“Η πρώτη δυσκολία ήταν το ότι δεν υπάρχουν πληροφορίες για τη ζωή του παρά ελάχιστες. Έπρεπε να δημιουργήσω την Ιστορία του Νικολάου Σκουφά, με βάση τα ιστορικά δεδομένα, με τρόπο όμως αφηγηματικό να πλάσω το χαρακτήρα του και την καθημερινότητά του μυθιστορηματικά. Χρειάστηκε να ανατρέξω σε πληθώρα βιβλίων που αναφέρονται στην Τουρκοκρατία, για να βρω για τη ζωή των Ελλήνων κάτω από τον τούρκικο ζυγό και για την αγωνία και τη λαχτάρα τους να αποκτήσουν την πολυπόθητη ελευθερία.

Η δεύτερη δυσκολία ήταν οι διαφορετικές προσεγγίσεις των ιστορικών σε λεπτομέρειες, όπως π.χ όταν γράφουν για τη Φιλική Εταιρία. Προσπάθησα να συγκεράσω τις διαφορές, με τρόπο που να μη θίγει την ουσία των γεγονότων”.  Αυτά αναφέρει η κα Αρετή Κασσελούρη με αφορμή το βιβλίο της με  τίτλο: «Το μυστικό μιας επανάστασης (Νικόλαος Σκουφάς)» (Άρτα 2015).

Συνέντευξη της κ. Αρετής Κασσελούρη στον Ελπιδοφόρο Ιντζέμπελη.

-Ποια ήταν η αφορμή, για να εκδοθεί το βιβλίο «Το μυστικό μιας επανάστασης( Νικόλαος Σκουφάς)»;

Απάντηση

Όταν το έτος 2012 έκανα στο Κομπότι παρουσίαση του βιβλίου μου «Η Πριγκίπισσα με τη μεγάλη καρδιά», που αναφέρεται στο βίο της Αγίας Θεοδώρας, της πολιούχου της Άρτας, κάποια κυρία με παρακάλεσε να γράψω κάτι και για το χωριό μας, το Κομπότι. Τότε έβαλα στο νου μου να ασχοληθώ με το Νικόλαο Σκουφά και να γράψω ένα βιβλίο για το βίο του με τρόπο αφηγηματικό, για να είναι ελκυστικό και να καταλαβαίνουν όλοι το περιεχόμενό του.

Σε ποιο είδος ανήκει το βιβλίο σας; Στο μυθιστόρημα ή στην βιογραφία;

Απάντηση

Ανήκει στη μυθιστορηματική βιογραφία· αναφέρεται σε ιστορικό πρόσωπο, με τρόπο μυθιστορηματικό.

Ποιες δυσκολίες συναντήσατε, για να γράψετε το βιβλίο σας;

Απάντηση

Η πρώτη δυσκολία ήταν το ότι δεν υπάρχουν πληροφορίες για τη ζωή του παρά ελάχιστες. Έπρεπε να δημιουργήσω την Ιστορία του Νικολάου Σκουφά, με βάση τα ιστορικά δεδομένα, με τρόπο όμως αφηγηματικό να πλάσω το χαρακτήρα του και την καθημερινότητά του μυθιστορηματικά. Χρειάστηκε να ανατρέξω σε πληθώρα βιβλίων που αναφέρονται στην Τουρκοκρατία, για να βρω για τη ζωή των Ελλήνων κάτω από τον τούρκικο ζυγό και για την αγωνία και τη λαχτάρα τους να αποκτήσουν την πολυπόθητη ελευθερία.exofillo

Η δεύτερη δυσκολία ήταν οι διαφορετικές προσεγγίσεις των ιστορικών σε λεπτομέρειες, όπως π.χ όταν γράφουν για τη Φιλική Εταιρία. Προσπάθησα να συγκεράσω τις διαφορές, με τρόπο που να μη θίγει την ουσία των γεγονότων.

