OLYMPUS DIGITAL CAMERA

Διατρέχοντας με προσοχή, τους 2 τόμους με τίτλο «Ταξιδεύω με τη Μουσική  της Ρωμηοσύνης», σε μικρό σχήμα (pocketbook), που εκδόθηκαν από την Ιερά Μητρόπολη Τρίκκης και Σταγών και τη Σχολή Βυζαντινής Μουσικής ( Πρότυπες Θεσσαλικές Εκδόσεις,Τρίκαλα 2012,σελ.71+79 και με ενσωματωμένα 3 cd), διαπιστώνει εύκολα ο αναγνώστης με πόση ενάργεια παρουσιάζεται η διαδρομή της ελληνικής Μουσικής απ’αρχαιοτάτων χρόνων, καθώς και η μελωδική  συγγένειατης Βυζαντινής Μουσικής με το Δημοτικό Τραγούδι.

Είναι αλήθεια ότι πρώτη φορά έχω στη διάθεσή μου μια τέτοια εργασία- κι αυτό το οφείλω στον αγαπητό φίλο Νταλάση Πολυχρόνη,Μουσικοδιδάσκαλο Βυζαντινής και Παραδοσιακής Μουσικής- που εξετάζει με γνώση και εμβρίθεια το τεράστιο κεφάλαιο του πολιτισμού μας, δηλαδή την εθνική μας Μουσική.

Στον Πρώτο τόμο περιλαμβάνονται ο Πρόλογος του Μητροπολίτη Μακαριστού Αλεξίου,Η Βυζαντινή Μουσική και η σημασία της από τον Κωνσταντίνο Ηλιάδη,Στοιχεία περί Οκταηχίας, μακαμίων και αρχαίων τρόπων από τον Πολυχρόνη Νταλάση και ακολουθούν  οι Ήχοι με κατ΄αντιπαράθεση εκκλησιαστικά τροπάρια και δημοτικά τραγούδια, όπως λόγου χάριν : Ήχος Πρώτος( Δώριος, Σεπά) , α.Κύριε εκέκραξα, β.Τζιβαέρι,΄Ηχος  Πλάγιος του Πρώτου (Υποδώριος, Χουσεϊνί), α.Απολυτίκια Κατανυκτικών Εσπερινών, β.Σημαίνει ο Θιος , σημαίνει η γη, ΄Ηχος Δεύτερος (Λύδιος,Χουζάμ), α.Άξιον εστί, β.Μια Σμυρνιά στο παραθύρι κ.ο.κ.Γίνεται,έτσι, απόλυτα κατανοητό το γεγονός ότι η μελωδία των εκκλησιαστικών ύμνων συναντάται πολλές φορές και στα δημοτικά μας τραγούδια.Και υπάρχει μια βαθύτερη και ιστορικότερη  συνέχεια στη «Μουσική της Ρωμηοσύνης» (καλύτερα:Ρωμιοσύνης), που ξεκινάει από τους αρχαίους «τρόπους» (Δώριος, Λύδιος, Φρύγιος κ.λπ.), διαμορφώνεται στη μουσική της Ορθόδοξης Εκκλησίας,τη Βυζαντινή, και αυτή διαποτίζει τη Δημοτική μας Μουσική.Ο μουσικολόγος Σίμων Καράς (1903-1999) πολύ εύστοχα παρατηρεί: «Η ελληνική μουσική είναι ένα πολύτιμο νόμισμα με δύο όψεις,τη Βυζαντινή Μουσική και το Δημοτικό Τραγούδι».

