Ο Όμηρος έγραψε: Στην ηπειρώτικη γη πρωτοκατοίκησαν οι γνησιότεροι Έλληνες, οι Γραικοί, οι οποίοι αργότερα από ξενικές επιδρομές διασπάρθηκαν στη Ρούμελη, Μωριά και Θεσσαλία.

Ο Αριστοτέλης, πάλι, έγραψε: Η Ήπειρος είναι η πρώτη κοιτίδα του ελληνικού πολιτισμού.

  • Στις αρχές του 3ου π.Χ. αιώνα, επί βασιλείας του Μεγάλου Πύρρου, η Ήπειρος γνώρισε τη μεγαλύτερη κοινωνική και πολιτιστική πρόοδο.
  • Το 167 π.Χ. ο Αιμίλιος Παύλος μετέτρεψε την Ήπειρο σε «απέραντο νεκροταφείο». Φωτιές, σφαγές, αρπαγές και ολική καταστροφή 70 πόλεων της εύανδρης χώρας.
  • Η αδούλωτη ψυχή των Ηπειρωτών είναι μοναδική στον κόσμο… Οι Σουλιώτες ήταν αδούλωτοι, ανυπότακτοι Ηπειρώτες απ’ όλα τα σημεία του ορίζοντα: ΜΠΟΤΣΑΡΑΙΟΙ, ΤΖΑΒΕΛΛΑΙΟΙ, ΚΟΥΤΣΟΝΙΚΑΙΟΙ, ΖΕΡΒΑΙΟΙ, ΔΡΑΚΑΙΟΙ, ΚΑΛΟΓΕΡΑΙΟΙ,ΜΑΛΑΜΑΙΟΙ,ΔΑΓΚΛΑΙΟΙ,ΣΑΜΟΥΗΛ κ.λπ.

Ηπειρώτες ήταν επίσης: ο Νικόλαος Σκουφάς, ο Αθανάσιος Τσακάλωφ, ο Δημήτριος Ζιτσαίος, ο Κων/νος Ράδος, ο Χριστόφορος Περραιβός, η Κυρά- Βασιλική- Κονταξή (του τύραννου αλή), ο Μάνθος Οικονόμου, ο Γεώργιος Μελάς, ο Ιωάννης Κωλέττης (πρωθυπουργός 1844-47), ο Θεόδωρος Δημουλίτσας, και πριν απ’ αυτούς  οι: Διονύσιος Σκυλόσοφος, Άγιος Πατροκοσμάς, Αντώνης Κατσαντώνης (γεννήθηκε στο Πετροβούνι Χουλιαράδων, πρώην Βασταβέτσι το 1775), ο Μπούα Γρίβας και όλοι οι Γριβαίοι, ο Πούλιος Δράκος και Μαλάμος, ο Ανδρέας ή Γιώργης Ανδρούτσος ή ΒΕΡΟΥΣΗΣ (γεννήθηκε στη Ρούμελη, αλλά έδρασε και παντρεύτηκε στην Πρέβεζα την Ακριβή Τσαρλαμπά, από τους οποίους γεννήθηκε ο ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΑΝΔΡΟΥΤΣΟΣ), η Ζωή Ντιμισκή, μητέρα του Γεωργίου Καραϊσκάκη από την Σκουληκαριά της Άρτας. Επίσης ο Κων/νος Κανάρης, ο οποίος γεννήθηκε στην Πάργα, σύμφωνα με ομολογία τουστον  Αριστοτέλη Βαλαωρίτη. Ο Αριστοτέλης ΒΑΛΑΩΡΙΤΗΣ, γεννήθηκε στη Λευκάδα, αλλά από Ηπειρώτες γονείς, από τη Βαλαώρα της Πρέβεζας (ήταν Σουλιώτες οι Βαλαωρίτες), ο Μεθόδιος Ανθρακίτης, ο Αθανάσιος Ψαλίδας, ο Ευγένιος Βούλγαρης , ο Αλέκος Γκάγκας, επίσκοπος,αδερφός της Κυρά –Φροσύνης, ο Γεώργιος Γαζής, ο Αναστάσιος Σακελλάριος, ο Κοσμάς Μπαλάνος, ο Νεόφυτος Δούκας, ο Παΐσιος Δημαρός(Παραμυθιώτης), ο Ξενοφών Κονοφάος(Παργινός) , ο Αναστάσιος Γούδας, ο Λέων Μελάς, ο Παναγιώτης Αραβαντινός, ο Σπυρίδων Λάμπρος, ο Γιάννης Βηλαράς, ο Γεώργιος Ζαλοκώστας, ο Αλέξανδρος Πάλλης, ο Κώστας Κρυστάλλης, ο Λορέντζος Μαβίλης (Κερκυραίος αλλά με ηπειρώτικη ψυχή, την οποία χάρισε με τον ηρωικό του θάνατο για την απελευθέρωση της Ηπείρου το 1913).

