισκοπή Θυατείρων και Μεγάλης Βρετανίας και Ιρλανδίας: Προβλήματα – Προοπτικαί – Παρόν – Μέλλον», αναφερόμενος με βαθυστόχαστο και ακραιφνώς πατερικό ύφος, μέσα και από την πολύχρονη Αρχιερατική και Αρχιεπισκοπική του εμπειρία, στα μεγάλα θέματα που απασχολούν και ενδιαφέρουν την πολυδιάστατη ποιμαντική δραστηριότητα των Ορθόδοξων Κληρικών στην σύγχρονη εκκλησιαστική και κοινωνική πραγματικότητα. Ο Σεβασμιώτατος ανέφερε στον λόγο του μεταξύ άλλων και τα παρακάτω εξόχως σημαντικά στοιχεία:
«Εμείς οι Κληρικοί καλούμαστε να ενισχύσουμε το Ποίμνιό μας με την πατρική μας αγάπη και στοργή, τη γνώση, αλλά και τα δεδομένα της σύγχρονης εποχής και της σύγχρονης κοινωνίας, μέσα εις την οποία ζει και κινείται και στην οποία διαβιούμε και καλλιεργούμε την Παράδοση και την εμπλουτίζουμε με την προσευχή, με τη λατρεία και την καθημερινή εμπειρία του βίου την οποία τρυγούμε από το περιβάλλον μέσα στο οποίο ζούμε…
Κάθε χρόνο όπως γνωρίζετε, εμείς οι Κληρικοί της Αρχιεπισκοπής αυτής, της υπαγομένης εις το Οικουμενικόν Πατριαρχείον Κωνσταντινουπόλεως, συνερχόμαστε επί τω αυτώ, συνεργαζόμαστε με αγάπη και ταπεινοφροσύνη και από κοινού συνδιαλεγόμαστε και συσκεφτόμαστε μετά φόβου Θεού για τα προβλήματα της Εκκλησίας, τις Ενορίες, τις οικογένειες και του καθενός πιστά και ξεχωριστά. Ασχολούμαστε με το ιερό κεφάλαιο της Παιδείας της θύραθεν, της κοσμικής, όπως και της εκκλησιαστικής, θρησκευτικής Παιδείας. Ιδιαίτερα όμως μας ενδιαφέρει η κατά Χριστόν Παιδεία, η βαθύτερη γνώση της Χριστιανικής Πίστεως και λατρείας, η σπουδαιότητα της μελέτης του λόγου του Θεού, η καλλιέργεια του κηρύγματος και όλα εκείνα, τα οποία συναποτελούν και συγκροτούν την ορθόδοξη πίστη και Παράδοση…
Οι από διετίας άοκνες προσπάθειες της Ιεράς Κοινότητας Αγίου Παντελεήμονος Harrow Λονδίνου για την ανοικοδόμηση νέου Ιερού Ναού, ολοκληρώθηκαν συν Θεώ και έγιναν τα Θυρανοίξια του Ναού το Σαββατοκύριακο 9/10 Απριλίου υπό του Αρχιεπισκόπου, με την παρουσία και την συμμετοχή του Πανιερωτάτου Μητροπολίτου Πάφου κ. Γεωργίου και την συμμετοχή πολλών πιστών, οι οποίοι προσήλθαν στα Θυρανοίξια, την Θείαν Λειτουργίαν και συμμετείχαν εις την χαράν και την φιλοξενία που προσέφερεν η Διοίκησή της…
Γίνεται προσπάθεια σοβαρή για την ίδρυση Ομολογιακού Σχολείου – Ακαδημίας Μέσης Εκπαίδευσης σύμφωνα με τους νόμους και την πρόθεση της πολιτείας, ειδικά δε της σημερινής κυβέρνησης, η οποία ενθαρρύνει ποικιλότροπα αυτήν την προσπάθεια ανανέωσης της Παιδείας. Ελπίζουμε ότι οι προσπάθειες αυτές θα στεφθούν από επιτυχία γι’ αυτό και προτρέπουμε τους Κληρικούς ιδιαίτερα της περιοχής του Enfield και Barnet όπως βοηθήσουν ανάλογα στην προσπάθεια αυτή…
Yπάρχει σκέψη και επιθυμία να διοργανώσει η Αρχιεπισκοπή Εκπαιδευτικό Συνέδριο των υπαρχόντων Σχολείων, Νυχτερινών και Σαββατιανών και Ημερησίων, γι’ αυτό αναμένω ότι όλοι θα ετοιμασθείτε ανάλογα, θα ανταποκριθείτε με ενθουσιασμό και θα βοηθήσετε εις την διοργάνωση ενός τέτοιου Συνεδρίου για το καλό της Παιδείας…».
