Αντώνη Α. Αντωνίου, διδάκτορος οικονομικής ιστορίας Paris 1-Sorbonne.

Δεύτερο μέρος

Η Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου

Ο θεωρητικός του τουρκικού εθνικισμού Ζιγιά Γκιοκάλπ (1876-1924), εξέφρασε ένα εθνικιστικό ιδεολογικό σύστημα με ακραία χαρακτηριστικά, που πέρασαν στην κυρίαρχη εθνικιστική τουρκική ιδεολογία και μετατράπηκαν σε κρατική πολιτική. Ο Γκιοκάλπ διατύπωσε μια πρωτόλεια εκδοχή της ναζιστικής κοσμοθεωρίας. Πρότεινε ανοικτά «την υπέρβαση της χαλαρής Οθωμανικής Αυτοκρατορίας με τη μετατροπή των ομάδων, που ζούσαν σε αυτήν, σε ένα συμπαγές ομοιόμορφο τουρκικό σώμα».
Στα τέλη του 19ου αιώνα, τα Γερμανικά κεφάλαια επένδυσαν στην Οθωμανική αυτοκρατορία και απέκτησαν ηγετική θέση στην οικονομία της. Αναπτύχθηκε και ευρύτατη στρατιωτική συνεργασία. Στα πλαίσια αυτής της συνεργασίας, ηγετική θέση στον Οθωμανικό στρατό, απέχτησε ο Γερμανός, Λήμαν φον Σάντερς. Αυτός, συμβούλευε τους Οθωμανούς να απαλλαγούν από κάθε ξένο, γιατί όσο υπάρχουν ξένοι στη χώρα τους, αυτοί δεν θα σήκωναν ποτέ κεφάλι. Έλεγε λοιπόν: «Σᾶς διαβεβαιώνω, ὅτι οἱ παγωνιές καί τό κρύο τοῦ χειμώνα, οἱ βροχές καί ἡ μεγάλη ὑγρασία, ὁ ἥλιος καί ἡ τρομερή ζέστη τοῦ καλοκαιριοῦ, οἱ ἀσθένειες τοῦ ἐξανθηματικοῦ τύφου καί τῆς χολέρας, οἱ κακουχίες καί ἡ ἀσιτία, θά φέρουν τό ἴδιο ἀποτέλεσμα πού λογαριάζετε ἐσεῖς μέ τό δικό σας σχέδιο, δηλαδή νά τούς ξεκαθαρίσετε μέ τίς σφαγές», καί «Μέ τό σύστημα πού σᾶς προτείνω, ὁ θάνατός τους εἶναι βέβαιος. Ἐπιπλέον, οἱ γυναῖκες τους, δέν θά γεννοῦν καί ἔτσι θά λυθεῖ τό δημογραφικό σας πρόβλημα, ἐνῶ ἡ μισητή καί ἄτιμη ράτσα τῶν Ἑλλήνων θά ξεκληριστεῖ καί θά χαθεῖ γιά πάντα μέσα σέ μιά γενιά καί ἐσεῖς θά ἀποκτήσετε μιά συμπαγή τούρκικη ὁμοιογένεια».
Οι μέθοδοι του Λήμαν φον Σάντερς, ονομάστηκαν μέθοδοι «λευκού», δηλαδή χωρίς αιματοχυσία θανάτου. Ενός τρόπου εξόντωσης, που επέρχεται με την εκτόπιση, την εξάντληση από τις κακουχίες, τα βασανιστήρια, την πείνα και την δίψα, τις πορείες θανάτου στην έρημο ή στην παγωνιά. Απηύθυνε, λοιπόν, συμβουλές και προτροπές να εμπλουτιστούν οι παραδοσιακές Οθωμανικές μέθοδοι σφαγιασμού, με νέες, το ίδιο αποτελεσματικές. Αρμένιοι, Έλληνες και άλλοι χριστιανοί, ήταν τα θύματα των οδηγιών του.
Η διαδικασία εξόντωσης των ελληνικών πληθυσμών του Πόντου, διακρίνεται σε τρεις συνεχόμενες ιστορικές περιόδους: η πρώτη, από την έναρξη του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου ως την κατάληψη της Τραπεζούντας από τον ρωσικό στρατό (1914-1916), η δεύτερη, ολοκληρώνεται με το τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου (1916-1918) και η τελευταία, τελειώνει με την εφαρμογή του Συμφώνου για την ανταλλαγή των πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας (1918-1923).
