Μέσα σε κλίμα βαθειάς συγκίνησης και χριστιανικής αδελφωσύνης πραγματοποιήθηκε στην Δράμα, παρουσία του Σεβ. Αρχιεπισκόπου Αμερικής, κ. Δημητρίου.
-Ο “Κώδικας 1424”, που ανάγεται στον 9ο ή 10ο αιώνα μ.Χ., αποτελεί το παλαιότερο, πλήρες χειρόγραφο της Καινής Διαθήκης στον κόσμο, γραμμένο στα ελληνικά, το οποίο είχαν αρπάξει οι Βούλγαροι από την Μονή το 1917 και είχε καταλήξει εδώ και έναν αιώνα στην Λουθηρανική Θεολογική Σχολή του Σικάγου των ΗΠΑ!
Επιμέλεια: Ευθύμιος Χατζηϊωάννου.
Με μεγάλη λαμπρότητα και μέσα σε κλίμα βαθειάς συγκίνησης και χριστιανικής αδελφωσύνης, πραγματοποιήθηκε η εκδήλωση της επίσημης παράδοσης του ανεκτίμητης ιστορικής αξίας χειρόγραφου Κώδικα του 9ου αιώνα μ.Χ. στην ιστορική Ιερά Μονή της Παναγίας της Εικοσιφοίνισσας, που βρίσκεται στο όρος Παγγαίο, από την οποία είχε κλαπεί, μαζί με άλλα πολύτιμα ιστορικά κειμήλια, από τα βουλγαρικά στρατεύματα κατοχής, το 1917. Η επιστροφή του μοναδικού αυτού κειμηλίου, που είναι γνωστό ως “Κώδικας 1424” και βρισκόταν για 100 και πλέον χρόνια στην νόμιμη κυριότητα της Λουθηρανικής Θεολογικής Σχολής του Σικάγου, έγινε στην Δράμα από τον Σεβασμιώτατο Αρχιεπίσκοπο Αμερικής, κ. Δημήτριο, και τον Πρόεδρο της Λουθηρανικής Θεολογικής Σχολής του Σικάγου, Αιδεσιμώτατου π. James Nieman, που το παρέδωσαν στον Μητροπολίτη Δράμας, κ. Παύλο, και στην Ηγουμένη της Ιεράς Μόνης Εικοσιφοίνισσας, Γερόντισσα Αλεξία. Για να επιτευχθεί αυτό, χρειάστηκαν οι άοκνες και επίμονες προσπάθειες του Οικουμενικού Πατριάρχη, κ.κ. Βαρθολομαίου και η συνεχής προσπάθεια του Μητροπολίτη Παύλου για την επιστροφή των κλαπέντων κειμηλίων, που άρχισαν, πλέον, να αποδίδουν καρπούς.
Την παραμονή του εορτασμού της Αγίας Βαρβάρας, πολιούχου και προστάτιδας της πόλης της Δράμας, στον περικαλλή Ιερό Μητροπολιτικό Ναό των Εισοδίων της Θεοτόκου, στην Δράμα, ολοκληρώθηκε μια μακρά προσπάθεια και ταυτόχρονα έγινε η αρχή για τον επαναπατρισμό πολύτιμων κειμηλίων, που κατά την διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου και της δεύτερης βουλγαρικής κατοχής της Ανατολικής Μακεδονίας, το 1917 αρπάχθηκαν από τα βουλγαρικά στρατεύματα κατοχής, τα οποία προκάλεσαν ανυπολόγιστες καταστροφές και θηριωδίες στο ιστορικό Μοναστήρι της Εικοσιφοίνισσας, όπου φυλάσσεται η θαυματουργή, αχειροποίητος εικόνα της Παναγίας.
Ο «Κώδικας 1424» αποτελεί το παλαιότερο πλήρες χειρόγραφο της Καινής Διαθήκης στον κόσμο, γραμμένο στα ελληνικά, στην ρέουσα γραφή!
