“Καθετί έχει την ομορφιά του, αλλά δεν την βλέπει ο καθένας”

ΚΟΜΦΟΥΚΙΟΣ

Του Δρος Κρίστη Χαράκη

Στην ακατανίκητη ανάγκη να θέλω να μελετήσω στον χώρο της ποιητικής το υπέροχο μυστήριο της ενσυναίσθησης που δίνει στον άνθρωπο τη ζωντανή συναισθηματική ταύτισή του με τον άλλο άνθρωπο, βρέθηκα μπροστά στις εικαστικές «προκλήσεις» των εξπρεσιονιστικών πορτρέτων της Πέννυ Μονογιού[1]. Ανεξάρτητα από το πώς η ίδια η δημιουργός δίνει περιεχόμενο στα έργα της, ατενίζοντας τα κανείς, μπορεί να οδηγηθεί μπροστά στην ύπαρξη μιας ομόλογης λειτουργίας ανάμεσα στην ποίηση, τη λογοτεχνία, τη θεατρική απεικόνιση και τη ζωγραφική. Αναφέρομαι στην ατομική της έκθεση με τον τίτλο IDEALE που εγκαινιάστηκε από τον Δήμαρχο Λεμεσού Νίκο Νικολαΐδη την Παρασκευή 29/03/2019 στο Beat Παζάρ (πολυχώρος) της οδού Χατζηλοϊζή Μιχαηλίδη, στην καρδιά του ιστορικού κέντρου της πόλης[2].

Ο πρωτόφαντος εικαστικός εξπρεσιονισμός σε λειτουργικά πορτρέτα της νεαρής Κύπριας ζωγράφου, διαθέτει ένα δικό του διαλεκτικό «σύμπαν» που μάς προσκαλεί να μπούμε στον εικαστικό λαβύρινθο της δημιουργού, δίνοντάς μας τον μίτο της “επιστροφής”, που ενώνει την τέχνη με τη φιλοσοφία. Η νεαρή ζωγράφος μετατρέπει τη φιλοσοφία σε τέχνη από την άποψη ότι αποκαλύπτει τη διάσταση της φιλοσοφικής της έκφρασης να βρίσκεται σε συμφωνία με τη λειτουργική πλευρά της τέχνης των πορτρέτων της.

Το στοιχείο της “αρμονίας των παλίντονων αντιθέσεων” του τόξου και της λύρας[3] βρίσκεται στο έργο της Μονογιού, συνδεμένο με τον επίσης ηρακλείτειο λόγο της διαλεκτικής συμβολικής πραγματικότητας, που εξιστορεί με ποικίλες συνθετικές πληρώσεις τη διαχρονική συμφωνία των αντίρροπων αρμονικών κινήσεων, της ομορφιάς-ασχήμιας, της συμφωνίας-ασυμφωνίας, της αρετής-κακίας, της ομόνοιας-διχόνοιας, της δικαιοσύνης-αδικίας, της ειρήνης-πολέμου, της αφεντιάς-υπηρεσίας, της αντιδιαστολής του εγώ-του μη εγώ, όπου, – το ένα γεννιέται από το άλλο και από το ένα όλα[4]. Παράλληλα, στο έργο της -ανεξάρτητα από όσο πραγματικά η ίδια ήθελε- αναπαράγονται συνδεσμικές συγκλίσεις διαλεκτικής λειτουργίας μεταξύ συμβολικών αντιθέσεων με τις πολύ σύγχρονες μεγάλες επιστημονικές επαναστάσεις:

  • Της σχετικότητας μεταξύ «ωραίου» και «άσχημου», μεταξύ «ειρήνης» και «πολέμου», «αρετής» και «κακίας», του «εγώ» και του «μη εγώ» κ. ο. κ.
  • Της κβαντικής μηχανής, που -στο δικό της εικαστικό «σύμπαν»- το ωραίο, το υπέροχο, το αληθινό αναγνωρίζεται στην αυθύπαρκτη στιγμιαία ενέργεια της ενσυναίσθησης προς το άσχημο (: η δυσμορφία του πορτρέτου μες στο κριτικό υπαρξιακό, «γιατί ωραίο;») – αυτός ο εμπνευσμένος εξπρεσιονιστικός στοχασμός της ζωγράφου έχει επιδιωκόμενο νόημα να κατευθύνει τον παρατηρητή, ώστε, να συναισθανθεί μια μοναδική σφύζουσα και στιγμιαία δραστηριότητα του νου, που οδηγεί σε συναίσθημα ορατής ομορφιάς, και
  • της θεωρίας του χάους που εντοπίζεται στην αναζήτηση ανταπαντήσεων από την άτακτη παραμορφωτική κίνηση της φύσης (το πρόβλημα της κλιματικής αλλαγής), και των εξωλογικών επιδράσεων των κοινωνιών του ανθρώπου (συναισθήματα σφάλματα), που, αν ο άνθρωπος ως ον και ως κοινωνικό ον είναι καλός ή κακός, φαντάζει εξαιρετικά νεφελώδης και, -μεταξύ συμβολικού και πραγματικού κόσμου- φτάνει μέχρι το φαινόμενο της πεταλούδας.

