Συζήτησαν για σειρά συναντήσεων με διεθνείς προσωπικότητες στα πλαίσια της Ελληνικής προεδρίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
«Ως ένα πολύ σημαντικό συγγραφέα, ως πολίτη του κόσμου και ως πολίτη μιας φίλης χώρας, του Ισραήλ» υποδέχθηκε ο Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού τον κ. Αμος Οζ πρόσφατα στο Μουσείο της Ακρόπολης. Και αφού αναφέρθηκε στην προσωπική του σχέση με πολλούς συμπατριώτες του διάσημου συγγραφέα, ο κ. Πάνος Παναγιωτόπουλος πρόσθεσε ότι, όπως το έπραξε και ως Υπουργός Εθνικής Άμυνας στο παρελθόν, έτσι και σήμερα συνεχίζει να προωθεί τις ελληνοϊσραηλινές σχέσεις, επ’ ωφελεία των δυο λαών.
Ο υπουργός ζήτησε από τον διάσημο Ισραηλινό συγγραφέα να συμμετάσχει σε μια σειρά από παράλληλες εκδηλώσεις που θα οργανώσει το ΥΠΠΟΑ κατά το εξάμηνο της Ελληνικής Προεδρίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Συμφώνησαν μάλιστα ότι η επόμενη Διεθνής Έκθεση Βιβλίου της Θεσσαλονίκης, που θα έχει ως τιμώμενη χώρα το Ισραήλ, θα αποτελέσει μια καλή ευκαιρία.
«Οι δυο λαοί μας έχουν μεγάλες ομοιότητες», επισήμανε ο κορυφαίος συγγραφέας. «Μοιραζόμαστε την κληρονομιά μεγάλων πολιτισμών. Αλλά δε θέλουμε να είμαστε δεσμώτες τους. Το σύνθημά μου για το Ισραήλ είναι ότι περιέχουμε το παρελθόν, αλλά το παρελθόν δε μας περιέχει».
Και συνέχισε: «Είναι πάντως εντυπωσιακό ότι ήδη πριν από δυο χιλιάδες χρόνια, πριν καν επικρατήσει ο Χριστιανισμός, υπήρχαν και χρησιμοποιούνταν στα αρχαία εβραϊκά περί τις 600 ελληνικές λέξεις. Ήδη από τότε υπήρχαν σχέσεις μεταξύ των λαών μας, των εμπόρων και των λογίων. Ήδη από τότε οι μεταφράσεις ταξίδευαν το λόγο».
Και πρότεινε στον υπουργό να ενισχυθεί η επαφή της Ελληνικής και της ισραηλινής λογοτεχνίας με την ενθάρρυνση περισσότερων μεταφράσεων.
Ο κ. Παναγιωτόπουλος απάντησε ότι η διάδοση της Ελληνικής λογοτεχνίας στο εξωτερικό με συγκεκριμένα μέτρα είναι μια από τις προτεραιότητες του ΥΠΠΟΑ. Και επισήμανε ότι ο κ. Οζ είναι ήδη πολύ δημοφιλής στο Ελληνικό κοινό, όπως αποδεικνύει το γεγονός ότι 22 βιβλία του κυκλοφορούν μεταφρασμένα στα ελληνικά.
«Αυτό είναι το θαύμα της λογοτεχνίας. Όσο πιο τοπική είναι, τόσο πιο παγκόσμια αναδεικνύεται», απάντησε ο συγγραφέας. Και πρόσθεσε με χιούμορ: «Εκείνοι που πασχίζουν να γράψουν βιβλία για ξενοδοχεία και διεθνή αεροδρόμια, κατορθώνουν τελικά να γράψουν βιβλία τα οποία διαβάζονται και μετά εγκαταλείπονται σε ξενοδοχεία και διεθνή αεροδρόμια».
Όμως, η συζήτηση δεν περιορίστηκε στη λογοτεχνία. Ο κ. Παναγιωτόπουλος τόνισε ότι, χάρη και στις πρωτοβουλίες του Πρωθυπουργού κ. Αντώνη Σαμαρά, οι ελληνοϊσραηλινές σχέσεις αποβαίνουν όλο και πιο δημιουργικές για τις δυο πλευρές. «Διανύουμε την καλύτερη εποχή των ελληνοϊσραηλινών σχέσεων», συμφώνησε ο κ. Οζ. «Πιστεύω, άλλωστε, ότι δε χρειάζεται πια ένας πολιτικός να διχάζεται υπέρ της ισραηλινής ή της παλαιστινιακής πλευράς. Αρκεί να τάσσεται υπέρ της ειρήνης».