ΕΠΙΣΗΣ!!

Οι Ζωσιμάδες, οι Ζάππαι, οι Σίνα, οι Ριζάριοι, οι Μαρούτσιοι, οι Αρσάκηδες, οι Αβέρωφ, ο Καπλάνης, οι Τοσιτσαίοι, ο Στουρνάρας, ο Γεώργιος ΣΤΑΥΡΟΥ ,ο Γεώργιος Χατζηκώστας, ο Χρηστάκης Ζωγράφος, ο Ιωάννης Μπάγκας, ο ΠΑΥΛΟΣ ΜΕΛΑΣ, ο Π. Δαγκλής, ο Σπυρίδων Βλάχος (αρχιεπίσκοπος) ο Καραπάνος, ο ΑΘΗΝΑΓΟΡΑΣ.

  • Λάμπρος Μάλαμας, σύγχρονος ιστορικός λογοτέχνης, σκηνοθέτης, δημοσιογράφος και εκδότης του ιστορικο-πολιτικού περιοδικού «Ελεύθερο Πνεύμα», πανελλήνιας εμβέλειας, από τα Γιάννινα (+2011).
  • ΄Ενας αξιόλογος Hπειρώτης του 4ου μ. Χ. αιώνα, ο οποίος έπαιξε σημαντικό ρόλο στα πρώιμα χρόνια του Βυζαντίου, ήταν ο Πρίσκος ο Θεσπρωτός ή Μολοσσός, ο νεοπλατωνικός μέντορας του αυτοκράτορα Φλάβιου Κλαύδιου Ιουλιανού (361-363 μ.Χ.), του γνωστού και ως παραβάτη ή αποστάτη κατά τους Χριστιανούς, τον οποίο ο Πρίσκος συμβούλευε, συνόδευε πότε στο Παρίσι και πότε στη μακρινή Ανατολή, στη μάταιη εκείνη προσπάθειά του ν’ αλλάξει τον ρουν της ιστορίας. Σύμφωνα με τον ιστορικό ερευνητή κ. Αντ. Νικ. Βενέτη, ο Πρίσκος κατήγετο, μάλλον, από τα Ακροκεραύνεια όρη, γνωστά σήμερα ως τα βουνά της Μουργκάνας, από τα οποία κατάγεται και ο μέγιστος σύγχρονος ιστορικο-πολιτικός συγγραφέας του «ΕΛΕΝΗ», ο Ελληνο-αμερικανός
  • ΝΙΚΟΣ ΧΡ. ΓΚΑΤΖΟΓΙΑΝΝΗΣ (ΝΙΚΟΛΑΣ ΓΚΑΙΗΤΖ), και συγκεκριμένα από το χωριό ΛΕΙΑ ή Λια, απ’ όπου και ο κ. Βενέτης.

Με το έργο του «ΕΛΕΝΗ», η προσφορά του Γκατζογιάννη στην ανθρωπότητα ήταν/είναι ανεκτίμητη, ιδιαίτερα στην εμπέδωση/διατήρηση/ διαφύλαξη της ειρήνης στον κόσμο: Την προσφορά αυτή είχε αναγνωρίσει και ο ίδιος ο πρόεδρος RONALD REEGAN, o οποίος, λίγο πριν τη σύναντησή του με τον Μιχ. Γκορμπατσώφ στη Μόσχα για τη Συμφωνία του 1987, είχε μελετήσει επιμελώς την «ΕΛΕΝΗ», όπου του δημιουργήθηκε έντονα ο «πόνος της αγάπης για την ειρήνη» στον κόσμο, όπως ο ίδιος το εξομολογήθηκε σε τηλεοπτικό διάγγελμά του προς τον αμερικανικό λαό.