Η Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου, είχε ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό: τις εκτοπίσεις. Από το 1913, ξεκίνησαν ήδη οι μαζικές εκτοπίσεις από την περιοχή των Δαρδανελλίων. Έχει εκτιμηθεί, ότι σε ολόκληρη την Μικρά Ασία πάνω από 700.000 άτομα, εκτοπίστηκαν. Για αποτελεσματικότερη εξόντωση, οι πληθυσμοί εκτοπίζονταν το χειμώνα και από κει και πέρα, το ρόλο του Άουσβιτς, έπαιζε η φύση. Οι εκτοπισμένοι, δεν επιτρεπόταν να σταματήσουν σε κατοικημένα μέρη και παρέμεναν στην ύπαιθρο, σε άθλιες καιρικές συνθήκες. Οι ατέλειωτες πορείες μέσα στο κρύο, η πείνα, η στέρηση ρουχισμού και νυχτερινού καταλύμματος, κατέστρεφαν την υγεία των βασανισμένων και με αυτό τον τρόπο οδηγούνταν στον θάνατο. Την διαδικασία αυτή ονόμασε ο διαπρεπής ιστορικός Πολυχρόνης Ενεπεκίδης «Άουσβιτς εν ροή».
Οι διώξεις εντάθηκαν μετά την έκδοση διατάγματος, τον Δεκέμβριο του 1916, που προέβλεπε την εξορία όλων των ανδρών από 18 ως 40 ετών και τη μεταφορά των γυναικόπαιδων στο εσωτερικό της Μικράς Ασίας. Στην επαρχία Αμάσειας, 72.375 Έλληνες, από τους συνολικά 136.768, εκτοπίστηκαν. Το 70% των εκτοπισμένων, πέθανε από τις κακουχίες.
Παράλληλα, δεν είχαν εγκαταλειφθεί οι παραδοσιακές οθωμανικές μέθοδοι, αντίθετα, είχαν ενισχυθεί. Άτακτες τουρκικές ορδές, εισέβαλλαν στα απομονωμένα ελληνικά χωριά, κλέβοντας, φονεύοντας, βιάζοντας. Οι σφαγές και η εξόντωση με τον λευκό θάνατο ήταν ιδιαίτερα κερδοφόρες, αφού συνοδευόταν από λεηλασίες περιουσιών. Ακόμη μεγαλύτερη ένταση των βαρβαροτήτων εφαρμόστηκε με την άφιξη στην περιοχή, του Κεμάλ Ατατούρκ, Τον Μάιο του 1919, ο Κεμάλ ανέθεσε στον τσέτη Τοπάλ Οσμάν, την ευθύνη για τη διενέργεια μαζικών διώξεων κατά του τοπικού πληθυσμού. Σε αυτό το πλαίσιο, πραγματοποιήθηκαν σφαγές και εκτοπίσεις των Ελλήνων στη Σαμψούντα και σε 394 χωριά της περιοχής. Το 1921, ο Κεμάλ για να στερήσει από τους Έλληνες του Πόντου, την πνευματική, θρησκευτική και οικονομική τους ηγεσία, οργάνωσε τα Δικαστήρια Ανεξαρτησίας, στα οποία σύρθηκαν και καταδικάστηκαν στον “δι’ αγχόνης θάνατο”, εκατοντάδες κληρικοί, διανοούμενοι και επιχειρηματίες, που αποτελούσαν την ηγεσία του ποντιακού Ελληνισμού.
Ο απολογισμός της ποντιακής Γενοκτονίας, ήταν τραγικός. Οι μελετητές, διαφωνούν για τον ακριβή αριθμό των θυμάτων. Με βάση τις συντηρητικότερες εκτιμήσεις, έφτανε τις 150.000, ενώ οι περισσότεροι Έλληνες και Ευρωπαίοι ερευνητές, εκτιμούν ότι υπερέβαινε τις 300.000.
Το 1916, στην επαρχία Κερασούντας, μέσα σε τρεις μήνες, κάηκαν 88 χωριά. Τριάντα χιλιάδες Έλληνες της επαρχίας, εξαναγκάστηκαν να διανύσουν, πεζοί, πορεία προς την Άγκυρα, κατά τη διάρκεια του χειμώνα. Το ένα τέταρτο, πέθανε στην διαδρομή. Οι Έλληνες του δυτικού Πόντου, που ζούσαν κάτω από τη στρατιωτική κατοχή των Νεότουρκων, υπέστησαν νωρίτερα όλες τις μεθόδους γενοκτονίας, που εφαρμόστηκαν το 1915 σε βάρος των Αρμενίων.