Ομιλία του Καθ. Θεόδωρου Γιάγκου.
Στην διάρκεια των εργασιών ομίλησε με βαθιά επιστημοσύνη και ο Καθηγητής του Κανονικού Δικαίου του Α.Π.Θ. κ. Θεόδωρος Ξ. Γιάγκου, με θέμα: «Ο πλουραλισμός της Κανονικής Παράδοσης της Εκκλησίας». Στην ομιλία αυτή ο κ. Γιάγκου ανέφερε μεταξύ των άλλων και τα εξής:
«Ο βυζαντινός κανονικός νομοθέτης χαρακτηρίζεται για ευελιξία και για πλουραλισμό… Οι ι. Κανόνες είναι πρωτίστως θεολογικά κείμενα. Κατά συνέπεια δεν θα πρέπει να προσεγγίζονται ανεξάρτητα από την πατερική θεολογία και από το εν γένει ιστορικοθεολογικό πλαίσιο της θέσπισής τους… Ο νεώτερος άγιος της Εκκλησίας μας, άγιος Ιουστίνος Πόποβιτς, διατύπωνε με παρρησία τη ρήση: “Εγώ για τη διαφύλαξη των ιερών κανόνων είμαι πρόθυμος να θυσιάσω τη ζωή μου, αλλά παράλληλα για τη σωτηρία ενός ανθρώπου θυσιάζω όλους τους ιερούς κανόνες”… Η εξομολόγηση δεν είναι μια δικονομική διαδικασία που υποτάσσεται σε αντικειμενικούς νομικούς όρους προς εξασφάλιση όλων των προύποθέσεων της δικαίας δίκης, αλλά είναι μια πράξη που αποβλέπει στην ιατρεία των παθών… Η άσκηση της οικονομίας, που είναι μία αυτοκένωση της Εκκλησίας, ασκείται όχι μόνο κατά την ώρα της εξομολογήσεως αλλά και σε πλείστες άλλες περιπτώσεις… Η οικονομία δεν είναι επιλογή έκπτωσης από το ορθόδοξο δόγμα, αλλά θεολογική στάση που προάγει το έργο της σωτηρίας…».
Και ολοκλήρωσε τον εμπνευσμένο λόγο του με τις εξής σκέψεις: «Στην παράδοσή μας δεν υπήρξε στατικότητα ούτε και απολυτοποίηση, καθόσον το κριτήριο ήταν πάντοτε η διασφάλιση της σωτηρίας του ανθρώπου. Επομένως ο παρατηρούμενος ζηλωτισμός, εάν αυτός δεν προάγει τον συγκεκριμένο σκοπό, λειτουργεί διχαστικά υψώνοντας ανυπέρβλητα τείχη μεταξύ των μελών της Εκκλησίας. Ο πλουραλισμός ήταν μια επιλογή της Εκκλησίας που την βοήθησε στο ποιμαντικό της έργο. Η ακρίβεια και η οικονομία είναι δύο αρχές εφαρμογής των ιερών κανόνων που επιβεβαιώνουν ότι η Εκκλησία έχει την εξουσία να “χειρίζεται” κατά την κρίση της στην κάθε περίπτωση τους κανόνες που αυτή θέσπισε. Το ζητούμενο δεν είναι η περιφρόνηση των κανόνων ούτε ο εγκλωβισμός σε αυτούς, αλλά ο με κάθε τρόπο ευαγγελισμός του κόσμου, για τον οποίο όλοι μας θα πρέπει να αγωνιζόμεθα με όλες τις δυνάμεις της ψυχής μας».
Ομιλία Αρχιμ. Βασιλείου Παπαβασιλείου.
