Μια συζήτηση με τον κ. Σόλωνα Θάνο, ο οποίος είναι Καθηγητής Οφθαλμιατρικής και διευθυντής του Ινστιτούτου Πειραματικής Οφθαλμολογίας στο Πανεπιστήμιο του Münster είναι πάντα ενδιαφέρουσα και επίκαιρη. Ο Σόλων Θάνος γεννήθηκε στην Παλαιοκαρυά Τρικάλων το 1954.

Συνέντευξη στη Γεωργία Κωστακοπούλου.

-Πιστεύετε ότι οι Έλληνες συνεχίζουν να συμβάλουν δημιουργικά σε ένα κόσμο που διαρκώς αλλάζει;

Ο κόσμος βρισκόταν ανέκαθεν σε μια διαρκή ροή, μιά πληθυσμιακή ανανέωση και αλλαγή που συντελούνταν απο αρχαιοτάτους χρόνους και με την πολύπλευρη και δημιουργική συμβολή των Ελλήνων. Και να είμαστε βέβαιοι ότι ο κόσμος θα ήταν πολύ διαφορετικός και πολύ πιο φτωχός χωρίς την ενεργό συμμετοχή των Ελλήνων. Δεν εννοώ βέβαια τους Έλληνες σαν άτομα αλλά σαν κρίκους μιας διαχρονικής και παγκοσμιοποιημένης πολιτισμικής αλυσίδας που το μήκος της ξεκινάει στα ομηρικά χρόνια και συνεχίζεται…

-Δηλαδή;

Απο την εποχή του Τρωϊκού πολέμου οι Έλληνες, τότε σαν νικητές, φέρεται να δημιούργησαν και εξήγαν τις ιδέες της μυθοποίησης και εθνοποίησης την Ελλήνων στον τότε γνωστό κόσμο, αξιολογόντας την ?θεϊκή“ τους προέλευση, με τα γνωστά αποτελέσματα στους μετέπειτα αιώνες της κλασσικής και ελληνιστικής περιόδου. Έτσι   δημιούργησαν εναλλασσόμενες και έτι αμφιλεγόμενες μορφές κοινωνίας και διακυβέρνησης, καταλήγοντας στην ιδέα της Δημοκρατίας και του ανθρωπισμού ως την αρτιότερη επιλογή διακυβέρνησης και κοινωνικής συνοχής. Σε αυτό τον δρόμο δίδαξαν με τον αποικισμό και την μετανάστευση σε γειτονικούς λαούς τόσα πολλά, που οι απόψεις σήμερα συνκλίνουν ότι η συμβολή των Ελλήνων στην δημιουργία του λεγόμενου δυτικού πολιτισμού είναι τεράστια, χωρίς βεβαίως αυτό να σημαίνει ότι δημιουργησαν τον δυτικό κόσμο μόνοι τους.

Περί το τέλος της κλασσικής περιόδου, και ηττημένοι πιά σε στρατιωτικό επίπεδο απο τους Ρωμαίους, οι Έλληνες μετανάστευσαν μαζικά στην Ρώμη, και όχι μόνο, οπου άνθησε αναμφισβήτητα με την συμβολή τους ο ελληνορωμαϊκός πολιτισμός, που τελικά μετατράπησε σε σχεδόν αμιγή βυζαντινοελληνικό πολιτισμό με την χριστιανοποίηση των Ελλήνων και την μεταφορά της πρωτεύουσας στη Νέα Ρώμη. Δυστυχώς σε όλες αυτές τις διαχρονικές μετακινήσεις ελληνικών πληθυσμών και ιδεών κυρίως προς την Δύση αποδυνάμωσε την εντόπια πατρίδα απο ανθρώπινο δυναμικό, ένα φαινόμενο που ο ίδιος ονόμασα ανθρωποαιμμοραγία.