  • Από το Λεια κατήγετο και ο Τζων Κώστας (18641932), εθνικός ήρωας της Ν. Αφρικής στον πόλεμο των Μπόερς, ο οποίος είχε εγκατασταθεί εκεί  ως μετανάστης, από την εποχή που η Ήπειρος στέναζε ακόμη κάτω από τον τουρκικό ζυγό. Ο Τζων Κώστας δεν ξέχασε τη γενέτειρά του, όπου μεταξύ πολλών άλλων αγαθοεργιών και ευεργεσιών, κατέβαλλε σημαντικό ποσό χρημάτων για την ανέγερση του Σχολείου στο Λεια, το 1928, το οποίο πρόσφατα εγκαινιάστηκε ως το ιστορικο-λαογραφικό Μουσείο της περιοχής!
  • Ηπειρωτικής καταγωγής είναι επίσης και ο Νίκος Κασαβέτης με εθνική προσφορά στον ελληνισμό των Η.Π.Α. και του βορειο-ηπειρωτικού γενικά, πατέρας του διάσημου σκηνοθέτη του ανεξάρτητου αμερικανικού κινηματογράφου, ΤΖΩΝ ΚΑΣΑΒΕΤΗ, από το Βρυσοχώρι Ιωαννίνων.
  • Από το ίδιο χωριό κατήγετο και η μητέρα του Μάικλ Δουκάκη, η ΕΥΤΕΡΠΗ, πρωτοξάδερφη του Νίκου Κασαβέτη. Ο Δουκάκης, Μυτιληνιός από τον πατέρα του, είχε επισκεφθεί το χωριό της μητέρας του και το Λεια στην Ήπειρο.

(πηγές: ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ Αντ. Νικ. Βενέτη)

  • Ένας ξεχασμένος γενναίος ήρωας, ο θρυλικός ίππαρχος της Επανάστασης του 1821, ο Ηπειρώτης στρατηγός ΝΤΑΛΙΑΝΗΣ ΧΑΤΖΗΜΙΧΑΛΗΣ, ο οποίος έπεσε ηρωικά μαχόμενος έφιππος με το σπαθί του στη φονική μάχη του Φραγκοκάστελου Σφακίων, στις 17 Μαΐου 1828, μαζί μ’ όλους τους εθελοντές συμπολεμιστές του (385 νεκροί), στην πλειονότητά τους ΗΠΕΙΡΩΤΕΣ: Οι Κρήτες ιστορικοί αναφέρονται συχνά στην ηρωική φυσιογνωμία του Χατζημιχάλη, ιδιαίτερα στον τραγικό θάνατό του, όπου οι τουρκαλβανοί  του έκοψαν το κεφάλι, το έγδαραν και το μετέφεραν στον Μουσταφά πασά για να εισπράξουν, αντί επαίνων, όπως ανέμεναν, βαρύτατες ύβρεις και τιμωρίες για την απάνθρωπη πράξη τους: Ο Μουσταφά ήθελε τον αντίπαλό του ζωντανό, ήταν συμπατριώτες από την Ήπειρο και είχαν συναντηθεί /γνωριστεί στην Πόλη, όπου μιλούσαν στα Ελληνικά και στ’ Αρβανίτικα, βρέθηκαν, όμως,  σε αντίθετα στρατόπεδα, όπως συμβαίνει συχνά και παντού στους λαούς. Την τραγική και πονεμένη ιστορία των Ηπειρωτών και Κρητών στη μάχη του Φραγκοκάστελου, που είναι γραμμένη με περισσή γλαφυρότητα και προκαλεί ανείπωτο πόνο στον αναγνώστη, τη βρήκα δημοσιευμένη σε 4 λεπτομερείς συνέχειες στα τεύχη του εξαμηνιαίου περιοδικού «ΕΛΕΥΘΕΡΟ ΠΝΕΥΜΑ», του Λάμπρου Μάλαμα, Ιωάννινα, των ετών 1997-1998, μια ιστορική μελέτη και έρευνα της κ. Ευμορφίας Βαγιάκη- Μπουντουράκη.
  • Σημ. του γράφοντος: Οι γενναίοι Κρητικοί ανταπέδωσαν επάξια την ευγνωμοσύνη τους προς τους Ηπειρώτες, τόσο κατά τον πόλεμο του 1912-1913, στο Μπιζάνι, με την εθελοντική συμμετοχή τους στην απελευθέρωση της Ηπείρου , όπου έπεσαν νεκροί 800 και πλέον ΚΡΗΤΕΣ φοιτητές, όσο και στο βορειο- Ηπειρωτικό Έπος του 1940-’41!!!
  • Για τους Σπυρομηλαίους και τον Ιω. Κλίμακα, οι οποίοι μετά την απελευθέρωση είχαν εγκατασταθεί/δραστηριοποιηθεί στη Θήβα, έχουμε διαβάσει ειδικά σημειώματα, όπως και για τους Μποτσαραίους , Τζαβελλαίους, Π. Μελά, Κοσμά Αιτωλό, Αλή Πασά, Καραϊσκάκη , Κρυστάλλη, Χρ. Χριστοβασίλη κι άλλους πολλούς , που ήταν ηπειρωτικής καταγωγής ή σχετίζονταν με την ιστορία της Ηπείρου.

