Τα “μυστικά” του Μηχανισμού των Αντικυθήρων γνώρισαν οι μαθητές του Λυκείου Σκιάθου, την Δευτέρα 23 Απριλίου 2018, από έναν επιστήμονα διεθνώς αναγνωρισμένο ως ένας εκ των ειδικών του Μηχανισμού, τον Γιάννη Σειραδάκη, Ομότιμο Καθηγητή Αστρονομίας, του Εργαστηρίου  Αστρονομίας, Τμήμα Φυσικής, ΣΘΕ στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, σε εκδήλωση που διοργάνωσε ο Πολιτιστικός Σύλλογος ‘Η Σκιάθος’ στην αίθουσα εκδηλώσεων Γυμνασίου-Λυκείου, σε συνεργασία με το Λύκειο Σκιάθου, με αφορμή τη Διεθνή ημέρα Αστρονόμιας, που για το φέτος ορίστηκε στις 21 Απριλίου,

“Ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων ήταν ένας ακριβής ημερολογιακός μηχανισμός που κατασκευάστηκε το 150 ‒ 100 π.Χ. . Ήταν ο πρώτος (αναλογικός) υπολογιστής με τον οποίο υπολογιζόταν οι κινήσεις του Ήλιου και της Σελήνης, οι φάσεις της Σελήνης και προβλέπονταν εκλείψεις (ηλιακές ή σεληνιακές). Επίσης, χρησιμοποιούνταν για την τήρηση ενός πολυετούς ημερολογίου με μεγάλη ακρίβεια, καθώς και για τον προσδιορισμό του χρόνου τέλεσης των Πανελλήνιων Αγώνων που πραγματοποιούνταν στην Ολυμπία, στους Δελφούς, στη Νεμέα, στην Ισθμία και στη Δωδώνη. Πιθανόν να χρησιμοποιείτο ως εκπαιδευτικό όργανο. Το βέβαιο είναι ότι για την κατασκευή του συνεργάστηκαν ένας εξαιρετικός μαθηματικός και αστρονόμος και ένας χαρισματικός τεχνίτης. Ο κάτοχος του Μηχανισμού των Αντικυθήρων είχε, οπωσδήποτε, μεγάλη ισχύ στην εποχή του. Μέχρι σήμερα, δεν έχει βρεθεί κανένας μηχανισμός με γρανάζια πριν την εποχή που κατασκευάστηκε ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων και πέρασαν περισσότεροι από 16 αιώνες για να κατασκευαστεί κάποιος μηχανισμός που να συγκρίνεται με την τεχνολογική πολυπλοκότητά του. Ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων είναι τόσο σημαντικός για τη γένεση και εξέλιξη της Τεχνολογίας, όσο ο Παρθενώνας για την Αρχιτεκτονική”, επεσήμανε ο Καθηγητής.

Ο κ. Σειραδάκης, τόνισε τη σπουδαιότητα του μηχανισμό, συγκεκριμένα ανέφερε πως “η τεχνολογία του, η οποία παραπέμπει στους διαδόχους του Αρχιμήδη και τη Σχολή του Ποσειδωνίου στη Ρόδο, είναι αποτέλεσμα της ανάπτυξης της φιλοσοφίας και των θετικών επιστημών, που είχε συντελεστεί στον ελλαδικό χώρο μέχρι εκείνη την εποχή, και στηρίχθηκε σε γνώσεις της Ελληνιστικής Εποχής (αστρονομικές σταθερές, μηχανικό σχεδιασμό και χρήση των επικυκλικών οδοντωτών τροχών). Ο Μηχανισμός αποτελεί μαρτυρία για την αστρονομική, μαθηματική και μηχανική ιδιοφυΐα των αρχαίων Ελλήνων στα μέσα του 2ου αι. π.Χ.”

Ο κ. Σειραδάκης αναφέρθηκε ακόμα στο ιστορικό της ανακάλυψης, λέγοντας πως “ο μηχανισμός ανασύρθηκε από το βάθος της θάλασσας στα Αντικύθηρα, το 1900, και κίνησε αμέσως το ενδιαφέρον κάθε είδους ερευνητών της αρχαιότητας. Το 1902, αναγνωρίστηκε ως ημερολογιακός και αστρονομικός μηχανισμός.  Κατά τα τελευταία 10 χρόνια, χρησιμοποιώντας  καινοτόμες μεθόδους απεικόνισης, αποκωδικοποιήθηκε η βασική δομή του Μηχανισμού και μελετήθηκαν οι αστρονομικές λειτουργίες του.

Ήταν λίγο μεγαλύτερος από ένα σημερινό Laptop (30×20×10 cm), χειροκίνητος, και περιείχε τουλάχιστον 39 συνεργαζόμενα γρανάζια, με τη βοήθεια των οποίων υπολογιζόταν, με μεγάλη ακρίβεια, οι κινήσεις του Ήλιου και της Σελήνης. Περιείχε ένα εκτεταμένο εγχειρίδιο χρήσης, με πάνω από 3400 γράμματα τα οποία έχουν διαβαστεί (μετά από 2000 χρόνια!) με τη χρήση εξειδικευμένων μεθόδων. Καθώς η μελέτη του Μηχανισμού συνεχίζεται, νέα στοιχεία για την κατασκευή του και τις γνώσεις της εποχής που κατασκευάστηκε έρχονται στη δημοσιότητα και προκαλούν την έκπληξή και το θαυμασμό μας. Πρόκειται για έναν μηχανισμό είναι σίγουρο, και μάλιστα για τον πιο σύνθετο μηχανισμό της αρχαιότητας (2ος-1ος αιώνας π.Χ.), που δεν έχει παρόμοιό του στα 1.300 χρόνια που ακολουθούν. Είναι επίσης βέβαιο ότι σχετίζεται με φαινόμενα του ουρανού και ότι αποτελεί ένα είδος πολύπλοκου μηχανικού υπολογιστή.”

