Η Σουηδία αναλαμβάνει την προεδρία της ΕΕ, αλλά οι ακροδεξιοί «Σουηδοί Δημοκράτες» που μετέχουν στην κυβέρνηση περιορίζουν τα περιθώρια ελιγμών του πρωθυπουργού Κρίστερσον.Τη χιονισμένη, σκοτεινή πολή Κιρούνα, σε απόσταση μόλις 200 χιλιομέτρων από τον Αρκτικό Κύκλο διάλεξε η νέα κυβέρνηση της Σουηδίας για την επίσημη έναρξη της σουηδικής προεδρίας στην ΕΕ. Η πόλη φημίζεται για την υπέροχη θέα στο Βόρειο Σέλας και τις μακραίωνες παραδόσεις των Λαπώνων. Τον τελευταίο καιρό όμως, φημίζεται και για κάτι ακόμη: στην Κιρούνα ανακαλύφθηκε ένα από τα μεγαλύτερα αποθέματα σπάνιων γαιών παγκοσμίως. Πρόκειται για πολύτιμες πρώτες ύλες, απαραίτητες για την κατασκευή ανεογεννητριών και ηλεκτρικών συσκευών.
«Φιλοδοξία μας είναι να κάνουμε την Ευρώπη πιο πράσινη, πιο ασφαλή, πιο ελεύθερη στους επόμενους έξι μήνες», ανέφερε ο πρωθυπουργός Ουλφ Κρίστερσον, εγκαινιάζοντας την εκ περιτροπής προεδρία της χώρας του. Κύρια προτεραιότητά του θα είναι επίσης να κρατήσει ενωμένη την Ευρώπη των «27» στο ζήτημα της Ουκρανίας. «Είναι απολύτως απαραίτητο να νικήσει η Ουκρανία» δηλώνει ο Κρίστερσον, απευθυνόμενος κατά πάσα πιθανότητα όχι μόνο στην κοινή γνώμη, αλλά και στην ίδια την κυβέρνησή του.
Το αίνιγμα των «Σουηδών Δημοκρατών»
Στη νέα κυβέρνηση μειοψηφίας της Σουηδίας, που προήλθε από τις εκλογές του Σεπτεμβρίου μετά από οκτώ χρόνια σοσιαλδημοκρατικής διακυβέρνησης, συνεργάζονται για πρώτη φορά οι συντηρητικοί «Μετριοπαθείς», οι Χριστιανοδημοκράτες, οι Φιλελεύθεροι και το εθνικιστικό Κόμμα των Σουηδών Δημοκρατών (SD), το οποίο ίδρυσαν ακροδεξιοί στη δεκαετία του ’80. Όπως εξηγεί στην Deutsche Welle ο Τομπίας Χίμπινετ, καθηγητής Διαπολιτιστικών Σπουδών στο πανεπιστήμιο του Κάρλσταντ, οι Σουηδοί Δημοκράτες «έχουν μία μακρά ιστορία εναντίωσης» στην ενωμένη Ευρώπη και μέχρι πρόσφατα ζητούσαν την αποχώρηση από την ΕΕ. Επισήμως, έχουν αλλάξει πλέον θέση. Ωστόσο ο Σουηδός καθηγητής εκτιμά ότι παραμένουν ένα βαθιά ευρω-σκεπτικιστικό κόμμα, με αποτέλεσμα «η ευρωπαϊκή προεδρία να περιέλθει σε ομηρία» από τους Σουηδούς Δημοκράτες.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η πολιτική για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Η Στοκχόλμη δεν κουράζεται να επαναλαμβάνει ότι εργάζεται για την υλοποίηση των κλιματικών στόχων. Αυτή την προσήλωση στους στόχους συμβολίζει και η επιλογή της Κιρούνα για τους εορτασμούς της ευρωπαϊκής προεδρίας. Ωστόσο, όπως επισημαίνει ο καθηγητής Χϊμπινετ, οι Σουηδοί Δημοκράτες αμφισβητούν τα πορίσματα της επιστήμης. Μιλώντας πρόσφατα στη Βουλή η εκπρόσωπος του κόμματος για περιβαλλοντικά θέματα, Έλσα Βίντινγκ, έκανε λόγο για απλή «πολιτική συμβολισμών», υποστηρίζοντας ότι στην πραγματικότητα δεν υπάρχει καμία «κλιματική κρίση».
«Κόκκινη γραμμή» το προσφυγικό
Ο ίδιος ο πρωθυπουργός προσπαθεί να αμβλύνει τους ενδοιασμούς και υποστηρίζει ότι η συνεργασία του με τους Σουηδούς Δημοκράτες εξελίσσεται ομαλά, με βάση τα συμπεφωνημένα. Η υπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων, Τζέσικα Ρόζβαλ, δηλώνει στην Deutsche Welle για τους Σουηδούς Δημοκράτες ότι «θα συνεργαστούν πολύ καλά. Όπως και στην ΕΕ, όπου συνήθως αναζητείται συμβιβασμός μεταξύ των 27 κρατών-μελών, έτσι κι εμείς πρέπει μερικές φορές να αναζητήσουμε συμβιβασμούς». Υπηρεσιακοί παράγοντες διαβεβαιώνουν ότι η σουηδική προεδρία θα επιτελέσει το έργο της με νηφαλιότητα και αποτελεσματικότητα, «Sweden-style», όπως λένε χαρακτηριστικά.
Την ίδια στιγμή όμως ο Τσάρλι Βέιμερς, ευρωβουλευτής των Σουηδών Δημοκρατών, δηλώνει στην DW ότι το κόμμα του «ασφαλώς θέλει να ασκήσει επιρροή». Αναφέρει δε ως χαρακτηριστικό παράδειγμα το μεταναστευτικό ζήτημα. «Δεν θέλουμε κανένα είδος υποχρεωτικού καταμερισμού βαρών στο μεταναστευτικό, ούτε μετεγκατάσταση, ούτε οικονομική συνεισφορά. Δεν θέλουμε καθόλου μετανάστευση», ξεκαθαρίζει, για να προσθέσει μάλιστα ότι πρόκειται για μία «κόκκινη γραμμή» του κόμματός του και ότι σε διαφορετική περίπτωση θα υπάρξουν «συνέπειες» για τη συνοχή του κυβερνητικού συνασπισμού στη Στοκχόλμη.
Αντιθέτως, στο ζήτημα της Ουκρανίας οι «Μετριοπαθείς» του πρωθυπουργού Κρίστερσον φαίνεται να βρίσκουν κοινό έδαφος με τους ακροδεξιούς συμμάχους τους, οι οποίοι μέχρι πρόσφατα τηρούσαν μάλλον φιλο-ρωσική στάση. «Οι πολεμικές απόπειρες της Ουκρανίας απέναντι στην παράνομη ρωσική εισβολή» παραμένουν ψηλά στην ατζέντα του κόμματός του, διαβεβαιώνει σήμερα, σε μία πιο διπλωματική διατύπωση, ο ευρωβουλευτής Τσάρλι Βέιμερς.
Αλεξάντρα φον Νάμεν
Επιμέλεια: Γιάννης Παπαδημητρίου