Στον εξπρεσιονισμό της Πέννυ Μονογιού, τη στοχαστική έκφραση της ομορφιάς του συμβολικού κόσμου των ονείρων και της προσδοκίας της, τη βρίσκει κανείς να αντιμάχεται το στοιχείο της ασχήμιας του σύγχρονου κόσμου της πραγματικότητας. Η πρόθεσή μας σε αυτό το σημείωμα είναι η αποτίμηση της “αισθητικής απόλαυσης”, επιλέγοντας ένα συγκεκριμένο έργο, που στην ανάλυση αυτή, το ονομάζω «στοχαστή».

Άλλωστε, ο εικαστικός εξπρεσιονισμός της νεαρής Κύπριας ζωγράφου κάνει επίκληση στον στοχασμό, στην ενσυναίσθηση και στο συναίσθημα. Το συγκεκριμένο έργο της, δυνητικά, μάς παραπέμπει σε «διάλογο» γνωστών αριστουργημάτων, εμπνευσμένο τόσο από τη σύγχρονη έκφραση του Tomoyia, όσο και των γλυπτών του Rodin. Η θεματική που ενέπνευσε τη “στάση” του δικού της στοχαστή, καυτηριάζει τη σύγχρονη πραγματικότητα των βιωμάτων της ζωγράφου, δίνοντάς μας, -με παραμορφωτική απεικόνιση- την έντονη άμυνα του ανθρώπινου στοχασμού που μπορεί να τη νιώσει κανείς μέσα στα δικά του βιώματα. Με εξωτερικά χαρακτηριστικά σε μύτη, κεφάλι, χείλη και μάτια εκφράζεται το αμυνόμενο «εγώ», που βρίσκεται απέναντι στο τηλεκατευθυνόμενο «όχι εγώ» – στοιχείο της πιθηκοειδούς σκέψης του ατόμου και της κοινωνίας της κατανάλωσης. Από αυτή την άποψη τα αλλοιωμένα πρόσωπα με το περίεργο βλέμμα στον εξπρεσιονισμό της Μονογιού, εκφράζουν τον άνθρωπο και την κοινωνία, που την θέλει να διαθέτει πολιτική δυνητικότητα.

Mr.Linc (2018) Oil and goldleaf on canvas . 160 x 120 cm

Χαρακτηριστικά, με το χρυσό διάδημα, το εικαστικό της Μονογιού, ακτινοβολεί την ομορφιά της προσδοκώμενης διανόησης προς τα έξω, που, -ως συμβολικό φωτοστέφανο αρετής- διαθέτει την αδιάκοπη εκφραστική πραγματοποίηση της στοχαστικής μεταφοράς αξιών από το δυνάμει ον, στο ενεργεία ον – της στιγμιαίας εσωτερικής πάλης και προσδοκίας.

Η ζωγράφος, ίσως να θέλει αυτή η ενέργεια να ισχύει και αντιστρόφως. Γιατί, χρειάζεται το ενεργεία ον του ορίζοντα του παρόντος να γεφυρώνει τη δυναμική του «πριν» στον στοχαστή του μέλλοντος.

Το αειφόρο Δημιουργούν διαθέτει την ομορφιά, με την ενσυναίσθηση που προσεγγίζει τη δυσμορφία και αγγίζει το στοιχείο του προσδοκώμενου κάλλους της αλήθειας.

Ο πίνακας από μόνος του μιλά για ακτινοβόλο αλήθεια βγαλμένη από την ευαίσθητη ανησυχία της ψυχής του ανθρώπου. Απεικονίζεται με τέτοιο τρόπο η αλήθεια, ώστε, παρατηρώντας κανείς την όλη σύνθεση να μπορεί να συναισθανθεί την αισθητική απόλαυση των στοχαστικών εξισώσεων της αρετής, όχι ως αίσθημα αλλά συναίσθημα αντίστασης.