Ο «Κώδικας 1424» (Codex 1424), όπως ονομάζεται διεθνώς το συγκεκριμένο κειμήλιο, αποτελεί το παλαιότερο πλήρες χειρόγραφο της Καινής Διαθήκης στον κόσμο, γραμμένο στα ελληνικά, στην ρέουσα γραφή. Είχε πουληθεί στις ΗΠΑ -όπου κατέληξε- το 1920, από έναν Ευρωπαίο βιβλιοπώλη, και βρέθηκε στην κατοχή της Λουθηρανικής Θεολογικής Σχολής του Σικάγου, όπου φυλάσσονταν μέχρι σήμερα.
Πρόκειται για ένα από τα εκατοντάδες χειρόγραφα και άλλα αντικείμενα- ανεκτίμητα κειμήλια της θρησκευτικής και πολιτισμικής κληρονομιάς, που αφαιρέθηκαν, τόσο από την Παναγία Εικοσιφοίνισσα, όσο και από άλλες Μονές, κατά την διάρκεια της βουλγαρικής κατοχής στην περιοχή της Ανατολικής Μακεδονίας στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Όπως αποκαλύφθηκε τις τελευταίες δεκαετίες, τα περισσότερα από αυτά τα κειμήλια βρίσκονται σήμερα στην Σόφια, στο Κέντρο Σλαβοβυζαντινών Σπουδών “Ivan Dujev” και στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο της γειτονικής χώρας, ενώ έχουν διατυπωθεί κατά καιρούς ελληνικά αιτήματα για την επιστροφή τους. Επίσης, ένας αριθμός κειμηλίων βρίσκεται σε βιβλιοθήκες εκπαιδευτικών ιδρυμάτων και ιδιωτικές συλλογές της Ευρώπης και των ΗΠΑ. Η διεκδίκηση, ωστόσο, των 800 και πλέον θρησκευτικών κειμηλίων (βιβλία, εκκλησιαστικά σκεύη, άμφια, βυζαντινές εικόνες, μοναδικά χειρόγραφα) που αφαιρέθηκαν από τον βουλγαρικό στρατό και βρίσκονται στην Σόφια, έχει εξελιχθεί σε ζήτημα των διακρατικών σχέσεων τα τελευταία χρόνια. Τόσο η Αθήνα, όσο και το Ορθόδοξο Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως, στην πνευματική δικαιοδοσία του οποίου ανήκουν οι Ιερές Μονές, από τις οποίες εκλάπησαν, θέτουν το θέμα της επιστροφής τους στις εκάστοτε διμερείς συναντήσεις, πλην, όμως, δεν έχει καταστεί δυνατή η εξεύρεση λύσης.
Ο «Κώδικας 1424», που εγράφη τον 9ο ή τον 10ο αιώνα από τον μοναχό Σάββα, είναι ένα καλοδιατηρημένο χειρόγραφο, διαστάσεων 28 Χ 18 εκ., με 674 σελίδες και περιλαμβάνει το σύνολο της Καινής Διαθήκης
Οι δύο πλευρές έφθασαν πολύ κοντά σε συμφωνία το καλοκαίρι του 2014, όταν συζητήθηκε η ανταλλαγή κάποιων εξ αυτών με τα οστά του Τσάρου Σαμουήλ, που φυλάσσονται στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Θεσσαλονίκης, καθώς είχαν ανευρεθεί από τον Καθηγητή κ. Νικόλαο Μουτσόπουλο, ο οποίος ανέσκαψε και τα βρήκε στις Πρέσπες, όπου είχε ενταφιαστεί ο σημαντικότερος ηγέτης του βουλγαρικού έθνους μετά την συντριβή του από τους Βυζαντινούς, το 1014 μ.Χ., στην ιστορική μάχη του Κλειδίου.
Όμως, για λόγους που σχετίζονται με βαλκανικές ιστορικές προκαταλήψεις, οι συζητήσεις δεν ευοδώθηκαν και έτσι το θέμα παραμένει ανοιχτό.