Μεταξύ Φεβρουαρίου και Αυγούστου 1920, πραγματοποιήθηκε η πυρπόληση της Μπάφρας και η μαζική εξόντωση 6.000 Ελλήνων. Συνολικά από τους 25.000 Έλληνες, που ζούσαν στις περιοχές της Μπάφρας και του Ααζάμ, το 90% δολοφονήθηκε, ενώ από τους υπόλοιπους, οι περισσότεροι εκτοπίστηκαν στο εσωτερικό της Μικράς Ασίας.
Παράλληλα, ο πολιτισμός που είχαν δημιουργήσει, υπέστη βαρύτατο πλήγμα: Εκκλησίες, σχολεία και μοναστήρια καταστρέφονταν, χωριά ολόκληρα και μνημεία παραδίδονταν στη φωτιά.
Η εξόντωση αυτή, διεξήχθη περίπου παράλληλα και κατ’ απομίμηση της αρμενικής και της ασυρριακής Γενοκτονίας, κατά τη διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου και μέχρι την ανταλλαγή πληθυσμών του 1923. Η Γενοκτονία των Ποντίων, είναι αναγνωρισμένη επισήμως από την Ελλάδα, με νόμο του 1994, τη Σουηδία, την Αυστρία, την Αρμενία, την Κύπρο και την Ολλανδία. Το Τουρκικό κράτος, αρνείται κατηγορηματικά μέχρι σήμερα, πως υπήρξε Γενοκτονία.
Η διεθνής βιβλιογραφία και τα κρατικά αρχεία πολλών χωρών, εμπεριέχουν πλήθος μαρτυριών για τη Γενοκτονία, που διαπράχθηκε κατά των Ποντίων κατοίκων της Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Η γενοκτονία πραγματοποιήθηκε παράλληλα με γενοκτονίες εις βάρος και άλλων πληθυσμών, δηλαδή των Αρμενίων και των Ασσυρίων, με αποτέλεσμα ορισμένοι ερευνητές να θεωρήσουν τις επιμέρους διώξεις, ως τμήματα μιας ενιαίας γενοκτονικής πολιτικής εις βάρος των Χριστιανών της Μικράς Ασίας.
Η συστηματική εξόντωση των Ελλήνων του Πόντου από την κυβέρνηση των Νεοτούρκων και του Κεμάλ, κατά την περίοδο 1914-1923 έχει χαρακτηριστεί “Γενοκτονία”, από την Διεθνή Ένωση Μελετητών Γενοκτονιών, (International Association of Genocide Scholars ή IAGS), η οποία, τον Δεκέμβριο του 2007, αναγνώρισε επίσημα τη γενοκτονία των Ελλήνων, μαζί με την γενοκτονία των Ασσυρίων, και εξέδωσε το εξής ψήφισμα:
«ΕΚΤΙΜΩΝΤΑΣ ότι η άρνηση μιας γενοκτονίας, αναγνωρίζεται παγκοίνως ως το έσχατο στάδιο γενοκτονίας, που εξασφαλίζει την ατιμωρησία για τους δράστες της γενοκτονίας, και ευαπόδεικτα προετοιμάζει το έδαφος για τις μελλοντικές γενοκτονίες,
ΕΚΤΙΜΩΝΤΑΣ ότι η Οθωμανική γενοκτονία εναντίον των μειονοτικών πληθυσμών κατά τη διάρκεια και μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, παρουσιάζεται συνήθως ως γενοκτονία εναντίον μόνο των Αρμενίων, με λίγη αναγνώριση των ποιοτικά παρόμοιων γενοκτονιών, εναντίον άλλων χριστιανικών μειονοτήτων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας,
ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΤΑΙ ότι είναι πεποίθηση της Διεθνούς Ένωσης των Μελετητών Γενοκτονιών, ότι η Οθωμανική εκστρατεία εναντίον των χριστιανικών μειονοτήτων της αυτοκρατορίας, μεταξύ των έτων 1914 και 1923, συνιστούν γενοκτονία εναντίον των Αρμενίων, Ασσυρίων, Ποντίων και των Έλλήνων της Ανατολίας.
ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΤΑΙ η Ένωση να ζητήσει από την κυβέρνηση της Τουρκίας να αναγνωρίσει τις γενοκτονίες εναντίον αυτών των πληθυσμών, να ζητήσει επίσημα συγγνώμη, και να λάβει τα κατάλληλα και σημαντικά μέτρα προς την αποκατάσταση (μη επανάληψη).»