Με την άλωση της Πόλης και το τέλος του Βυζαντίου διευρύνθηκε ο φυσικός αφελληνισμός της Ελλάδας και της ανατολικής Μεσογείου, με τεράστια μετανάστευση στις χώρες της Δύσης και την δημιουργία ελληνικών πυρήνων σε αμέτρητες πόλεις της Ευρώπης. Με τους μετανάστες/πρόσφυγες μετανάστευσαν και πολλες ιδέες και έγιναν αναπόσπαστο τμήμα του δυτικού πολιτισμού. Οι μετανάστες αναγκαζόταν να αλλάζουν και να προσαρμόζουν τα ονόματά τους στην εκάστοτε νέα πατρίδα, όπου όμως έφεραν και την ελληνικότητά τους συμβάλλοντας στην ανάπτυξη της εκεί κοινωνίας. Στις φλέβες πολλών Ευρωπαίων κυκλοφορεί ελληνικό αίμα, που ίσως συνέβαλε στην δημιουργία το Φιλελληνσμου στην δύσκολη φάση του αγώνα της απελευθερωσης. Δημιουργήθηκαν ακόμη και κέντρα εκμάθησης της ελληνικής γλώσσας και πολιτισμού με απώτερο σκοπό την αναβίωση της Ελλάδας κάποτε στο μέλλον, όπως κα συνέβη στην Επανάσταση το 21. Έτσι συνέβη για παράδειγμα ο Capo di Istria, διοικητής της Ιστρίας να γίνει κυβερνήτης της πλέον ελέυθερης Ελλάδας, γνωστός ως Καποδίστριας. Ο ίδιος επισκέφτηκα και θαύμασα απο κοντά τον βιβλιακό πλουτο τέτοιων ελληνοποιητικών κέντρων στην Λειψία και την Τυβίγγη. Η μετανάστευση των Ελλήνων στον Εύξεινο Πόντο, στην Ιταλία και την κεντρική Ευρώπη συνέβαλε σημαντικά στην ελληνοποίηση της Ευρώπης και κατ?επέκτασην της νεοανακαλυφθείσης Αμερικής.

Παρ όλο που κανείς δεν δύναται με βεβαιότητα να πεί πως θα ήταν ο σημερινός κόσμος χωρίς την κοσμογονική και διαχρονική συμβολη των Ελλήνων, ένα απλό βλέμμα στις ημέρες μας και γύρω απο την Μεσόγειο, και προς κάθε κατεύθυνση, το δείχνει ξεκάθαρα. Ισως θα είχαμε ακόμη και στην Ευρώπη φρικτούς πολέμους, απάνθρωπες δικτατορίες,θεοκρατίες και μυστικισμούς παντός τύπου, αδικίες σε βάρος ασθενών ομάδων, βίαιους νόμους των δυνατών επί των αδυνάτων, γυναίκες και παιδιά χωρίς δικαιώματα, μαζικές ροές θυμάτων πολέμων όπως τις ζούμε καθημερινά, για να αναφέρω μόνο μερικά παραδείγματα. Κλείστε για λίγο τα μάτια και φανταστείτε να κυβερνά το δίκαιο της σαρίας και του πετροβολισμού στην Ευρώπη και την Αμερική ή το δίκαιο του τρόμου σε ολόκληρο τον κόσμο. Μόνο και μόνο λοιπόν η δημιουργία και η εξαγωγή της ιδέας της Δημοκρατίας και του Ανθρωπισμού υπερδικαιολογεί την ύπαρξη των Ελλήνων και αρκεί να μας κάνει υπερήφανους. Αναμφίβολα υπάρχουν και άλλες, αμέτρητες συμβολές των Ελλήνων που έχουν αφομοιωθεί σε ολόκληρο τον κόσμο και αποτελούν πανανθρώπινες αξίες όπως η φιλοσοφία, η επιστήμη και ο αθλητισμός. Να είμαστε βέβαιοι ότι οι ρίζες της ανθρωπιάς είναι πανάρχαιες και βαθιά ριζωμένες στον ελληνικό πληθυσμό όπως το ζούμε στη αντιμετώπιση των σημερινών ανθρώπινων ροών, απο του απλούς αλλά πλούσιους σε ανθρωπιά κατοίκους στον ελλαδικό και κυρίως στον νησιώτικο χώρο. Συνεπώς οι Έλληνες συνεχίζουν να συμβάλουν στον πολιτισμό όλου του κόσμου.

