φωτό αρχείου (Περιφέρεια Κρήτης)

20 Μαϊου 1941

Ο επίλογος της εποποιίας του ’40 υπήρξε η Μάχη της Κρήτης, που ολοκλήρωσε και επισφράγισε μία από τις λαμπρότερες και ενδοξότερες σελίδες της ιστορίας της Μεγαλονήσου.

Μια ιστορία αγώνων ασύλληπτη σε όγκο και απίθανη σε έκταση.

Μια ιστορία ορμής και τόλμης που ξεπερνά τα όρια του δυνατού.

Στο φετινό εορτασμό, αυτό που επιβάλλεται να εξαρθεί είναι το νόημα της θυσίας των μαχητών και υπερασπιστών της Κρήτης που αγωνίστηκαν και αναδείχτηκαν ήρωες των ηρώων.

Η Κρήτη λόγω της γεωγραφικής της θέσης δοκίμασε τις επιθέσεις και τις επιδρομές πολλών βαρβάρων κατακτητών, Ρωμαίων, Φοινίκων, Βενετσιάνων, Τούρκων που πολέμησαν στη Κρήτη. Πόσοι και πόσες φορές τη λεηλάτησαν. Όμως κανείς δεν μπόρεσε να την υποτάξει, κανείς δεν μπόρεσε να αφανίσει το λαό της και τις αρετές του.

Η θέση και η ιστορία της Κρήτης προσδιόρισαν την τραγική της μοίρα και πάλι τον Μάιο του 1941. Ήταν τότε που ο τρόμος και η απόγνωση σκιάζανε το πρόσωπο της ανθρωπότητας.

Η στρατιωτική κατάσταση πάνω στην οποία βασίζονταν η άμυνα τις παραμονές της εισβολής των Γερμανών κατακτητών ήταν περίπου η εξής:

Στις 23 Απριλίου 1941 λίγο πριν την κατάληψη της Αθήνας από τους Γερμανούς, ο βασιλιάς Γεώργιος Β΄ και η Ελληνική κυβέρνηση με πρωθυπουργό τον Εμμανουήλ Τσουδερό κατέφυγαν στη Κρήτη, που ήταν η μόνη ελεύθερη Ελληνική περιοχή.

Την άμυνα του νησιού την είχαν αναλάβει δυνάμεις Άγγλων, Νεοζηλανδών και Αυστραλών,-λείψανα του βρετανικού εκστρατευτικού σώματος στην Ελλάδα -, που μεταφέρθηκαν στην Κρήτη εσπευσμένως μετά την κατάρρευση του μετώπου. Οι δυνάμεις τους υπολογίζονταν σε 30.000-32.000 άνδρες, με απηρχαιωμένο οπλισμό, χωρίς πυροβολικό, χωρίς επαρκή αεροπορική κάλυψη και κυρίως με την ψυχολογία του ηττημένου.

Λίγες Ελληνικές δυνάμεις υπήρχαν στο νησί.

-Οκτώ τάγματα νεοσύλλεκτων, αγύμναστων και χωρίς οπλισμό.

-Η πρώτη τάξη της σχολής των ευελπίδων, με ανεπαρκή οπλισμό και εφόδια.

-Η μόνη αξιόμαχη δύναμη ήταν η σχολή της χωροφυλακής.

Διοικητής του ετερόκλητου αυτού στρατεύματος, ήταν ο Νεοζηλανδός στρατηγός Φράυμπερκ. Κρήτες στρατιώτες δεν υπήρχαν. Η 5η μεραρχία της Κρήτης από την αρχή του πολέμου μαχόταν στα Αλβανικά βουνά. Όσα τμήματά της είχαν παραμείνει σαν οργανωμένες μονάδες μετά την κατάρρευση του μετώπου, βρισκόταν αποκλεισμένα στην ηπειρωτική Ελλάδα.

