Η Νικολέττα Τσιτσανούδη-Μαλλίδη είναι επίκουρη καθηγήτρια Γλωσσολογίας και Ελληνικής Γλώσσας στο Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, CHS – GR Fellow in Comparative Cultural Studies του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ (2014-15) και μέλος του Ελληνικού Τμήματος της Ένωσης Ευρωπαίων Δημοσιογράφων. Διετέλεσε επισκέπτρια καθηγήτρια στο Harvard – Olympia Program του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ (Harvard Summer School, 2014) με ερευνητική υποτροφία. Είναι ακαδημαϊκή διευθύντρια του Θερινού Πανεπιστημίου. Ως δημοσιογράφος εργάστηκε σε αθηναϊκές εφημερίδες και περιφερειακά ΜΜΕ.

-Μπορείτε να αναφερθείτε στο συλλογικό τόμο «Ελληνική Γλώσσα, Πολιτισμός και Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας. Από την Αρχαιοελληνική Γραμματεία έως σήμερα» που εσείς έχετε επιμεληθεί;

“Ο τόμος αυτός αποτελεί γέννημα των δύο Θερινών Πανεπιστημίων «Ελληνική Γλώσσα, Πολιτισμός και ΜΜΕ» που σχεδιάσαμε και οργανώσαμε στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, με τα θεμελιώδη «συστατικά» της διά βίου μάθησης και της διαρκούς επιμόρφωσης. Η επιτυχία αυτών των ακαδημαϊκών δράσεων όπως καταγράφηκε στα κείμενα των φοιτητών και ερευνητών που τις παρακολούθησαν, στις εγκωμιαστικές αναφορές του Κέντρου Ελληνικής Γλώσσας, αλλά και στα πολυάριθμα δημοσιεύματα του ελληνικού και ξένου Τύπου, λειτούργησαν ως η μεγαλύτερη ενθάρρυνση για να συνεχίσουμε. Το πρόγραμμα υποστηρίχθηκε από διακεκριμένους ελληνικούς και διεθνείς φορείς και ιδρύματα, όπως το Κέντρο Ελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Harvard, με γενικό διευθυντή τον καθηγητή Γ. Πετρόπουλο, που αγκάλιασε το εγχείρημα με την υψηλή τεχνογνωσία και ακαδημαϊκότητά του. Σημαντικοί υποστηρικτές υπήρξαν επίσης το Γραφείο Ελλάδος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η Ένωση Ευρωπαίων Δημοσιογράφων, η Ορθόδοξος Ακαδημία Κρήτης και βεβαίως το Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών που υποστήριξε το εγχείρημα με θέρμη και ενθουσιασμό. Εστίασή μας η καλλιέργεια και διάδοση της ελληνικής γλώσσας και η ανάδειξη νεωτερικών ζητημάτων αιχμής, όπως η σχέση της αρχαιοελληνικής γραμματείας με τη δημοσιογραφία, η έννοια της εξουσίας και της χειραγώγησης στα κλασικά κείμενα, η μνημονιακή γλώσσα στα σύγχρονα ΜΜΕ. Πιστεύουμε ότι ανοίγονται δρόμοι για περαιτέρω ερευνητική και ακαδημαϊκή ενασχόληση, στο πλαίσιο μιας μεγάλης δημόσιας συζήτησης, η οποία εγκαινιάστηκε από ένα ακριτικό Πανεπιστήμιο, το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, το οποίο ταξίδεψε τις ιδέες του από την Ήπειρο στη νησιωτική Ελλάδα, αποδεικνύοντας ακόμη μια φορά την υπεραστική και διεθνή ακτινοβολία του”.

-Το 3ο Θερινό Πανεπιστήμιο, που υποστηρίζεται από το Κέντρο Ελληνικών Σπουδών του Χάρβαρντ και τελεί υπό την αιγίδα του Υπουργείου  Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων, θα πραγματοποιηθεί στο Γαύριο της Άνδρου, από 9 έως 16 Ιουλίου. Ως Ακαδημαϊκή Διευθύντρια της δράσης αυτής, μπορείτε να μας δώσετε περισσότερα στοιχεία;

“Το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων σε συνεργασία και με την υποστήριξη διακεκριμένων ελληνικών και διεθνών ακαδημαϊκών και δημοσιογραφικών φορέων οργανώνει το 2017 το «3ο ΘΕΡΙΝΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ  ΚΑΙ ΜΕΣΑ ΜΑΖΙΚΗΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ – Από την Αρχαιοελληνική Γραμματεία έως Σήμερα». Ειδικότερα, το πρόγραμμα οργανώνεται από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων και το Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών της Σχολής Επιστημών Αγωγής και τελεί υπό την αιγίδα του Υπουργείου Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων. Φέτος για  δεύτερη χρονιά υποστηρίζεται από το Κέντρο Ελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Harvard (Ελλάδος). Το 3ο Θερινό Πανεπιστήμιο θα πραγματοποιηθεί στο Γαύριο της Άνδρου από 9-16 Ιουλίου και τιτλοφορείται: “Η λογοκρισία απέναντι στον λόγο και την κρίση.  Τα όρια του επιτρεπτού λόγου”.  Θα καλύψει θεματικές, όπως η λογοκρισία στον δημόσιο λόγο, λογοκρισία και δημοσιογραφικός λόγος, πολιτική λογοκρισία και επικοινωνία, εξουσία και μηχανισμοί λογοκρισίας και επιβολής. Επιπλέον, θα ασχοληθούμε με τη λογοκρισία στη μουσική, στο θέατρο, στη γελοιογραφία, στην ερωτική λογοτεχνία, καθώς και με τον κριτικό γραμματισμό και την καλλιέργεια της κριτικής σκέψης από την παιδική ηλικία.

