Είναι βιώσιμη μια τέτοια λύση για να ανοίξει και πάλι ο πολιτισμός; Στο Βερολίνο έγινε η πρώτη επιτυχημένη δοκιμή, που ίσως εδραιωθεί παρά την αύξηση των κρουσμάτων.Οι εικόνες μοιάζουν σαν να έρχονται από ταινία επιστημονικής φαντασίας: Άνθρωποι μέσα σε προστατευτικές φόρμες παίρνουν επίχρισμα από τον φάρυγγα. Η πολυαναμενόμενη συναυλία ξεκινά σε λίγο, μια σπάνια βραδιά. Γιατί μετά από παύση πολλών μηνών η πόρτα δύο σκηνών του Βερολίνου άνοιξαν και πάλι για μια πιλοτική δοκιμή. Στο Berliner Ensemble 350 θεατρόφιλοι παρακολούθησαν το Σαββατοκύριακο μια παράσταση, στην Φιλαρμονική ήταν μάλιστα 1000 μουσικόφιλοι. Αλλά τι σημαίνει ακριβώς “δοκιμή”; Εδώ και πέντε μήνες πολλές θεατρικές και συναυλιακές σκηνές της Γερμανίας έκλεισαν και πάλι. Τα κρούσματα κορωνοϊού έχουν πάρει και πάλι την ανιούσα.

«Ο πολιτισμός στην κατάψυξη»

Παρόλα αυτά στο Βερολίνο ορισμένοι θεατρικοί και συναυλιακοί χώροι τόλμησαν να κάνουν μια «πρόβα». Θέλησαν να δοκιμάσουν κατά πόσο ρεαλιστικός θα ήταν έλεγχος του κοινού με τεστ κορωνοϊού πριν τη συναυλία ή την παράσταση. Ο αντιδήμαρχος Πολιτισμού του Βερολίνου Κλάους Λέντερερ μπορεί πολύ καλά να φανταστεί την επενέργεια μια τέτοιας δοκιμής και πέρα από το κρατίδιό του. Σε ολόκληρη τη Γερμανία θέατρα, αίθουσες συναυλιών και όπερες έχουν κλείσει. «Και εμείς κάνουμε κοντσέρτα μέσα στο τρίτο κύμα πανδημίας και σε συνθήκες αυξανόμενου αριθμού κρουσμάτων» είπε το Σάββατο (21/03) το βράδυ στη Φιλαρμονική. «Υπάρχουν κάποιοι που λένε ότι δεν πάμε καλά. Αλλά ο πολιτισμός μπήκε στην κατάψυξη πριν από ένα χρόνο και τώρα προσπαθεί να εκπληρώσει την κοινωνική του αποστολή». Με την πιλοτική δοκιμή εξετάζονται και διάφορες δυνατότητες, όπως λέει ο πολιτικός του κόμματος Η Αριστερά, που ίσως χρησιμεύσουν κι αλλού. Στους χώρους της Φιλαρμονικής υπάρχει ένα πολύ καλό σύστημα εξαερισμού και υγειονομικά πρωτόκολλα. «Αν όχι εδώ, τότε πού να τα δοκιμάσουμε;». Έτσι το βράδυ του Σαββάτου στην Φιλαρμονική υπήρχαν άνθρωποι με μπλε γάντια. 500 έκαναν το τεστ επί τόπου, αρκετοί προτίμησαν άλλες δυνατότητες που προσφέρει το Βερολίνο.

Το αποτέλεσμα βγαίνει σε λίγο και στέλνεται στο κινητό. Στην είσοδο πρέπει να δείχνεται το αρνητικό αποτέλεσμα, ενώ εκτός αυτού ισχύουν και τα μέτρα κοινωνικής απόστασης και η υποχρεωτική ιατρική μάσκα. Τη ώρα που σε ένα κέντρο για τεστ ακούγεται από μακριά χαμηλή μουσική, κάποια συνεργάτις σπρώχνει την μπατονέτα μέσα στην ρινική κοιλότητα. Στη Φιλαρμονική γίνεται το ίδιο και με γρήγορα τεστ. Με αυτά πιστεύεται ότι θα μπορεί να επιστρέψει και πάλι η καλλιτεχνική ζωή. Για παράδειγμα το ίδιο θα μπορούσε να γίνει στο καλοκαιρινό Φεστιβάλ του Μπαϊρόιτ. Μέχρι αρχές Απριλίου προγραμματίζονται 9 εκδηλώσεις. Τα εισιτήρια για την Φιλαρμονική μάλιστα εξαντλήθηκαν μετά από 3 λεπτά. Ο αρχιμουσικός Κιρίλ Πετρένκο και η ορχήστρα του έπαιξαν για πρώτη φορά μετά από ένα χρόνο μπροστά σε τόσο μεγάλο κοινό.