Ακόμα κ. Σειραδάκης, επεσήμανε  “Κατ’ εμέ, από τη λειτουργία του και μόνο, πρόκειται για το 8ο Θαύμα του Αρχαίου Κόσμου, ήταν πολύ πιο δύσκολο να κατασκευαστεί αυτός ο Μηχανισμός, παρά, λόγου χάρη, οι Κρεμαστοί Κήποι της Βαβυλώνας.”

Την εκδήλωση παρουσίασε ο κύριος Νίκος Πασχάλης, μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Πολιτιστικού Συλλόγου ‘Η Σκιάθος’, ο οποίος έχει αναπτύξει πολύχρονη συνεργασία με τον κύριο Σειραδάκη, στο πλαίσιο της ενασχόλησής του με την αστρονομία ως ερασιτέχνης αστρονόμος, (μέλος Εταιρείας Αστρονομίας) έχει εγκαταστήσει το αστεροσκοπείο  Nunki στη Σκιάθο, και σε συνεργασία με το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών έρευνα Υπερκαινοφανείς αστέρες (Supernova), και στα μέσα του 2010, έγινε μέλος της ερευνητικής ομάδας υπερκαινοφανών του Tim Pucket.

 

Ο Πολιτιστικός Σύλλογος ‘Η Σκιάθος’, ευχαριστεί θερμά τον κ. Σειραδάκη, που παρά το απαιτητικό πρόγραμμά του ανταποκρίθηκε στο κάλεσμά του, τον Διευθυντή του Λυκείου Σκιάθου κ. Λεωνίδα Τζαβαλιά για την αποτελεσματική συνεργασία και τις ακτοπλοϊκές εταιρείες Hellenic Seaways και ΑΝΕΣ/Πρωτέας για την ευγενική χορηγία.

 

Ο Γιάννης Σειραδάκης γεννήθηκε στα Χανιά. Τις εγκύκλιες καθώς και τις πανεπιστημιακές σπουδές του (πτυχίο Φυσικής) τις τελείωσε στην Αθήνα. Οι μεταπτυχιακές σπουδές του (MSc. και PhD) στην Αστρονομία, έγιναν στo Πανεπιστήμιο του Manchester, Μ. Βρετανία.

Έχει εργαστεί ερευνητικά στο Max-Planck-Institüt für Radioastronomie (Βόννη), στο Πανεπιστήμιο του Αμβούργου και στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο San Diego. Το 1985 εκλέχθηκε Αναπληρωτής Καθηγητής στο Τμήμα Φυσικής του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ) και το 1995 εξελίχθη στη θέση του Καθηγητή, θέση που κατείχε μέχρι τη συνταξιοδότησή του, στις 31 Αυγούστου 2015.Το Δεκέμβριο 2015, με απόφαση της Συγκλήτου, του απενεμήθη ο τίτλος του Ομότιμου Καθηγητή του ΑΠΘ.

Τα ερευνητικά ενδιαφέροντά του περιλαμβάνουν μελέτες σχετικές με Αστέρες Νετρονίων, Ουδέτερο Υδρογόνο σε γαλαξίες, το Κέντρο του Γαλαξία μας, Μεταβλητούς Αστέρες, Ήλιο, Σελήνη και Αρχαιοαστρονομία. Έχει δημοσιεύσει μόνος του ή σε συνεργασία τρία διδακτικά βιβλία, άλλα βιβλία σχετικά με την αστρονομία, άρθρα σε Συνέδρια και συνολικά πάνω από 100 πρωτότυπες ερευνητικές (κυρίως) και άλλες εργασίες σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά ή τόμους.

Έχει επιβλέψει Διδακτορικές Διατριβές, έχει οργανώσει ή συμμετάσχει σε πολλά διεθνή συνέδρια και έχει εκπροσωπήσει τη χώρα μας σε διεθνή ψηφίσματα και μεγάλα ευρωπαϊκά δίκτυα (OPTICON, ILIAS, CRAF, κ.α.). Έχει συμμετάσχει ως μέλος ή Πρόεδρος σε πολλές εθνικές ή διεθνείς επιτροπές ή ερευνητικά προγράμματα. Έχει διατελέσει Γραμματεύς ή Πρόεδρος στην Εθνική Αστρονομική Επιτροπή και στην Ελληνική Αστρονομική Εταιρεία. Το 2011 εξελέγη Διευθυντής του Εργαστηρίου Αστρονομίας το, θέση στην οποία υπηρέτησε μέχρι τη συνταξιοδότησή του.

Είναι ιδρυτικό μέλος της ομάδας Pulsar Science in Europe (PULSE), η οποία το 2005 τιμήθηκε με το υψηλότερο βραβείο Descartes της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ο κ. Ι. Σειραδάκης, είναι μέλος της διεθνούς ερευνητικής ομάδας η οποία πρωτοστάτησε στην πρόσφατη διερεύνηση και αναθέρμανση του ενδιαφέροντος για το Μηχανισμό των Αντικυθήρων. Θεωρείται ως ένας εκ των πλέον ειδικών για το Μηχανισμό, τόσο στην Ελλάδα, όσο και διεθνώς. Από το 2007 και μετά έχει δώσει περισσότερες από 200 επιστημονικές ή εκλαϊκευτικές διαλέξεις στη χώρα μας και στο εξωτερικό με θέμα το Μηχανισμό των Αντικυθήρων.

Θοδωρής Τζούμας

 

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