Πρώτο μέρος

Οι Πόντιοι στις κοιτίδες τους*
Οι Πόντιοι, για χιλιετίες διαβιούσαν στην περιοχή του Ευξείνου Πόντου, σε περιοχές που ανήκαν στην Οθωμανική και την Ρωσική αυτοκρατορία. Κατά την περίοδο παρακμής της Βυζαντινής αυτοκρατορίας το 1204, ιδρύθηκε η αυτοκρατορία της Τραπεζούντας, η οποία επέζησε μέχρι και το 1461. Πόντιοι κατοικούσαν στα βιλαέτια της Τραπεζούντας, της Κασταμονής, της Σεβάστειας και της Άγκυρας. Την χρονική περίοδο, μετά από την οθωμανική κατάκτηση και κυρίως κατά τον 18ο και 19ο αιώνα, λόγω του αυξανόμενου τουρκικού εθνικισμού και του λεηλατικού απολυταρχισμού με τον οποίον συνδεόταν η Οθωμανική διοίκηση, εμφανίστηκαν μεταναστευτικά ρεύματα προς τη νότια Ρωσία και τον Καύκασο, όπου δημιουργήθηκαν μεγάλες ποντιακές κοινότητες.
Ο ποντιακός Ελληνισμός αξιοποιούσε τον ορυκτό και αγροτικό πλούτο. Η Αργυρούπολη, υπήρξε κέντρο εξορυκτικών εργασιών για διακόσια χρόνια, από το 1650 μέχρι το 1850. Άλλες πόλεις, όπως η Τραπεζούντα, αποτέλεσαν κέντρα διαμετακομιστικού εμπορίου. Στην ίδια οικογένεια, υπήρχε πολλές φορές η ταυτόχρονη άσκηση του εμπορικού και γεωργικού ρόλου.
Οι ακτήμονες Πόντιοι, ήταν συνήθως μικρέμποροι, αγρότες και τεχνίτες. Πάντως η οικονομία βασιζόταν, κυρίως, στην αγροτική παραγωγή. Στο Δυτικό Πόντο η πλειονότητα διαβιούσε σε αγροτικές κοινότητες. Εκεί υπήρχαν και ελληνορθόδοξοι τουρκόφωνοι πληθυσμοί. Φαινόμενο συνδεδεμένο με το πιεστικό περιβάλλον της Τουρκοκρατίας, υπήρξαν οι εξισλαμισμοί.
Γλώσσα των περισσότερων Ποντίων, που κατοικούσαν στις νότιες-νοτιοανατολικές ακτές και στα ρωσικά και γεωργιανά παράλια της Μαύρης Θάλασσας, ήταν η ποντιακή διάλεκτος, η οποία, διατηρεί στοιχεία της αρχαίας ιωνικής διαλέκτου και εκτιμάται ότι προέρχεται από την ελληνιστική εποχή. Στη σημερινή Τουρκία, εντοπίζονται ακόμη μερικές εστίες όπου ομιλείται, η ποντιακή. Η σχετική γεωγραφική και γλωσσική απομόνωση του Πόντου, οδήγησε στη διατήρηση αρκετών αρχαϊκών στοιχείων στην διάλεκτο. Με βάση την ταξινόμηση του Μ. Τριανταφυλλίδη, μπορούμε να διακρίνουμε τρεις ομάδες ιδιωμάτων εντός τής διαλέκτου, τα οινουντιακά, τα τραπεζουντιακά και τα χαλδιώτικα ιδιώματα. Στην Ελλάδα, ομιλείται σήμερα σε διάφορες περιοχές και κυρίως στην Βόρεια Ελλάδα, όπου έχουν εγκατασταθεί μεγάλες ομάδες προσφύγων από τον Πόντο.