Εκτιμώ, πως τώρα οι αναγνώστες θα αντιλαμβάνονται πλήρως τον γνωστό στην Ελλάδα όρο «Εύανδρος  Ήπειρος», όπου φυσικά εννοούνται και οι Ηπειρώτισσες, όπως το απέδειξαν στο Σούλι, αλλά και πρόσφατα στο ΗΠΕΙΡΩΤΙΚΟ ΕΠΟΣ του 1940-41 μέχρι και το 1944.

Με αφορμή το χάρτη της μεγάλης Σκιπερίας του Έντι Ράμα- «Ερντογάν» σημαντική είναι επιπλέον και η ομολογία του υπ’ αριθ. 1 εθνικού ήρωα της Αλβανίας, Γεωργίου Καστριώτη (Σκεντέρμπεη 1404-1468)  σε επιστολή του προς τον πρίγκηπα του Ταράντου, όπου του γράφει: «Οι πρόγονοί μας ήσαν Ηπειρώτες, απ’ τους οποίους εβγήκεν ο Πύρρος, στου οποίου την ορμή μόλις που μπόρεσαν να αντισταθούν οι Ρωμαίοι. Κι αν λάβεις υπόψη σου ότι η Αλβανία αποτελεί μέρος της Μακεδονίας, θα αντιληφθείς ότι ακόμη πιο ευγενείς ήσαν οι πρόγονοί μας, που με τον Μ. Αλέξανδρο έφθασαν μέχρι τις Ινδίες. Από κει καταγόμαστε εμείς , τους οποίους εσύ ειρωνεύεσαι!»

Ο Σκεντέρμπεης , καθ’ ομολογία του, γνήσιος Ηπειρώτης και Μακεδόνας, μας υπενθυμίζει διαχρονικά , το πόσο μεγάλη ήταν η Ήπειρος και η Μακεδονία, μεγάλο μέρος των οποίων κατέχεται σήμερα από Σκιπετάρ και Σλαύους, αντίστοιχα, από τους οποίους μάλιστα απειλούμαστε συνεχώς με τους αλυτρωτικούς χάρτες, διεκδικώντας Ήπειρο –Μακεδονία και μέχρι τον Παρθενώνα. Στην πραγματικότητα αυτοί θα ’πρεπε να ανησυχούν από τους «χάρτες της καρδιάς μας», αλλά, αλήθεια, ποιος Έλληνας τολμά σήμερα να πει, ότι  η Βόρειος Ήπειρος ή η Μακεδονία  είναι ελληνική; Πιστεύετε ότι δε θα χαρακτηριστεί πάραυτα, ακροδεξιός, εθνικιστής, ναζί, φασίστας, ρατσιστής, ή και με οποιοδήποτε άλλο κοσμητικό επίθετο;

Επίμετρον: Θα ήταν μεγάλη παράλειψη, αν όχι κατάφωρη αδικία, αν δεν αναφερόμουν και στον σημερινό πρωθυπουργό μας, κύριο Αλέξη Τσίπρα , ο οποίος εκ πατρός, τουλάχιστον, είναι ηπειρωτικής καταγωγής, και συγκεκριμένα από το πανέμορφο Αθαμάνιο των Τζουμέρκων στην Αν. Άρτα. Η ζωή θα δείξει , αν κι αυτός βρει μια θέση στον κατάλογο των ευεργετών του έθνους.

Για τον πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας (2005-2015) κ. Κάρολο Παπούλια, εκ μητρός Ηπειρώτη, έχουμε διαβάσει αρκετά σχετικά σημειώματά μου στον τύπο, όταν ήταν πρόεδρος.

Νίκος Αθ. Μίνης , Θήβα  Αύγουστος 2018

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