Ποιος ήταν στην πραγματικότητα ο Νικόλαος Σκουφάς;

Απάντηση

Ήταν ένας μεγάλος πατριώτης. Βίωσε από μικρό παιδί τη σκλαβιά και ονειρευόταν την πολυπόθητη ελευθερία από τον τουρκικό ζυγό. Είχε νου οργανωτικό, ήταν πολύ εχέμυθος και την εχεμύθεια προσπάθησε να την εμπνεύσει και στους συνεργάτες του. Τον διέκριναν το μεγάλο θάρρος και η αισιοδοξία για την επιτυχία οποιουδήποτε στόχου του. Η μόρφωσή του ήταν μέτρια, αλλά εκείνο που είχε σημασία για τον ίδιο δεν ήταν τα πολλά γράμματα, αλλά η αγάπη στην πατρίδα και η αφοσίωση στην επίτευξη της ελευθερίας. Είχε μεγάλη πίστη στο Θεό και εκτιμούσε πολύ τους ενάρετους ανθρώπους. Συγχωρούσε εύκολα αυτούς που του έφταιγαν και ήταν ευγνώμων σ’ αυτούς που τον ευεργετούσαν. Αγαπούσε τους απλούς Τούρκους και ζούσε αρμονικά μαζί τους. Εκείνο πού του στοίχιζε ήταν η αυθαιρεσία κάποιων Τούρκων και ιδίως αυτών που είχαν την εξουσία. Αγαπούσε την εργασία από μικρό παιδί, γι’ αυτό έφηβος ακόμη έχει το δικό του σκουφάδικο. Ο μεγάλος ενθουσιασμός του για την προετοιμασία της επανάστασης τον έφερε να κάνει και επιπόλαιες κινήσεις όπως π.χ ήταν η μύηση στην Εταιρία του Νικολάου Γαλάτη, ενός μάλλον επιπόλαιου ανθρώπου, που δημιούργησε πολλά προβλήματα στη Φιλική Εταιρία και στους Φιλικούς.

Πώς κατάφερε και έκανε τόσα άλματα στην ζωή του και εγκαταστάθηκε στην Ρωσία;

Απάντηση

Όταν έφυγε για την Οδησσό, ήταν περίπου είκοσι χρονών. Για την εποχή εκείνη τη δύσκολη ήταν ήδη ώριμος νέος. Έχει μια εργασιακή εμπειρία από μικρό παιδί. Ήταν πολύ κοινωνικός και θαρραλέος και προικισμένος με μεγάλη εξυπνάδα. Αυτά του τα προσόντα τον βοήθησαν να κάνει τα άλματα και να φτάσει στη Ρωσία. Και ακόμη, επειδή δεν ήταν ο μόνος που ξενιτευόταν. Υπήρχε ρεύμα φυγής προς ξένα μέρη από τους Έλληνες και ιδίως από την Ήπειρο προς τη Ρωσία και προς άλλες χώρες.

Πώς ξεκίνησε η ιδέα της δημιουργίας της Φιλικής Εταιρίας;

Απάντηση

Στη Ρωσία, στις Βαλκανικές και σε άλλες χώρες την εποχή αυτή, πριν από την επανάσταση των Ελλήνων ενάντια στον τουρκικό ζυγό, υπήρχαν διάφορες μυστικές εταιρίες, που ανάλογα με τη χώρα έβαζαν διάφορους στόχους· την απελευθέρωση από φεουδάρχες ή από ξένους κατακτητές, όπως ήταν οι Τούρκοι σε όλα τα Βαλκάνια. Τέτοια ήταν η εταιρία της Βιέννης που έκανε ο Ρήγας Φεραίος. Οι ιδρυτές της Φιλικής Εταιρίας είχαν υπόψη τους μερικές από αυτές τις μυστικές εταιρίες και για την οργάνωσή της πήραν πολλά τους στοιχεία. Πίστευαν δε ότι μπορούσαν να ετοιμάσουν μυστικά την επανάσταση, εξασφαλίζοντας όπλα και πολεμιστές, αν έβαζαν στη μυστική οργάνωση, τη Φιλική Εταιρία, όσο περισσότερους Έλληνες μπορούσαν.