– Εκτιμώ πως το πεδίο αυτής της πολύπλοκης συνθετικής πλήρωσης σε μορφή στοχαστή, προσφέρεται ως ένα διαλεκτικό-κλειδί που βοηθά τον παρατηρητή να κατανοήσει την ομορφιά όχι μόνο του στοχασμού αυτού του πίνακα αλλά και του συνόλου των εξπρεσιονιστικών πορτρέτων της Μονογιού, στον βαθμό που η εικαστική της έκφραση συνδέεται με τις ανησυχίες του φιλότεχνου, σε ζητήματα ταυτότητας.

07/07/2019

Η ΜΙΚΡΗ ΓΚΑΛΕΡΙ (ΤΡΙΑ ΕΡΓΑ ΤΗΣ ΜΟΝΟΓΙΟΥ)

Μέρος από τα έργο που παρουσιάστηκε στο πλαίσιο της έκθεσης IDEALE της Πέννυ Μονογίου (δικές μας οι λεζάντες).

Mama Whistler (2018) Hommage an „Whistler’s Mother“ James McNeill Whistler 1871 Oil on wood . 18 x 24 cm

Η καθαρίστρια –

Το ωραίο, το εκφράζει η σχέση της δευτερεύουσας λειτουργικής ιδιότητας του αντικειμένου με την πρωτεύουσα ιδιότητα των χαρακτηριστικών του προσώπου που, -στον εξπρεσιονισμό και την οπτική τέχνη της θεματικής της Μονογιού- η ιδέα αγγίζει τη συγκρουσιακή θεατρικότητα της σχέσης των δύο αυτών στοιχείων, των οποίων οι αναδράσεις συμπλέουν, ανοίγοντας πόρτα στο συναίσθημα.

Το στοιχείο της μητρικής αγιοσύνης –

The Holy Mother (2018) Oil and gold leaf on canvas . 160 x 120 cm

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Το διαχρονικό στοιχείο της απόρριψης –

Through the eyes of a child..(2018) Digital print on aluminum . 130 x 100
My Lady #4 (2018) Oil and stich on canvas . 24 x 18 cm

Το πορτρέτο ανήκει στο «σύμπαν» τις σχετικότητας που, -το τι είναι ωραίο, τι αισθητικό και τι συγκινησιακό– επαφίεται στη στιγμιαία διάθεση του παρατηρητή. Η Μονογιού, με εξπρεσιονιστικά πορτρέτα, απορρίπτει την τερατώδη διαδραστική ασυνέπεια του περιβάλλοντος (πόλεμος, τυραννία, κρίσεις κλπ.), και με τις αλλοιωμένες αλλαγές ήχων και χρωμάτων, τα πορτρέτα της, νεύουν στο συναίσθημα.

[1] Η Πέννυ Μονογιού είναι Κύπρια καλλιτέχνης που ζει και εργάζεται στο Αμβούργο. Αριστούχος στις εικαστικές σπουδές, Πτυχίο από τη Σχολή Καλών Τεχνών του Πανεπιστημίου Αθηνών (2007 – 2012) / μεταπτυχιακό Δίπλωμα 3d ArtistAnimator από το Animation School Hamburg (2013-2014), [https://www.saatchiart.com/pennyartm].

[2] Έχουν εκτεθεί στο Beat Παζάρ (πολυχώρος) της οδού Χατζηλοϊζή Μιχαηλίδη 26 από τα έργα της ζωγράφου Penny Monogiou. Η έκθεση της με τον τίτλο IDEALE κράτησε από 29/03/2019 – 03/04/2019. Βασικό υλικό των δημιουργημάτων είναι το λάδι σε καμβάς. Μαζί με το λάδι χρησιμοποιεί σε ορισμένα έργα της, αντί του καμβά το ξύλο, αλλά και συμπληρωματικά υλικά σε συνδυασμό με το λάδι η ζωγράφος χρησιμοποίησε, ανάλογα της θεματικής, φύλλο χρυσού, spray, ξυλάνθρακα (ξυλοκάρβουνο), κολάζ αλλά και το ράψιμο στον καμβά. Παράλληλα, παρουσίασε εκθέματα τύπου μεταξοτυπίας, Drawing/ Prints σε χαρτί.

[3] Ηράκλειτος (απόφθεγμα 51).

[4] Ηράκλειτος (απόφθεγμα 10).

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