-Μπορούμε να πούμε πως η Ελλάδα συνεχίζει να ανθρωποαιμορραγεί;

Αρχίζουμε δυστυχώς να βιώνουμε και πάλι το επαχθές σύνδρομο της μαζικής εξόδου νέων Ελλήνων απο την χώρα και την αυξανόμενη έλλειψη ανταγωνιστικόυ ανθρώπινου δυναμικού στην ελληνική κοινωνία. Ο ίδιος είμαι μάρτυρας αρκετών περιπτώσεων νέων Ελλήνων που φτάνοντας στην περιοχή μου αναζητούν εργασία και βοήθεια. Σύμφωμα με συνκλίνουσες στατιστικές έρευνες περίπου μισό εκαττομύριο Έλληνες μετανάστευσαν τα τελευταία έξι χρόνια, εκ των οποίων οι πιο πολλοί νέοι, και με υψηλό βαθμό μόρφωσης. Σε συνδυασμό με την υπογεννητικότητα και την δημογραφική μείωση το ελληνικού πληθυσμού αυτό δημιουργεί καταστροφικές συνέπειες και προοπτικές για το εγγύς και το απώτερον μέλλον της χώρας.Άν το προσεγγίσουμε από βιολογική/πληθυσμιακή άποψη, σε κάθε δεδομένο πληθυσμό, το δημιουργικό αποτέλεσμα της επιτυχούς συμβίωσης εξαρτάται απο την ευγενή άμιλλα, δηλαδή τον συνεχή ατομικό και συλλογικό ανταγωνισμό για το ποιός θα είναι ο καλύτερος, όπως πολύ παραστατικά φαίνεται σε ένα σχολείο ή στον αθλητισμό. Μια βιολογικά καταστροφική μετάλαξη του ευγενούς ανταγωνισμού είναι η εκούσια ή ακούσια προσφυγοποίηση ενος ανταγωνιστικού τμήματος της κοινωνίας, όπως την έζησαν διαχρονικά και ακόμη την βιώνουν οι Έλληνες, αλλά και άλλοι γειτονικοί λαοί. Υπο αυτήν την έννοια, δυστυχώς η Ελλάδα πάντα ανθρωποαιμορραγούσε. Δημογραφικά και πληθυσμιακά μία μαζική μετανάστευση όπως αυτή των Ελλήνων δημιουργούσε πρώτον μια κοινωνική καταστροφή για τον τόπο προέλευσης. Ποιοί εγκατέλειπαν και εγκαταλείπουν τον τόπο τους; Είναι κατά κανόνα οι νέοι, οι σωματικά δυνατοί, οι νοητικά εύρωστοι και κοινωνικά ευέλικτοι ώστε να προσαρμόζονται σε νέες συνθήκες ζωής και εργασίας. Στους δέ μένοντες και μη μεταναστεύσαντες δημιουργούνται αλλαγές στην δημογραφία, μείωση της ανταγωνιστικότητας, εξάρτηση απο εξωγενείς παράγοντες, πολλές φορές εξάρτηση απο τους ίδιους τους μετανάστες όπως ποικιλοτρόπως και διαχρονικά έδειξε και η ελληνική Ιστορία με την ελλαδίτικη φωνή απελπισμένη να καλεί την διασπορά της για βοήθεια. Ελαττώνεται όμως ταυτόχρονα στους μένοντες και η απαραίτητη ευγενής άμιλλα και ο ανταγωνισμός που είναι κοινωνικός μοχλός και κινήτρια δύναμη όλων των επιστημονικών και τεχνολογικών εξελίξεων.

-Οι ευθύνες γα την καταστροφική προοπτική;