«Μου έλειψε αυτή η ατμόσφαιρα».

Στην πιλοτική δοκιμή εξετάστηκαν και διαδικασίες. Για παράδειγμα, πόσο γρήγορα μπορούν να γίνουν τα τεστ; Ο κόσμος θέλει να τα κάνει πριν μπει στου θέατρο ή προτιμά αλλού; Πόσα αποτελέσματα βγαίνουν θετικά; Ένα άλλο θέμα είναι η χρηματοδότηση. Στην δοκιμή οι επισκέπτες πλήρωσαν 20 ευρώ συμπεριλαμβανομένου και του τεστ. Κανονικά η τιμή είναι ακριβή. Στη συνέχεια τα αποτελέσματα της όλης διαδικασίας θα πρέπει να αξιολογούνται και να παραχωρούνται σε άλλους. Ασαφές συνεχίζει να παραμένει πότε θα ανοίξουν θέατρα και χώροι συναυλιών. Ο σκηνοθέτης Όλιβερ Ρέεζεθεωρεί ότι το άνοιγμα του πολιτισμού μπορεί να γίνει ανεξαρτήτως θετικότητας κρουσμάτων. Ως διευθυντής του Berliner Ensemble επικαλείται τα επιτυχημένα υγειονομικά πρωτόκολλα. «Τα τεστ είναι ένα επιπλέον δίχτυ ασφαλείας».

Τα ίδια επιχειρήματα επικαλούνται και αιθουσάρχες κινηματογράφων λέγοντας ότι ο κλάδος τους έχει επενδύσει στην ασφάλεια και τώρα έχει έρθει η ώρα ευθύνης στο κράτος για τους εμβολιασμούς και τα τεστ. «Θα πρέπει να καθιερωθούν σε όλην την επικράτεια δωρεάν τεστ» ζητά ο Κρίστιαν Μπρόϊερ από τον Σύνδεσμο AG Kino-Gilde. «Είναι σημαντικό να μπορεί κανείς να βρει στο κοντινότερο φαρμακείο ένα δωρεάν τεστ, θα μπορούσε να βοηθήσει».

Τέτοια γρήγορα τεστ είναι αξιόπιστα όταν ανιχνεύουν τον ίο στην πιο μεταδοτική φάση, αλλά το αποτέλεσμα καταγράφει ένα momentum και μπορεί να είναι λανθασμένο. Ένα άλλο επιχείρημα σε φάση λοκντάουν είναι ότι ακόμη κι αν υπάρχουν αυστηρά υγειονομικά πρωτόκολλα, οι άνθρωποι πρέπει πρώτα να φτάσουν στις συναυλιακές αίθουσες, ίσως με τα μέσα μαζικής μετακίνησης. Αυτό συμβάλλει στην κινητικότητα και την μεταδοτικότητα. Αλλά από την άλλη πλευρά ο κόσμος ζητά προοπτικές. «Μου έλλειψε τρομερά όλη αυτή ατμόσφαιρα» λέει μια κυρία στην Φιλαρμονική. Στο Berliner Ensemble κάποιος ηθοποιός φωνάζει στο κοινό, «Τι ωραία που είναι να παίζει κανείς και πάλι θέατρο». Το κομμάτι βασίζεται στο βιβλίο με τον τίτλο Panikherz του Μπένγιαμιν φον Στούκχαρντ Μπάρε. Ξαφνικά μετά την παράσταση ο συγγραφέας σηκώνεται, ανεβαίνει στη σκηνή και λέει φωναχτά στον κοινό: «Κανονικοί άνθρωποι, τι ωραίο που είναι».

Γιούλια Κίλιαν

Επιμέλεια: Ειρήνη Αναστασοπούλου

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