Το Ελληνικόν Φροντιστήριον Τραπεζούντος, ή «Φάρος της Ανατολής» όπως χαρακτηρίστηκε, ήταν σχολείο της ελληνικής ομογένειας της Τραπεζούντας. Στοιχεία για την λειτουργία του, υπάρχουν από το 1682, οπότε το διήυθυνε ο Σεβαστός Κυμινήτης, λόγιος του 17ου αιώνα, που θεωρείται και ουσιαστικός ιδρυτής του. Ενισχύθηκε και αναβαθμίστηκε από Φαναριώτες ηγεμόνες της Μολδοβλαχίας, που ανήκαν στις οικογένειες Μουρούζη και Υψηλάντη. Στο ίδρυμα δίδαξαν από το 17ο αιώνα μεγάλοι δάσκαλοι του Γένους, όπως ο Τραπεζούντιος Σεβαστός Κυμινήτης, ο Σάββας Τριανταφυλλίδης, ο Σάββας Κωνσταντινίδης, ο Περικλής Τριανταφυλλίδης και πολλοί άλλοι. Με διάταγμα του Βασιλέως Γεωργίου του Α΄, αναγωρίστηκε και επίσημα ως ισότιμο με τα Γυμνάσια, που λειτουργούσαν στην Ελλάδα. Λειτούργησε παρά τις αντιξοότητες, μέχρι το 1922. Αποτέλεσε το κέντρο της ανάπτυξης εθνικής συνείδησης των Ελλήνων του Πόντου. Στο Φροντιστήριο καταρτίστηκαν δάσκαλοι για τις εκεί κοινότητες.Ευεργέτες του Φροντιστηρίου, υπήρξαν πλούσιοι Έλληνες έμποροι, κυρίως από την περιοχή της Τραπεζούντας, τη Ρωσία και τις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες. Το 1902, ανεγέρθηκε νέο τετραόρφο κτίριο. Περί το 1890, στον Πόντο λειτουργούσαν περίπου 500 σχολεία. Από την εποχή των Νεότουρκων, άρχισε να πλήττεται η ελληνική εκπαίδευση.

Κέντρα θρησκευτικής λατρείας ήταν πολυάριθμα μοναστήρια, σημαντικότερα από τα οποία ήταν της Παναγίας Σουμελά, που δρύθηκε το 386 μ.Χ., του Αγίου Γεωργίου Περιστερεώτα, που ιδρύθηκε το 752 μ.Χ., της Παναγίας Γουμερά, που χτίστηκε τον 10ο αιώνα, η μονή Θεοσκεπάστου, που ιδρύθηκε το 1340. Αρχαιότερο μοναστήρι ,είναι του Ιωάννη Βαζελώνα, που ιδρύθηκε το 270 μ.Χ..
Το 1789, στον Εύξεινο Πόντο, ιδρύθηκε η Οδησσός. Η πλειοψηφία των αρχικών Ελλήνων οικιστών, ήταν ποντιακής προέλευσης. Το 1814, ιδρύθηκε στην Οδησσό η Φιλική Εταιρεία. Η ποντιακή οικογένεια Υψηλάντη, πρωταγωνίστησε στην ανάπτυξη της Φιλικής Εταιρείας και την επανάσταση του 1821. Πόντιοι νέοι, πρωταγωνίστησαν στην επάνδρωση του Ιερού Λόχου και επιφανείς Πόντιοι, ενίσχυσαν με μεγάλα χρηματικά ποσά, τη Φιλική Εταιρία.
Το 1913 η άνοδος του τουρκικού εθνικισμού συνοδεύτηκε με συστηματικές διώξεις των μειονοτήτων της Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Μεταξύ των άλλων χρησιμοποιήθηκε, η καταναγκαστική εργασία. Κυρίως Έλληνες, Αρμένιοι και Εβραίοι υποχρεώνονταν να εκτελούν βαρειές εργασίες, σε άθλιες συνθήκες. Σύμφωνα με έγγραφο Γερμανών διπλωματών προς το Βερολίνο, πάνω από 200.000 Έλληνες άνδρες 15 έως 48 ετών, είχαν καταταγεί στα τάγματα εργασίας και οι περισσότεροι πέθαναν από την κακομεταχείριση, τις ασθένειες, την πείνα και το κρύο. Οι γυναίκες, οι γέροντες και τα παιδιά, που άφηναν πίσω τους οι άνδρες, υφίσταντο σεξουαλική βία, κάψιμο των σπιτιών και άλλες βιαιότητες και καταναγκασμούς. Ως αντίδραση στα τάγματα εργασίας, αρχικά δημιουργήθηκε ένα πλήθος φυγόστρατων και λιποτακτών και στην συνέχεια το ποντιακό αντάρτικο αναπτύχθηκε ως αντίδραση στους διωγμούς, τις δολοφονίες, τις εκτοπίσεις και την επιστράτευση στα τάγματα εργασίας. Σημαντικό κέντρο του αντιστασιακού αγώνα των Ποντίων, ήταν η ορεινή Σάντα. Το αντάρτικο δεν σταμάτησε παρά μετά την συνθήκη της Λωζάνης, με την ανταλλαγή πληθυσμών και την κάθοδο των ανταρτών στην Ελλάδα.