Η Γερμανική στρατιωτική ηγεσία είχε αποφασίσει να καταλάβει το νησί και είχε ετοιμάσει από τις 25 Απριλίου το πολεμικό σχέδιο ΕΡΜΗΣ (MERKUR), που στηριζόταν στη χρησιμοποίηση επίλεκτων μονάδων αλεξιπτωτιστών. Η προπαρασκευή της εισβολής άρχισε στις 14 Μαΐου με καθημερινούς ισχυρούς βομβαρδισμούς στρατηγικών στόχων. Η εισβολή άρχισε τα ξημερώματα της 20ης Μαΐου 1941 με ανελέητο βομβαρδισμό και ρίψη αλεξιπτωτιστών στην περιοχή των Χανίων. Το μεσημέρι της ίδιας μέρας, αλεξιπτωτιστές έπεσαν στο Ρέθυμνο και το απόγευμα στο Ηράκλειο. Αντικειμενικός στόχος, τα αεροδρόμια των πόλεων.

Η επίθεση συνάντησε την σθεναρή αντίσταση των αμυνόμενων, που εξουδετέρωσαν με τα πενιχρά τους μέσα, τα πρώτα κύματα των εισβολέων. Παράλληλες προσπάθειες των Γερμανών να αποβιβάσουν στρατεύματα από τη θάλασσα, κατέληξαν σε καταποντισμό, από ναυτικές δυνάμεις που έπλεαν γύρω από το νησί. Ως το απόγευμα της δεύτερης μέρας (21ης Μαΐου) κανένα από τα αεροδρόμια δεν είχε καταληφθεί από τους αλεξιπτωτιστές, που είχαν κυριολεκτικά αποδεκατισθεί και βρισκόταν σε δεινή θέση. Μεγαλύτερη ήταν η αποτυχία των Γερμανών στο Ηράκλειο και στο Ρέθυμνο. Μόνο στο αεροδρόμιο του ΜΑΛΕΜΕ στα Χανιά, που είχαν ρίξει και τις περισσότερες δυνάμεις τους, είχαν καταφέρει να δημιουργήσουν ένα προγεφύρωμα από το απόγευμα της πρώτης ημέρας. Υπάρχουν σήμερα απόψεις ότι, αν την νύχτα της 20ης προς 21η Μαΐου, οι Βρετανοί είχαν επιχειρήσει αντεπίθεση εκεί, οι αλεξιπτωτιστές θα είχαν εξουδετερωθεί, οι Γερμανοί αποθαρρημένοι, ίσως διέκοπταν την επίθεση και η Κρήτη θα παρέμεινε ελεύθερη.

Τώρα ο πρώτος και κύριος στόχος των εισβολέων ήταν το ΜΑΛΕΜΕ. Οι αλεξιπτωτιστές κατάφεραν να το καταλάβουν το απόγευμα της δεύτερης μέρας. Εκεί προσγειώνονταν στη συνέχεια τα αεροσκάφη τους, με τις απαραίτητες ενισχύσεις σε άνδρες και πολεμικό υλικό. Στις 27 Μαΐου κατελήφθησαν τα Χανιά και το Ρέθυμνο, στις 30 Μαΐου το Ηράκλειο. Οι εκκαθαριστικές επιχειρήσεις των Γερμανών τέλειωσαν στις 31 Μαΐου.

Η Κρήτη μεταβλήθηκε σε φλεγόμενη κόλαση και πεδίο της φοβερότερης μάχης στην ιστορία των πολέμων. Οι Γερμανοί με τον τελειότερο και ισχυρότερο στρατό του κόσμου αιφνιδιάστηκαν από την απροσδόκητη και πεισματική αντίσταση. Προχωρώντας βήμα βήμα, αναγκάσθηκαν να διαθέσουν το άνθος του στρατού τους και τεράστιες δυνάμεις.

Οι απώλειές τους υπήρξαν τρομακτικές.

Πάνω από 4.000 αλεξιπτωτιστές σκοτώθηκαν.

Η 7η αερομεταφερόμενη μεραρχία διαλύθηκε.

Περισσότερα από 170 αεροπλάνα καταστράφηκαν.

Το θεωρούμενο αήττητο όπλο των αλεξιπτωτιστών δεν χρησιμοποιήθηκε ποτέ πια σε μεγάλες επιχειρήσεις.