Πρόσφατα, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, κ. Π. Παυλόπουλος, μιλώντας στην μαρτυρική κωμόπολη του Δοξάτου της Δράμας, με αφορμή την επέτειο της σφαγής αμάχων από τον βουλγαρικό στρατό κατοχής έθεσε εκ νέου το θέμα της επιστροφής των κλεμμένων κειμηλίων, προκαλώντας αντιδράσεις στην Σόφια. Εικάζεται, πάντως, ότι πολλά από τα κλεμμένα θρησκευτικά αντικείμενα πήραν τον δρόμο προς την Δύση για να εμπλουτίσουν, μέσω αγοραπωλησιών, ιδιωτικές συλλογές.
Ο «Κώδικας 1424», που εγράφη τον 9ο ή τον 10ο αιώνα από τον μοναχό Σάββα, είναι ένα καλοδιατηρημένο χειρόγραφο, έχει διαστάσεις 28 Χ 18 εκατοστά και στις 674 σελίδες του (337 φύλλα γραμμένα και στις δύο πλευρές, με 29 ως 33 γραμμές ανά σελίδα), περιλαμβάνει το σύνολο της Καινής Διαθήκης. Αιώνες μετά την γραφή του προστέθηκαν ως σχόλια στα περιθώρια των σελίδων αποσπάσματα κειμένων του Ιωάννη του Χρυσοστόμου, του Βασιλείου του Μεγάλου και άλλων Εκκλησιατικων Πατέρων.
“Μόλις εφέτος διαπιστώθηκε η ιστορική αλήθεια για την προέλευση του χειρογράφου και ξεκίνησαν οι διαδικασίες για την επιστροφή του”!
Επιπλέον, όπως επισημαίνεται από ειδικούς, είναι ασυνήθιστη η σειρά των βιβλίων της Καινής Διαθήκης, όπως παρατίθενται στο συγκεκριμένο χειρόγραφο. Για παράδειγμα, το βιβλίο της Αποκάλυψης, που σήμερα βρίσκεται στο τέλος της Καινής Διαθήκης, εδώ προηγείται των επιστολών του Αποστόλου Παύλου.
Στην έναρξη της λαμπρής τελετής της επιστροφής του “Κώδικα 1424” στην Ιερά Μονή Παναγίας Εικοσιφοίνισσας και στην Ι. Μητρόπολη Δράμας, όπου υπάγεται η Μονή, ο Σεβ. Αρχιεπίσκοπος Αμερικής κ. Δημήτριος ανέγνωσε την επιστολή του Οικουμενικού Πατριάρχη προς τον Σεβ. Μητροπολίτη Δράμας, κ. Παύλο, στην οποία τονίζεται ο αδιάκοπος αγώνας της Μητέρας Εκκλησίας της Κωνσταντινούπολης για να επιστραφούν όλοι οι κλεμμένοι θησαυροί. Ο Παναγιώτατος Οικουμενικός Πατριάρχης αναφέρει στην επιστολή του, ότι το συγκεκριμένο ευαγγελικό κείμενο παραδίδεται ως δώρο Θεού και αποτελεί την αρχή για την δικαίωση όλων των προσπαθειών.
Ο Αρχιεπίσκοπος Αμερικής, κ. Δημήτριος, που κατά την επίσκεψή του συνοδευόταν, μεταξύ των άλλων, από τον Ελληνοαμερικανό Γ. Παπαδόπουλο, σύμβουλο του νέου Αμερικανού Προέδρου, Ντόναλντ Τραμπ και τον γνωστό Ελληνοαμερικανό κληρικό, π. Άλεξ Καρλούτσο, υπερτόνισε στην ομιλία του την χειρονομία και την κίνηση της πανεπιστημιακής κοινότητας της Λουθηρανικής Θεολογικής Σχολής του Σικάγου να επιστρέψει, οικεία βουλήσει, το σημαντικό αυτό κειμήλιο, επισημαίνοντας, ότι ένα τέτοιο κείμενο σπάνια επιστρέφεται, καθώς βρίσκονταν στην νόμιμη κυριότητα της Θεολογικής Σχολής, ενώ τόνισε, ότι μόλις εφέτος διαπιστώθηκε η ιστορική αλήθεια για την προέλευση του χειρογράφου και ξεκίνησαν οι διαδικασίες για την επιστροφή του.