«Πρέπει να δημιουργήσουμε μια ατμόσφαιρα ειρηνικής συνύπαρξης στη Μέση Ανατολή και αυτό προϋποθέτει την ύπαρξη δυο ανεξαρτήτων κρατών, του Ισραήλ και της Παλαιστίνης», είπε ο υπουργός. «Εμείς αναπτύσσουμε, ταυτόχρονα, στο επίπεδο του πολιτισμού, σχέσεις και με το Ισραήλ και με τον Αραβικό κόσμο», πρόσθεσε.
«Μοιράζομαι την προσδοκία σας και είναι μια πεποίθηση που έχω ήδη από το 1967», συμφώνησε ο κ. Οζ. «Είναι πολύ σημαντικό να συμβάλουμε σ’ αυτό. Θα χρειαστούν όμως θυσίες και πρέπει να ενθαρρύνουμε τους λαούς και στις δύο πλευρές να κάνουν αμοιβαίες παραχωρήσεις. Ο ρόλος της Ευρώπης είναι σ’ αυτό τον τομέα σημαντικός».
Όμως, ο διχασμός στη Μέση Ανατολή έχει πολλές εστίες. Και όταν η συζήτηση ήρθε στη Συρία, «δεν πιστεύω», είπε ο κ. Οζ, «ότι οι εχθροί του Ασαντ θα είναι καλύτεροι από αυτόν στην εξουσία. Προτιμώ το κακό που γνωρίζω. Εξάλλου, η Δημοκρατία μπορεί να είναι αποδοτική όταν είναι ισχυρή και η μεσαία τάξη. Όταν η μεσαία τάξη είναι αδύναμη, είναι αδύναμη και η δημοκρατία».
Κατά τον Ισραηλινό συγγραφέα, «το σύνδρομο του 20ου αιώνα έχει ξεπεραστεί. Η διαμάχη δεν τοποθετείται πλέον μεταξύ μουσουλμανικού και χριστιανικού κόσμου, αλλά μεταξύ φανατικών και ψύχραιμων ανθρώπων. Και τον φανατισμό μπορεί κανείς να τον συναντήσει όχι μόνο στη Μέση Ανατολή, αλλά και στην Ευρώπη».
Και συνέχισε: «Στην εποχή μας οι άνθρωποι αντιμετωπίζουν όλο και περισσότερες δυσκολίες και συχνά αναζητούν μια εύκολη απάντηση, που θα τα συμπυκνώνει όλα σε μια γραμμή. Αυτή την ανάγκη ικανοποιούν ύπουλα οι φανατικοί: προσφέρουν την απάντηση της μιας γραμμής. Αυτό τρέφει τον φανατισμό».
Ο ίδιος είναι υπέρ μιας ανοιχτής κοινωνίας, όπου η θρησκεία και η πολιτική δεν πρέπει να μπερδεύονται. Και όταν ο κ. Παναγιωτόπουλος επισήμανε ότι το Ισραήλ έχει κατορθώσει να οικοδομήσει μια ανοιχτή κοινωνία σε ένα περιβάλλον που δε διευκολύνει κάτι τέτοιο, ο κ. Οζ σχολίασε με χιούμορ:
«Είμαστε μια ανοιχτή κοινωνία με οκτώ εκατομμύρια προφήτες! Ταιριάζουμε περισσότερο σε μια ταινία τού Φελίνι απ’ ό,τι σε μια ταινία του Μπέργκμαν».
Και είναι δύσκολο να εκπροσωπεί τους συμπολίτες του στον κόσμο; «Ευτυχώς, δεν εκπροσωπώ κανένα», συνέχισε με την ίδια διάθεση ο κ. Οζ. «Σε μια καλή μέρα έχω την τύχη να εκπροσωπώ τον εαυτό μου!».
Στο τέλος, ο διάσημος συγγραφέας ευχαρίστησε τον Υπουργό Πολιτισμού και Αθλητισμού για την υποδοχή και την πρόταση για τη συμμετοχή του στις εκδηλώσεις στα πλαίσια της Ελληνικής προεδρίας. Το θέμα που τού πρότεινε ο κ. Παναγιωτόπουλος είναι η σχέση της λογοτεχνίας και της πραγματικότητας στις χώρες της νοτιοανατολικής λεκάνης της Μεσογείου.