Το πρόγραμμα προσφέρεται σε προπτυχιακούς και μεταπτυχιακούς φοιτητές, απόφοιτους, υποψήφιους διδάκτορες, ερευνητές, εκπαιδευτικούς και δημοσιογράφους. Οι συμμετέχοντες θα επιλεγούν κατόπιν αξιολόγησης. Το 3ο Θερινό Πανεπιστήμιο περιλαμβάνει καθημερινές τετράωρες διαλέξεις, εργαστήρια, συναντήσεις ανταλλαγής ιδεών στο τέλος κάθε εργαστηρίου/διάλεξης, καθώς και πολιτιστικές δραστηριότητες και εκπαιδευτικές εκδρομές. Στο πρόγραμμα θα διδάξουν κορυφαίοι ακαδημαϊκοί Καθηγητές από ελληνικά και ξένα Πανεπιστήμια.

Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να παρακολουθήσουν ένα σύντομο τηλεοπτικό αφιέρωμα στη δράση  στη διεύθυνση https://www.youtube.com/watch?v=yCT_JM3Lx3Y. Την εικόνα της αφίσας φιλοτέχνησε ο εικαστικός Βασίλης Πράπας, ενώ όλο το έντυπο υλικό επιμελήθηκε ο Γιάννης Μαμάης, ο οποίος έχει αναλάβει τη διεύθυνση του πολιτιστικού και εκπαιδευτικού προγράμματος στο νησί”.

-Εκτιμάτε πως ένα θερινό σχολείο πρότυπο, υπηρετεί με τον πλέον  υποδειγματικό τρόπο τις αρχές και τις αξίες της προώθησης της ελληνικής γλώσσας και της διασύνδεσής της με τα μέσα ενημέρωσης; Ποια η άποψή σας;

“Ένα θερινό πανεπιστήμιο μπορεί να είναι πιο ευεπίφορο και ανοιχτό στις διεπιστημονικές προσεγγίσεις, σε σχέση ίσως με τα όσα συμβαίνουν σε ένα αμφιθέατρο, όπου η εξειδίκευση κατά κανόνα κυριαρχεί. Παράλληλα και με έναν εξαιρετικά προσεκτικό σχεδιασμό μια θερινή ακαδημαϊκή δράση μπορεί να αναδειχθεί σε ένα διαρκές εργαστήριο το οποίο δίνει τη δυνατότητα στους φοιτητές και τους ερευνητές να γνωρίσουν με έναν βιωματικό τρόπο άγνωστες πτυχές των θεματικών που αναπτύσσονται μέσα από τον επιστημονικό λόγο. Σε ένα τέτοιο πλαίσιο, εργαζόμαστε όλοι στην ομάδα αυτή. Για παράδειγμα, το καλοκαίρι του 2017 στο σεμινάριο θα υπάρχει θεματική για τη λογοκρισία στη γελοιογραφία και παράλληλα θα οργανώσουμε έκθεση σκίτσου με τις δημιουργίες των σημαντικότερων Ελλήνων γελοιογράφων. Ουσιαστικά θα επιδιώξουμε την αλληλεπίδραση των φοιτητών με τους δημιουργούς του σκίτσου, συναντήσεις που εγκαινιάσαμε και τις προηγούμενες χρονιές, όπως συνέβη με την επίσκεψη του Παντελή Βούλγαρη στην Άνδρο και του Γιάννη Σμαραγδή στην Κρήτη. Αλλά και η συναυλία του Βασίλη Λέκκα που δόθηκε σε ένα εξωκλήσι του νησιού προς τιμή των συμμετεχόντων, προσέφερε ακούσματα στους νέους που άφησαν εξαιρετικές εντυπώσεις. Φέτος, θα προσπαθήσουμε να συνεχίσουμε και να εμπλουτίσουμε αυτή την καλή πρακτική με νέες ιδέες. Εστιάζουμε επίσης στη γνωριμία των φοιτητών με την ιστορία του νησιού, τη φυσιογνωμία, τους σημαντικούς δημιουργούς του.  Πολύ σημαντική θεωρούμε την ενίσχυση της συμμετοχής των σπουδαστών στην εκπαιδευτική διαδικασία μέσα από τα workshops και τις παρουσιάσεις των εργασιών, σε ένα κλίμα έντονης συνεργατικής διάθεσης και ενδυνάμωσης. Επίκαιρα ζητήματα μπαίνουν στο μικροσκόπιο και αναζητάμε την ανατροφοδότηση του λόγου μας μέσα από τα κείμενα και τις εμπειρίες που θα μας καταθέσουν οι φοιτητές και οι σπουδαστές μας. Δεν θα ξεχάσω, ανάμεσα σε άλλα, το συγκινητικό αφιέρωμα των σπουδαστών του 2ου Θερινού Πανεπιστημίου στο μεταναστευτικό ζήτημα και τις εμπειρίες που μας μετέφεραν παιδιά που εργάστηκαν ή πρόσφεραν εθελοντικά τις υπηρεσίες τους στα hotspots”.