Ο Δεύτερος τόμος αρχίζει με ένα απόσπασμα από  την ομιλία του Κολοκοτρώνη στην Πνύκα προς τους νέους,φοιτητές κ.α.(…Όταν αποφασίσαμε να κάμωμε την Επανάσταση, δεν εσυλλογιστήκαμε ούτε πόσοι είμεθα ούτε πως δεν έχουμε άρματα…, αλλά ως μία βροχή έπεσε εις όλους μας η επιθυμία της ελευθερίαςμας…) και ακολουθεί ο Πρόλογος του Μητροπολίτη Μακαριστού Αλεξίου και ακολουθούν: Ψηφιακός δίσκος 1: Βυζαντινή Ψαλτική Τέχνη: α΄Τροπάρια (4), β΄Απολυτίκια (10), γ΄Μεγαλυνάρια (5), δ΄Ψαλτοτράγουδα (2), Ψηφιακός δίσκος 2: Δημοτικά Τραγούδια των Ρωμιών(16),όπως Τα δώδεκα Ευζωνάκια, Στην Αγιά Σοφιά αγνάντια, Χαρά που το΄χουν τα βουνά, Πότε θα κάμει ξαστεριά,  Δέλβινο, Παιδιά της Σαμαρίνας,  Γιάννη μου το μαντήλι σου κ.λπ.Αξίζει να σημειώσουμε ότι η εργασία  διανθίζεται  από κείμενα του Μακρυγιάννη, του Σολωμού , του Παύλου Μελά κ.ά., διευκρινίζονται  έννοιες, όπως τι είναι Τροπάρια, Απολυτίκια, Καθίσματα, Κοντάκια κ.λπ.δίνονται σε εκκλησιαστικό κείμενο με απόδοση στη νεοελληνική γλώσσα, αλλά και στην βυζαντινή παρασημαντική, και ενίοτε κάνουν σχόλια.Στο δεύτερο ψηφιακό δίσκο προηγούνται σχόλια γενικά για το δημοτικό τραγούδι , καθώς και σε κάθε τραγούδι  σχόλια λαογραφικά και άλλες ενδιαφέρουσες πληροφορίες ιστορικές, γεωγραφικές, για το θέμα, τα  πρόσωπα και γεγονότα κ.ά. από τον ΠολυχρόνηΝταλάση,τον Δημήτριο Οικονόμου και τον π. Αθανάσιο Τύμπα.Επίσης όλα τα τραγούδια παρατίθενται όχι στην Ευρωπαϊκή γραφή, αλλά στη Βυζαντινή παρασημαντική, υποστηρίζοντας με αυτό τον τρόπο και την συγγένεια ήχων και μελωδίας μεταξύ Εκκλησιαστικής και Δημοτικής Μουσικής.Ακολουθούν οι Συντελεστές της Εκδόσεως, που είναι πάμπολλοι ( επιμέλεια, μέλη Βυζαντινής χορωδίας, Παραδοσιακής χορωδίας, ορχήστρα,όργανα πνευστά, κρουστά κ.λπ.) και σε όλους αξίζουν συγχαρητήρια για τη συνεισφορά τους σε ένα τόσο εθνικό και ευαίσθητο θέμα, όπως είναι η εθνική μας Μουσική  .

Το έργο «Ταξιδεύω με τηΜουσική τηςΡωμηοσύνης», αξιόλογο σε ποιότητα και έκδοση, σε διερεύνηση και τεκμηρίωση   του θέματος, έχει ένα λόγο παραπάνωσήμερα να είναι απαραίτητο μέσα στην καθημερινή καθίζησηπου ζούμε, μέσα στην πνιγηρή ατμόσφαιρα της κρίσης. Νομίζω είναι μια ανάσα και ένα ανάβλεμμα προς το παρελθόν αλλά και προς το μέλλον τηςεθνικής μας  αισιοδοξίας.Η Ελληνική Παράδοση,μέσα από την οποία εκφράζεται το αείζωο πνεύμα της Ρωμιοσύνης, προσφέρει αντισώματα προστασίας, αρκεί να την προσεγγίζουμε με γνώση και σεβασμό.Και θα ήθελα να κλείσω αυτόν τομικρόπροβληματισμό,ως κατακλείδα,με τους λόγους του Αρχιμ.Αθανασίου Αναστασίου, Καθηγουμένου της Ιεράς Μονής Μεγάλου Μετεώρου:«Χρέος μας ιερό είναι να διαφυλάξουμε τηΡωμιοσύνη μας ωςκόρην  οφθαλμού, ως το τιμαλφέστερο  αγαθό μας».

 

Κάτω Λεχώνια Βόλου, 10/4/2017

Β.Δ.Αναγνωστόπουλος,

Ομ.Καθηγητής Πανεπιστημίου Θεσσαλίας

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