Ἀγαπητοί μου Χριστιανοὶ Ὀρθόδοξοι τῆς Γερμανίας!
Σήμερα τιμοῦμε τὴ μνήμη τοῦ ἁγίου Βασιλείου, ἐπισκόπου τῆς πόλεως Καισαρείας στὴν Καππαδοκία τῆς Μικρᾶς Ἀσίας. Ὅλοι οἱ ὀρθόδοξοι χριστιανοὶ γνωρίζουμε τὸν ἅγιό μας μὲ τὸ ἐπίθετο ποὺ τοῦ ἔδωσε ἡ Ἐκκλησία καί, ὅταν μιλοῦμε γι᾽ αὐτόν, λέμε πάντοτε: ὁ Μέγας Βασίλειος. Λίγοι εἶναι οἱ ἅγιοι ποὺ ὀνομάστηκαν Μεγάλοι. Ποιό εἶναι ὅμως τὸ γνώρισμα ἐκεῖνο ποὺ κάνει αὐτοὺς τοὺς ἁγίους Μεγάλους; Κυρίως εἶναι τὸ γεγονὸς ὅτι ἀγάπησαν τὸν Κύριό μας Ἰησοῦ Χριστό «μὲ καθαρὴ καρδιά, συνείδηση ἀγαθὴ καὶ πίστη εἰλικρινῆ»[1], ὅπως γράφει ὁ ἀπόστολος Παῦλος. Κι αὐτὴν τὴν ἀγάπη, στὴν πληρότητά της, δὲν τὴν κράτησαν μόνο στὴν προσωπικὴ σχέση τους μὲ τὸν Θεό, ἀλλὰ τὴν πρόσφεραν ἁπλόχερα σὲ ὅλους τοὺς ἀνθρώπους.
Ὁ Μέγας Βασίλειος ἦταν πραγματικὰ Μεγάλος, σπουδαῖος καὶ ἀξιοθαύμαστος, καὶ πρὶν ἀκόμα γίνει ἐπίσκοπος. Ἔκανε τὶς καλύτερες σπουδὲς τῆς ἐποχῆς του, τὸν 4ο μ.Χ. αἰώνα ποὺ ἔζησε, καὶ ἦταν ἄνθρωπος βαθιᾶς μόρφωσης καὶ σοφίας. Ὡς ἐπίσκοπος ἀνέπτυξε πλούσια φιλανθρωπικὴ δράση. Φρόντισε μὲ πρωτοποριακὸ τρόπο, μέσα ἀπὸ τὰ ἱδρύματα πρόνοιας ποὺ ἵδρυσε, γιὰ τὴ νοσηλεία τῶν ἀσθενῶν, τὴν ἀνακούφιση τῶν φτωχῶν καὶ τῶν κατατρεγμένων, τὴν ἀποκατάσταση τῶν ἀδικημένων, τὴν ἐνίσχυση ὅλων ὅσοι εἶχαν κάποια ἀνάγκη. Κι ὅταν ἦρθε ἡ ὥρα τῆς δοκιμασίας, ἡ ὥρα τοῦ διωγμοῦ, τότε ποὺ ὁ Ρωμαῖος αὐτοκράτορας Οὐάλης θέλησε νὰ κομματιάσει τὴν ὀρθόδοξη πίστη κρατώντας ἕνα μόνο μέρος αὐτῆς, ὁ Βασίλειος ἦταν ἐκεῖνος ποὺ μὲ τὴ γενναιότητα καὶ τὴν ἀντίστασή του ματαίωσε αὐτὸ τὸ σχέδιο καὶ διαφύλαξε ὁλόκληρη καὶ ἀπαραχάρακτη τὴν πίστη ποὺ παραλάβαμε ἀπὸ τὸν Χριστὸ καὶ τοὺς μαθητές Του.
Ὁ αὐτοκράτορας ἔστειλε λοιπὸν στὴν Καισάρεια τὸν διοικητὴ Μόδεστο γιὰ νὰ κάμψει πάσῃ θυσίᾳ τὴν ἀντίσταση τοῦ Βασιλείου. Στὸν διάλογό του μὲ τὸν ἐπίσκοπο τῆς Καισαρείας ὁ Μόδεστος ἀπείλησε τὸν Βασίλειο μὲ τέσσερα φοβερὰ πράγματα: δήμευση τῆς περιουσίας του, ἐξορία, βασανιστήρια καὶ θάνατο. Καὶ μόνο ἡ ἀπάντηση τοῦ Βασιλείου σ᾽ αὐτὲς τὶς ἀπειλὲς θὰ ἀρκοῦσε γιὰ νὰ ὀνομαστεῖ Μεγάλος, ἀφοῦ ὁ Βασίλειος εἶπε στὸν Μόδεστο: «Δὲν φοβᾶται δήμευση αὐτὸς ποὺ δὲν ἔχει τίποτα, ἐκτὸς ἀπὸ τριμμένα παλιὰ ροῦχα καὶ μερικὰ βιβλία. Αὐτὰ εἶναι ὅλο τὸ βιός μου, Μόδεστε! Ἡ ἐξορία πάλι δὲ μὲ τρομάζει γιατὶ δὲν ἔχω τόπο δικό μου. Καὶ ἡ Καισάρεια στὴν ὁποία τώρα κατοικῶ δὲν εἶναι δική μου. Ὅπου λοιπὸν κι ἂν μὲ πετάξετε θὰ εἶναι τόπος τοῦ Θεοῦ κι ἐγὼ θὰ εἶμαι πάροικος καὶ παρεπίδημος. Τὰ βασανιστήρια; Τί νὰ κάνουν κι αὐτὰ σὲ σῶμα σὰν τὸ δικό μου! Ἕνα πρῶτο χτύπημα θὰ δώσεις κι ὅλα τελείωσαν ἀμέσως. Αὐτὸ εἶσαι ἱκανὸς νὰ τὸ κάνεις. Μὲ ἀπειλεῖς μὲ θάνατο; Θὰ μοῦ γίνεις εὐεργέτης. Αὐτὸ ποθῶ κι ἐγώ, νὰ πάω πιὸ γρήγορα στὸ Θεό, γιὰ τὸν ὁποῖο ζῶ καὶ ἀγωνίζομαι. Βιάζομαι νὰ φθάσω στὸ Θεό μου, στὸν Πατέρα μου!»[2].