-Υπάρχει διασύνδεση αυτής της προσπάθειας με τους Έλληνες και τα  σχολεία του εξωτερικού;

“Καταβάλλουμε κάθε δυνατή προσπάθεια το εγχείρημα αυτό να διεθνοποιείται διαρκώς. Μέσα και πίσω από όλες αυτές τις συνέργειες βρίσκονται άνθρωποι που πίστεψαν στη δουλειά μας και μας εμψύχωσαν να συνεχίσουμε. Εκατοντάδες συνεργάτες, κορυφαίοι πανεπιστημιακοί από ελληνικά ΑΕΙ και τα Πανεπιστήμια του Harvard και του Rio De Janeiro, διανοούμενοι, δημοσιογράφοι, καλλιτέχνες, συγγραφείς αλλά και σπουδαίοι επιχειρηματίες ως ευγενείς χορηγοί, συμμερίστηκαν και έζησαν μαζί μας τη μετεξέλιξη και τον εμπλουτισμό του αρχικού οράματος. Τους ευχαριστούμε όλους και καθέναν χωριστά, αναλαμβάνοντας την ευθύνη να συνεχίσουμε με σοβαρότητα και συστηματικότητα μια ωφέλιμη δραστηριότητα. Ειδικά για τη συνεργασία με το Κέντρο Ελληνικών Σπουδών του Χάρβαρντ έχω να πω μόνον εγκωμιαστικά λόγια. Είναι ιδιαίτερη η τιμή να μας υποστηρίζει το CHS – GR αυτού του κορυφαίου Πανεπιστημίου. Πρόκειται για το τρίτο κατά σειρά πρόγραμμα το οποίο έχουν παρακολουθήσει συνολικά 130 σπουδαστές τα τελευταία δύο χρόνια, φοιτητές και διδάκτορες από Πανεπιστήμια της Ελλάδας καθώς και ερευνητές, σύμβουλοι εκπαίδευσης και δημοσιογράφοι από την Κύπρο και τη Μ. Βρετανία. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το αφιέρωμα στο πανόραμα της διδασκαλίας των Ελληνικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο του Ρίο ντε Ζανέιροτης Βραζιλίας, που επιμελήθηκαν δύο εκλεκτές βραζιλιάνες νεοελληνίστριες. Τέλος, πολλά διεθνή μέσα, όπως για παράδειγμα το CNNGreece, αλλά και ομογενειακές εφημερίδες και ραδιόφωνα, όπως η Ελληνική Γνώμη του Βερολίνου, ή το RadioAtene στην Ιταλία μας έχουν υποστηρίξει και τους ευχαριστούμε θερμά”.

-Πόσο σημαντική είναι μια τέτοια προσέγγιση;

“Εν κατακλείδι, πρόκειται για μία δουλειά που διαρκεί τώρα τρία χρόνια και πιστεύουμε ότι μπορεί να προσφέρει σημαντικές γνώσεις για τις λειτουργίες της γλώσσας και τη διασύνδεσή της με τη σύγχρονη εποχή και πραγματικότητα (εκπαιδευτική και μιντιακή), αλλά και να εισφέρει σε ιδέες για νέες επιστημονικές έρευνες και εμπλουτισμό των υπαρχουσών, σε μια εποχή που δονείται από καινούργια δεδομένα και διαρκείς προκλήσεις.

Κινείται στην κατεύθυνση της σύνδεσης των ΜΜΕ με το σχολείο, με βάση την πεποίθηση ότι ακόμη και εάν η εκπαίδευση και ο κόσμος των μέσων ενημέρωσης και του διαδικτύου μπορεί να αντιμετωπίζονται συχνά ως παράλληλα σύμπαντα ή συστήματα, εν τούτοις η αδιάλειπτη αναζήτηση καλών πρακτικών αξιοποίησης από την πλευρά του κάθε χώρου των συγκριτικών πλεονεκτημάτων του άλλου δεν παύει να θεωρείται σκόπιμη”.

*Για πληροφορίες και εγγραφές, οι ενδιαφερόμενοι θα πρέπει να απευθύνονται στην κ. Τσιτσανούδη και στο nitsi@cc.uoi.gr ή στην ιστοσελίδα summer school.ac.uoi.gr

Ο ΣΥΛΛΕΚΤΗΣ

 

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