“Η επιστροφή του σημαντικού αυτού έγγραφου αποτελεί χειρονομία συνεργασίας και ειρήνης – Είθε το δώρο της επιστροφής να αποτελέσει τον σπόρο, που θα καρποφορήσει την συνεργασία και την αλληλεγγύη ανάμεσα στους Χριστιανούς”!
Ιδιαίτερα σημαντική ήταν και η ομιλία του Προέδρου της Λουθηρανικής Θεολογικής Σχολής του Σικάγου, Αιδεσιμώτατου, π. James Nieman, ο οποίος αναφέρθηκε στο διαχρονικό και πάντα επίκαιρο μήνυμα του Ιησού Χριστού για ειρήνη, συναδέλφωση, αλληλεγγύη. Ο αιδεσιμώτατος τόνισε, ότι Ορθόδοξοι και Λουθηριανοί «διαβάζουμε από το ίδιο βιβλίο», το οποίο φέρει την ευχή της «Χάριτος» και της «Ειρήνης», που αποτελούν και μηνύματα του Αποστόλου Παύλου.
«Η επιστροφή του σημαντικού αυτού έγγραφου», σημείωσε ο π. James Nieman, «αποτελεί χειρονομία συνεργασίας και ειρήνης. Η σημερινή ανταλλαγή αποτελεί μια απέραντη χαρά αλλά και μια απέραντη λύπη. Σας το επιστρέφουμε με λύπη, γιατί θα το στερηθούμε, αλλά και με ξελάφρωμα ψυχής ως ένδειξη «Χάριτος» και «Ειρήνης» για την ένωση, τη συνεργασία και την αλληλεγγύη των δυο χριστιανικών κοινοτήτων».
Ο αιδεσιμώτατος, π. James Nieman ευχήθηκε ακόμα, «το δώρο της επιστροφής να αποτελέσει τον σπόρο, που θα καρποφορήσει την συνεργασία και την αλληλεγγύη ανάμεσα στους Χριστιανούς», συμπληρώνοντας, ότι «Ορθόδοξοι και Λουθηρανοί δεν είμαστε τόσο ξένοι, όσο φαντάζεστε, αφού από τον 16ο αιώνα υπήρχε επικοινωνία ανάμεσα σε Λουθηριανούς θεολόγους και το Οικουμενικό Πατριαρχείο και σήμερα αυτή η επικοινωνία αναζωπυρώνεται, φανερώνοντας το ενδιαφέρον για αμοιβαία κατανόηση».
“Θα πρέπει οι Βούλγαροι ορθόδοξοι αδελφοί μας να διδαχθούν από τα λόγια του αιδεσιμώτατου, James Nieman, που φέρνει από τον Νέο Κόσμο το μήνυμα της διδασκαλίας του Κυρίου για συνεργασία, αγάπη, ειρήνη και αλληλεγγύη”!
Στον σύντομο χαιρετισμό του ο Σεβασμιότατος Μητροπολίτης Δράμας, κ. Παύλος απηύθυνε ενθέρμους ευχαριστηρίους λόγους, τόσο προς τον Οικουμενικό Πατριάρχη, όσο και τον Αρχιεπίσκοπο Αμερικής, κ.Δημήτριο, κυρίως, όμως, ευχαρίστησε θερμά την Λουθηρανική Θεολογική Σχολή του Σικάγου για την πολύ σημαντική απόφαση, που έλαβε.