Ο Αρχιμ. Βασίλειος Παπαβασιλείου, Εφημέριος του Καθεδρικού Ναού Αγ. Πάντων Λονδίνου, ομίλησε με θέμα: «Γεφυρώνοντας τη Θεολογία και την Ποιμαντική: Κατήχηση και Διοίκηση». Μεταξύ άλλων ανέφερε:
«Η κατήχηση και η ποιμαντική ευθύνη μοιράζονται την ίδια αρχή: τη συνάντηση με ανθρώπους εκεί ακριβώς όπου βρίσκονται, δηλαδή, να κατέβουμε στο επίπεδό τους προκειμένου να τους πάμε υψηλότερα. Εδώ έγκειται η πρόκληση της θεολογίας στην κατήχηση… Η κατήχηση δεν είναι μια μελέτη – είναι ένα ταξίδι. Καθήκον του κατηχητή είναι να πάρει τους ανθρώπους από το χέρι και να τους οδηγήσει σ’ αυτό το ταξίδι. Και ποιος είναι καλύτερος γι’ αυτό το καθήκον από έναν κληρικό, τον ποιμένα του κοπαδιού;
…Πολύ συχνά ακούμε για δαμάχες μεταξύ κληρικών και λαϊκών ηγετών της Εκκλησίας, οι οποίες αναπόφευκτα οδηγούν στο ερώτημα: “ποιος είναι υπεύθυνος για την Εκκλησία; Ο ιερέας ή ο πρόεδρος”; Η απάντηση είναι: κανένας από τους δύο. Ο επίσκοπος είναι υπεύθυνος. Ο εκπρόσωπος του επισκόπου είναι ο ιερέας. Ο λόγος είναι σαφής: υπεύθυνος είναι αυτός που προΐσταται κατά τη θεία Λειτουργία, αυτός που διακονεί στο ιερό και τελεσιουργεί τη θεία Ευχαριστία…
Η καρδιά της διοίκησης της Εκκλησίας πρέπει να είναι η Αγία Τράπεζα, η θεία Ευχαριστία και αυτό σημαίνει πως ηγέτης όλων των υποθέσεων της Εκκλησίας, συμπεριλαμβανομένης και της διοίκησής της, είναι αυτός που προΐσταται στο άγιο Βήμα, είτε ο επίσκοπος είτε ο ιερέας που είναι εντεταλμένος από τον επίσκοπο να επιτελεί αυτή τη διακονία εκ μέρους του. Δεν έχει κάποιο θεολογικό νόημα για έναν λαϊκό να έχει το ρόλο του διοικητικού ηγέτη στην Εκκλησία για τον απλούστατο λόγο πως δεν μπορεί να τελέσει τη θεία Ευχαριστία, δεν μπορεί να προεξάρχει στη θεία Λειτουργία».
Στη μακρά συζήτηση που ακολούθησε την πολύ ενδιαφέρουσα αυτή ομιλία ακούστηκαν αρκετές απόψεις, που άλλες αφορούσαν την Κατήχηση κι άλλες την Διοίκηση της Εκκλησίας. Αξίζει να καταγράψουμε την άποψη που εξέφρασε ο σοφός Καθηγητής Θεόδωρος Γιάγκου, ο οποίος ανέφερε χαρακτηριστικά, ότι «ο ιερέας ως ποιμένας είναι πάντοτε ηγούμενος και ποτέ αγόμενος».
Επίσκεψη στον οίκο του Λόρδου Βύρωνα.
Μια από τις σημαντικότερες και συγκινητικότερες στιγμές της Σύναξης ήταν η επίσκεψη που έκαναν οι Σύνεδροι Κληρικοί στο ονομαστό Newstead Abbey, της κομητείας του Νόττινγχαμ, το οποίο ήταν η επίσημη κατοικία της οικογένειας του εξαίρετου Φιλέλληνα Λόρδου Βύρωνα.
Στο παρεκκλήσι του κάστρου εψάλη και επιμνημόσυνη δέηση υπέρ μακαρίας μνήμης και αιωνίου αναπαύσεως του σπουδαίου αυτού ανδρός, ο οποίος τάχθηκε με όλη του την ψυχή υπέρ της ανεξαρτησίας των Ελλήνων.
Το 1823 μετέβη στην Πατρίδα μας για να υποστηρίξει την υπόθεση αυτή και πέθανε από πυρετό την επόμενη χρονιά. Τις τελευταίες ώρες του, είπε στον φίλο του, τον κόμη Πιέτρο Γκάμπα, όπως υπενθύμισε ο Άγιος Θυατείρων πριν την έναρξη της δέησης: «Έδωσα στην Ελλάδα τον χρόνο μου, την περιουσία μου, την υγεία μου και τώρα της δίνω τη ζωή μου».