Ο Βασίλειος Ανθόπουλος ή “Βασίλ – αγάς”, ηγήθηκε το 1916, μιας από τις πρώτες αντάρτικες ομάδες, στην περιοχή της Σεβάστειας. Ξεκίνησε την δράση του, σκοτώνοντας τον βιαστή της γυναίκας του αδελφού του. Συνεργάστηκε με τους Ρώσους, από τους οποίους πήρε οπλισμό και προωθούσε την γενική επανάσταση όλων των Ποντίων, η οποία θα αξιοποιούσε την ρωσοτουρκική σύγκρουση. Μετά την αποχώρηση των Ρώσων από τον Πόντο, στράφηκε στην ελληνική βοήθεια. Επικηρύχτηκε και δολοφονήθηκε στην Κωνσταντινούπολη.
Άλλος αρχηγός αντάρτικης ομάδας με σημαντική δράση, ήταν ο Αναστάσιος Παπαδόπουλος ή “Κοτζά Αναστάς”, που έδρασε στον δυτικό Πόντο. Για χρόνια οι Τούρκοι απέτυχαν να τον αντιμετωπίσουν. Με συμφωνία που έκλεισε, διέσωσε τα γυναικόπαιδα της περιοχής. Σκοτώθηκε λίγο μετά την υπογραφή της συμφωνίας ανταλλαγής των πληθυσμών.
O “Ιστύλ Αγάς” ή Στυλιανός Κοσμίδης, με την δράση του έσωσε χιλιάδες αμάχους. Μετά την ανταλλαγή, εγκαταστάθηκε στην Δράμα.
Ο Ιπποκράτης Δεδέογλου από την Μπάφρα, με καταδρομική ενέργεια, έσωσε από τον θάνατο, 122 άτομα. Δολοφονήθηκε από τους Βουλγάρους, στην κατοχή το 1941.Ο τάφος του, είναι στο Μακρυχώρι.
Ιδιαίτερα σημαντικότερος οπλαρχηγός, ο οποίος συνένωνε υπό την ηγεσία του μεγάλες ομάδες ανταρτών ήταν ο Αντόν πασάς. Επικηρύχθηκε λόγω της μεγάλης δράσης του από τους Οθωμανούς και δολοφονήθηκε από συνεργάτες του. Την ηγεσία της αντάρτικης ομάδας του ανέλαβε η γυναίκα του Πελαγία.
Μια από τις κορυφαίες δυναμικές ενέργειες των ανταρτών πραγματοποιήθηκε στις 23 Φεβρουαρίου 1922, με μια ηρωική καταδρομική επιχείρηση. Ομάδα εννέα έμπειρων ανταρτών με αυτοθυσία κατέβηκε με σχοινιά σε τουρκικό στρατόπεδο και εξόντωσε έναν σημαίνοντα σφαγέα του ποντιακού ελληνισμού, τον Τζεμάλ Τζεβήτ, ο οποίος ήταν προσωπική επιλογή του Κεμάλ για την κατάπνιξη της ποντιακής αντιστάσεως.
Η τάση για αυτονομία, εκδηλώθηκε μετά το τέλος του Α΄ Παγκόσμιου Πολέμου, ως αποτέλεσμα των γενικότερων πολιτικών εξελίξεων και της ογκούμενης αντίδρασης στις τουρκικές ωμότητες. Το 1917, ως απόρροια της αντίστασης στις διώξεις των Οθωμανών, ιδρύθηκε η Αυτόνομη Δημοκρατία του Πόντου. Πρωτεύουσα ήταν η Τραπεζούντα και σύμβολο της η ελληνική σημαία με τον μονοκέφαλο αετό, σύμβολο της δυναστείας των Κομνηνών της αυτοκρατορίας της Τραπεζούντας. Νόμισμα της, ηταν η δραχμή του Πόντου. Ηγετική φυσιογνωμία ήταν και ο μητροπολίτης και μετέπειτα αρχιεπίσκοπος Αθηνών Χρύσανθος.

* Το παρόν κείμενο έχει στόχο να δώσει στον αναγνώστη μια συνοπτική και περιεκτική εικόνα της ιστορίας των Ποντίων.

Φωτογραφία: Η Ιερά Μονή Παναγίας Σουμελά. Πηγή: Βικιπαίδεια

 

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