Ο Σεβ. Μητροπολίτης Δράμας έκανε μια σύντομη αναφορά στην ιστορική και μαρτυρική πορεία της Ιεράς Μονής της Παναγίας Εικοσιφοίνισσας και δεν δίστασε να μιλήσει με αυστηρή γλώσσα για τις θηριωδίες των ορθοδόξων Βούλγαρων, σημειώνοντας, ότι «σήμερα επιδεικνύουν τα κλεμμένα κειμήλια στην Σόφια, χωρίς καμία ντροπή, σαν να είναι δικά τους όλα αυτά τα ιστορικά και θρησκευτικά κειμήλια της Ιεράς Μονής της Παναγίας Εικοσιφοίνισσας.
Ο ίδιος εξέφρασε την ευγνωμοσύνη του προς τον Οικουμενικό Πατριάρχη, που είχε το θάρρος ακόμα και ενώπιων του Πρόεδρου της Δημοκρατίας της Βουλγαρίας να θέσει το θέμα της επιστροφής των κειμηλίων και τόνισε με έμφαση: «Θα πρέπει οι Βούλγαροι ορθόδοξοι αδελφοί μας να διδαχθούν από τα λόγια του αιδεσιμώτατου, James Nieman, που φέρνει από τον Νέο Κόσμο το μήνυμα της διδασκαλίας του Κυρίου για συνεργασία, αγάπη, ειρήνη και αλληλεγγύη».
Στο τέλος της ιδιαιτέρα συγκινητικής τελετής ο Σεβ. Μητροπολίτης Δράμας, κ. Παύλος απένειμε το Χρυσό Μετάλλιο του Αγίου Εθνομάρτυρα Χρυσοστόμου, που αποτελεί την ύψιστη τιμή της Ιεράς Μητρόπολης Δράμας, στον Σεβ.Αρχιεπίσκοπο Αμερικής, κ. Δημήτριο, στον Πρόεδρο της Λουθηρανικής Θεολογικής Σχολής του Σικάγου, Αιδεσιμώτατου π. James Nieman, καθώς και στον διακεκριμένο Ελληνοαμερικανό δικηγόρο, που εθελοντικά προσφέρθηκε να συμμετάσχει στην ολοκλήρωση των νομικών διαδικασιών για την επιστροφή του ιστορικού κειμηλίου.
Η Δράμα, με την “Ονειρούπολη” θα είναι κι’ εφέτος πόλος έλξης χιλιάδων επισκεπτών, καθ’ όλη την εορταστική περίοδο των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς!
Αξίζει να σημειωθεί, ότι η αχειροποίητη εικόνα της Παναγίας Εικοσιφοίνισσας μεταφέρθηκε στην Δράμα, ειδικά για να συμμετάσχει στο πρόγραμμα των λαμπρών εκδηλώσεων της επιστροφής του κειμηλίου στην Μονή, ενώ την παραμονή του εορτασμού της Αγίας Βαρβάρας, πολιούχου της Δράμας, πραγματοποιήθηκε περιφορά της θαυματουργής εικόνας στην πόλη της Δράμας, μαζί με την εικόνα της Αγίας Βαρβάρας. Στην περιφορά και σε όλες τις εκδηλώσεις συμμετείχαν χιλιάδες πιστών, πολλοί από τους οποίους συμμετείχαν στο ιστορικό έθιμο με τα χιλιάδες καραβάκια, που αφήνει ο κόσμος στην λίμνη της Αγίας Βαρβάρας και επισκέφθηκαν την “Ονειρούπολη” της Δράμας. Η εφετινή “Ονειρούπολη” της Δράμας εγκαινιάσθηκε το βράδι της 3ης Δεκεμβρίου και θα διαρκέσει μέχρι τις 8 Ιανουαρίου 2017, καθιστώντας την Δράμα πόλο έλξης χιλιάδων επισκεπτών καθ’ όλη την εορταστική περίοδο των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς.