Ποιοι ήταν οι ιδρυτές της; Ποιος είχε την μεγαλύτερη επιστασία;

Απάντηση

Οι ιδρυτές της Φιλικής Εταιρίας ήταν τρεις: Ο Νικόλαος Σκουφάς από το Κομπότι της Άρτας, στον οποίο κυρίως αναφέρεται το περιεχόμενο του βιβλίου, ο Αθανάσιος Τσακάλωφ από τα Γιάννενα, που ζούσε με τον έμπορο πατέρα του στη Ρωσία (μέσα στο βιβλίο υπάρχουν πολλά στοιχεία για τη ζωή του), και ο Εμμανουήλ Ξάνθος από το νησί της Πάτμου. Τη μεγαλύτερη φροντίδα και επιστασία την είχε ο Νικόλαος Σκουφάς. Οι άλλοι δύο ήταν επιφορτισμένοι και με άλλες έγνοιες· ο Εμμανουήλ Ξάνθος με την οικογένεια, που εν τω μεταξύ δημιούργησε και ο Αθανάσιος Τσακάλωφ με σπουδές και με τις επιχειρήσεις του πατέρα του, που χρειάστηκε νωρίς να αναλάβει. Ενώ ο Νικόλαος Σκουφάς, αφού έκλεισε το κατάστημά του, λόγω πολλών δυσκολιών, αφοσιώθηκε εξ ολοκλήρου στην καλύτερη οργάνωση της Φιλικής Εταιρίας, με σκοπό την απελευθέρωση της πατρίδας.

Γιατί τηρούνταν μυστικότητα ανάμεσα στα μέλη της εταιρίας;

Απάντηση

Για να προφυλάξουν την εταιρία από τυχόν διαρροές από μυημένους που οι ιδρυτές δεν γνώριζαν καλά το χαρακτήρα τους και συμβεί το ατύχημα να μάθουν τις ενέργειές τους οι Τούρκοι ή άλλοι που ήταν ενάντιοι στις επαναστάσεις. Μεγάλη μυστικότητα υπήρχε και στο ποιος ήταν ο αρχηγός της Φιλικής Εταιρίας. Οι ίδιοι οι ιδρυτές, ενώ οι ίδιοι ήταν αρχηγοί, αυτό ποτέ δεν το αποκάλυψαν σε κανέναν· αντίθετα άφηναν να εννοηθεί πως ο αρχηγός ήταν ένα πολύ σημαντικό πρόσωπο, που το ονόμασαν Αόρατη Αρχή, και κανένας δεν έπρεπε να μάθει ποιος ήταν. Έτσι κέντριζαν τη φαντασία των μυημένων και υποπτεύονταν ότι Αρχηγός ήταν ένας πολύ σπουδαίος άνθρωπος και την εποχή εκείνη τέτοιο πρόσωπο ήταν ο Ιωάννης Καποδίστριας, ο Έλληνας που υπηρετούσε ως υπουργός εξωτερικών της Ρωσίας. Πολλοί μυημένοι θεωρούσαν τον Καποδίστρια ως αρχηγό της Φιλικής Εταιρίας.

Ποια ήταν η σχέση του Καποδίστρια με την Φιλική Εταιρία;

Απάντηση

Η σχέση του εξωτερικά φαινόταν σχεδόν εχθρική, γιατί υπηρετούσε ως υπουργός εξωτερικών της Ρωσίας, η οποία στο συνέδριο της Βιέννης το έτος 1815, μαζί με άλλες ευρωπαϊκές χώρες, ήταν αντίθετη στις επαναστάσεις. Πιστεύω όμως πως ο Ιωάννης Καποδίστριας πολύ νωρίς μυήθηκε στην Εταιρία και με τον τρόπο του, χωρίς να φαίνεται και κινήσει υποψίες, εργαζόταν μυστικά για την απελευθέρωση της Ελλάδας και όταν κηρύχτηκε η επανάσταση βοήθησε τους επαναστάτες Έλληνες, που τον όρισαν έπειτα ως πρώτο κυβερνήτη της ελεύθερης Ελλάδας.