Αυτό που συνέβη τις δέκα αυτές μέρες στην Κρήτη, ήταν απερίγραπτο και κίνησε τον παγκόσμιο ενθουσιασμό. Ο άμαχος πληθυσμός γυναίκες, γέροντες και παιδιά, ακόμα και ιερωμένοι, μαζί με τους λίγους άνδρες που υπήρχαν, άοπλοι προσέτρεξαν σ΄ ένα άγριο και πρωτοφανή αγώνα υπεράσπισης της χώρας και της ελευθερίας τους. Ήξεραν, χωρίς να έχουν διαβάσει ποτέ τον ΕΠΙΤΑΦΙΟ ότι: “ευτυχία θα πει λευτεριά, λευτεριά θα πει ψυχή δυνατή, και ότι δεν πρέπει να δειλιάζουν μπροστά στους κινδύνους του πολέμου”.

Η Κρήτη υπέκυψε κάτω από το βάρος της τρομερότερης πολεμικής μηχανής που είχε γνωρίσει ποτέ ο κόσμος. Περνούσε με τη σειρά της στη ζοφερή νύχτα του ναζιστικού τρόμου. Η κατοχή αρχίζει. Η υπεράσπιση της Κρητικής ελευθερίας πληρώθηκε βαρύτατα. Φρικαλέα τα αντίποινα σε βάρος του άμαχου πληθυσμού. Πρώτο θύμα η Κάνδανος στις 2 Ιουνίου 1941. Στο μέρος αυτό Γερμανική πινακίδα έγραφε “Εδώ υπήρχε η Κάνδανος”.

Αλλά ο συναγερμός της καθολικής αντίστασης είχε σημάνει και οι θηριωδίες των κατακτητών δεν μπόρεσαν να κάμψουν το φρόνημα του λαού.

Το αποτέλεσμα του αγώνα;  ΠΡΟΔΙΑΓΕΓΡΑΜΜΕΝΟ για τον κατακτητή. Το είπε η μάνα στον Γερμανό Φρούραρχο όταν της σκότωσαν και τα δυό της τα παιδιά.

“Να ξέρεις κομαντάντε πως όλες οι μανάδες του κόσμου πονούνε κι αυτός ο πόνος θα φάει τη Γερμανία! Η Γερμανία θα χαθεί. Βάνω την κεφαλή μου, βάνεις στοίχημα κομαντάντε;

Θα έμενε ανεξήγητος αυτός ο λυσσαλέος αγώνας, αν ο Καζαντζάκης δεν μας μετέφερε τη φιλοσοφία του Κρητικού για τη ζωή όπως του την είπαν δυο γέροντες εκατοχρονίτες.

“Χαρά στον άνθρωπο παιδί μου, που βάνει δυό φορές τη μέρα στο νου του το θάνατο” είπε ο ένας.

Κι όταν ρώτησε τον άλλο.

-Πως σου φάνηκε παππού,η ζωή αυτή, στα εκατό αυτά χρόνια;

-Σαν ένα ποτήρι κρύο νερό, αποκρίθηκε.

-Και διψάς ακόμα παππού;

Στράφηκε, λέει ο Καζαντζάκης, με κοίταξε με τα θολά μικρούτσικα μάτια του, σήκωσε τη χερούκλα του σα να καταριόταν και είπε:

-Ανάθεμά τον που ξεδίψασε!

Πόσα λόγια άραγε θα’τανε αρκετά, για να υμνήσουμε τα τόσα χαρίσματα του Κρητικού λαού, ίσως ένα, ίσως εκατό, ίσως χωρίς λόγια. Θα’τανε  καλύτερα μια στιγμή σκέψης, μια στιγμή συλλογισμού, θα’φτανε να υμνηθούν αυτά που λέγονται χαρίσματα.

  Τιμή και δόξα στα παλικάρια της Μάχης της Κρήτης.

  Τιμή και δόξα στους αγωνιστές της ελευθερίας.

              

                                                 Σύλλογος Κρητών Ν. Τρικάλων “Ο ΨΗΛΟΡΕΙΤΗΣ”

 

 

 

 

 

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