Μέσα στὰ λίγα αὐτὰ λόγια φαίνεται τὸ μεγαλεῖο τοῦ Βασιλείου, ποὺ γίνεται καὶ γιὰ μᾶς σήμερα ἕνα πολύτιμο μάθημα, μιὰ ὑπενθύμιση ζωτικῆς σημασίας γιὰ τὰ πράγματα ποὺ (πρέπει νὰ) μετρᾶνε καὶ στὴ δική μας ζωή. Τὸ πρῶτο: δὲν ἔχει καμμία σημασία πόσα ὑλικὰ ἀγαθὰ ἔχουμε στὴν κατοχή μας, ἀλλὰ ποιοί πραγματικὰ εἴμαστε. Ἡ ἐλευθερία δὲν βρίσκεται στὴν ποσότητα τῶν περιουσιακῶν μας στοιχείων ἀλλὰ στὴν ποιότητα τοῦ ἤθους, τοῦ λόγου καὶ τῶν πράξεών μας, δηλαδὴ στὸ πόσο μοιάζουμε τελικὰ μὲ τὸν Θεὸ τῆς ἀγάπης. Τὸ δεύτερο: ὅπου κι ἂν βρισκόμαστε πάνω σ᾽ αὐτὴ τὴ γῆ, ὁ Θεὸς εἶναι μαζί μας. Κι εἶναι τοῦτο ἰδιαίτερα σημαντικὸ γιὰ μᾶς ποὺ βρισκόμαστε ὡς μετανάστες στὴ γῆ τῆς ἀποδημίας, τὴν ὁποία ἐντωμεταξὺ νιώθουμε νέα πατρίδα μας. Ὁ Θεὸς εἶναι πάντοτε μαζί μας καὶ ὁ δικός μας στόχος εἶναι νὰ εἴμαστε πάντοτε μαζί Του, ἐδῶ καὶ στὴν αἰώνια πατρίδα. Καὶ τὸ τρίτο: τὰ βάσανα τοῦ κόσμου κι ὁ ἔσχατος ἐχθρός μας, ὁ θάνατος, δὲν ἔχουν τὴν τρομακτικὴ δύναμη ποὺ φανταζόμαστε. Ὁ νικητὴς τοῦ θανάτου, ὁ Χριστός, εἶναι ὁ κυρίαρχος τῆς Ἱστορίας καὶ θέλει νὰ σωθοῦν ὅλοι ἀνεξαιρέτως οἱ ἄνθρωποι, δηλαδὴ νὰ μείνουν ἀκέραιοι στὴν ἀσφάλεια τῆς ἀγάπης Του, ποὺ εἶναι κι ἀπὸ τὸν θάνατο πιὸ δυνατή![3]
Εὔχομαι ὁλόψυχα στὴ νέα χρονιὰ νὰ θυμόμαστε διαρκῶς, κάθε μέρα, ὅτι εἶναι προτιμότερο ἀντὶ νὰ ἔχουμε κάτι μάταιο καὶ προσωρινό, νὰ εἴμαστε ὁλοκληρωμένοι καὶ χαριτωμένοι ἄνθρωποι, οἱ ὁποῖοι ἐφαρμόζουν μὲ χαρὰ τὰ λόγια τοῦ Κυρίου μας· νὰ νιώθουμε ὅτι ὁ Θεὸς εἶναι μαζί μας – ὅπου κι ἂν εἴμαστε, ὅπως κι ἂν εἴμαστε – κι ὅτι τίποτα ἀπολύτως, οὔτε αὐτὸς ὁ θάνατος, δὲν μπορεῖ νὰ μᾶς χωρίσει ἀπὸ τὴν ἀγάπη Του![4] Εἴθε, μ᾽ αὐτὴν τὴν ἔννοια, νὰ εἶναι εὐλογημένο τὸ νέο ἔτος!
Βόννη, 1 Ἰανουαρίου 2021
Ὁ Μητροπολίτης σας
+ ὁ Γερμανίας Αὐγουστῖνο
[1] Βλ. Α´ Τιμ. 1,5.
[2] Στυλιανοῦ Γ. Παπαδόπουλου, Ἡ ζωὴ ἑνὸς Μεγάλου – Βασίλειος Καισαρείας, Ἀθήνα 92018, σ. 336.
[3] Πρβλ. ᾎσμα Ἀσμάτων 8,6.
[4] Βλ. Ρωμ. 8,35-39.