Υπάρχει κάποια ανάμνηση από το πέρασμα του Νικόλαου Σκουφά και την διαμονή του στην Άρτα;

Απάντηση

Αν περπατήσει κανείς στο κέντρο της Άρτας, στην οδό που προς τιμήν του Σκουφά ονομάστηκε οδός Σκουφά, στον αριθμό 107 (σήμερα εκεί είναι το κατάστημα Hondos Center ), θα δει εξωτερικά τοποθετημένη μια μαρμάρινη πλάκα με ανάγλυφα γράμματα :

ΕΔΩ ΗΤΑΝ ΤΟ

ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΤΟΥ ΙΔΡΥΤΗ

ΤΗΣ ΦΙΛΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΊΑΣ

ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΣΚΟΥΦΑ

Τη σκάλισε και την τοποθέτησε εκεί το έτος 1997 ο μαρμαρογλύπτης

Θεόδωρος Δέλλας.

Υπάρχει καμία απεικόνισή του;

Απάντηση

Στην πλατεία του Κομποτίου είναι στημένος ο ανδριάντας του Νικολάου Σκουφά, ένα πανέμορφο άγαλμα, έργο του γλύπτη Β. Φαληρέα, πού στήθηκε το έτος 1931 μ. Χ. Η μορφή του δείχνει όλη του την αποφασιστικότητα να αγωνιστεί για τη λευτεριά της πατρίδας. Κρατάει στο ένα του χέρι το Ευαγγέλιο, πάνω στο οποίο όρκιζε στη Φιλική Εταιρία, και με το άλλο χέρι σχηματίζει γροθιά, έτοιμη να χτυπήσει τον τύραννο, για να έρθει η πολυπόθητη ελευθερία. Απεικονίζονται ακόμη οι μορφές και των τριών ιδρυτών μαζί στο μπροστινό μέρος του ανδριάντα, γράφονται τα ονόματά τους και η σημαντική χρονολογία:1814, έτος ίδρυσης της Φιλικής Εταιρίας.

-Είναι σημαντική η προσωπικότητά του στην σημερινή εποχή;

Απάντηση

Βεβαίως είναι πολύ σημαντική, γιατί σε μια εποχή κρίσης, κυρίως των αξιών, αυτά που μας εμπνέει το παράδειγμά του είναι πολλά: Πρώτα το μεγάλο θάρρος του να τολμήσει, με σχεδόν ανύπαρκτα μέσα, αυτό που πολλοί με θέσεις μεγάλες και αξιώματα δεν τόλμησαν, την προετοιμασία για την αποτίναξη ενός πολυχρόνιου ζυγού. Ύστερα μας λέγει πως η καλή οργάνωση και η μεθοδικότητα, η εργατικότητα και η εχεμύθεια, που ήταν χαρακτηριστικά του, παίζουν μεγάλο ρόλο στην επίτευξη ενός σκοπού. Πως είναι αναγκαίο να τολμάμε και να ρισκάρουμε· κάποια στιγμή θα ανεβούμε τα σκαλοπάτια της επιτυχίας.

Ποια είναι η απήχηση του αναγνωστικού κοινού στην Άρτα για το βιβλίο σας για τον Νικόλαο Σκουφά;

Απάντηση

Είπαν πολλοί πως ήταν κάτι που έλειπε, ένα βιβλίο που με τρόπο πολύ γλαφυρό και ελκυστικό αφηγείται τη ζωή του και περιέχει πολλά για τη λειτουργία της Φιλικής Εταιρίας, άγνωστα στο πλατύ κοινό. Αρκετοί το προμηθεύτηκαν κιόλας. Άλλωστε τώρα εκδόθηκε. Πιστεύω πως θα το αναζητήσουν πολλοί, γιατί δεν αφορά μόνο το Κομπότι και την Άρτα, αλλά όλους τους Έλληνες, γιατί ο Νικόλαος Σκουφάς υπήρξε ο πρωτεργάτης του ξεσηκωμού για την ελευθερία όλων των Ελλήνων.

 

 

 

 

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