“Όσον αφορά τις ευθύνες, είναι κάτι που δεν προσδιορίζεται απόλυτα και ποσοτικά, έχοντας πολυπαραγοντική αιτία. Είναι όμως προφανές και λογικό ότι οι θεσμικά έχοντες πολιτική, και συνεπώς κοινωνική ευθύνη, καθ΄οτι θεωρείται ότι είναι γνώστες των περιστάσεων λόγω ¨καρέκλας¨ κατέχουν την μερίδα του λέοντος όσον αφορά την πληθυσμιακή αιμορραγία. Ήδη έχουν αναγνωριστεί απο διαφορες πλευρές λάθη στην εκτέλεση και εφαρμογή της πολιτικής εξουσίας σαν αφερηρία αλλαγής. Προϋπόθεση είναι να δημιουργηθούν θέσεις εργασίας, βιομηχανία, παιδεία, τεχνολογική ανάπτυξη, έρευνα κλπ. Και πολύ βασικό είναι να απελευθερωθούν οι ατομικές και συλλογικές δυνάνεις του δημιουργείν και επιχειρείν ώστε να υπάρξει μέλλον και στην Ελλάδα. Μέλει γενέσθαι…Φταίει και ο μέσος Έλληνας είναι το αμέσως ερώτημα…”.

-Και ο πολίτης; Δεν φταίει σε τίποτα;

Το παράδοξον είναι ότι κατα την γνώμη μου σε μιά απο τις πρόσφατες εκλογικές αναμετρήσεις στον ελλαδικό χώρο κάποιος έλεγε τόσο χονδρά και αυτοαναιρούμενα εκ των πραγμάτων ψέματα μου ήταν αδύνατο να μην το καταλάβουν οι ψηφοφόροι, πού όντως εν τέλει τον ψηφίσανε. Αυτός ο συλλογικός παραλογισμός είναι συνεπως συνευθύνη του πολίτη που δείχνει με το φαηνότερο τρόπο ότι ο μέσος Έλληνας προτιμά να βολευεται, έστω και με αυταπάτες. Λείπει λοιπον ο ορθολογισμόςτης σκέψης που ισοδυναμεί με συν-φταίξιμο. Φταίει συνεπώς και ο Έλληνας πολίτης που παρ΄όλο που έβλεπε την κοινωνική και πολιτική κατάρρευση, στις επόμενες εκλογές καιγότανε να ξαναβγάλει τον ΄δικό΄του βουλευτή για να γευθεί κάποιο επίδομα ή κάποια θεσούλα στο δημόσιο. Η αλληλοεξάρτηση ανάμεσα στα πολιτικά πρόσωπα και στους εκλογείς, γνωστή ως πελατειακή σχέση, αποδειχτηκε καταστροφική για την Ελλάδα διότι διέγραψε και κατάργησε την αξιολόγηση και την αξιοκρατία προς όφελος της πελατειακής σχέσης που αναμφίβολα συνεπάγεται και ενα σίγουρο βήμα προς την διαφθορά. Ευκαιρία είναι λοιπόν να αναλάβουνε όλοι ανεξαιρέτως την αναλογούσα ευθύνη τους και να σκεφθούνε αν και πώς θα βγούνε απο το τέλμα της αυτοκαταστροφής. Νομίζω οτι ένα συμβόλαιο αλήθειας ανάμεσα στο πολίτη και τον πολιτικό είναι απαραίτητη και αρκετή προϋπόθεση για μια γρήγορη και διαρκή έξοδο απο την κρίση.

-Και το μέλλον;

Βεβαίως θα υπάρξει μέλλον στην μετά κρίσην εποχή και χωρίς συγκεκριμένα βήματα. Το ζητούμενο είναι πια μορφή θα έχει η πλέον δημογραφικά συρρικνωμένη Ελλάδα, πια κοινωνική ομάδα θα κυριαρχίσει, και άν η χώρα θα συνεχίσει με το ίδιο κωμικοτραγικό τροπάριο απόλυτου λαϊκισμού και πολιτικής εξαπάτησης, που τελικά την οδήγησε στην κρίση. Δεν είναι και καθόλου βέβαιο αν στην μετά κρίσην εποχή θα κυβερνήσει κάποιος δημοκρατικός θεσμός δεδομένου του ότι ακραίες δυνάμεις εκατέρωθεν της δημοκρατικής πτέρυγας καθημερινά ενδυναμώνονται και ίσως να κρατήσουν την κυβερνητική σκυτάλη και εξουσία με όλα τα επακόλουθα. Η ερώτηση σε πολιτικό επίπεδο είναι απο την άλλη πλευρά το άν οι ίδιες πολιτικές δυνάμεις που έφεραν την καταστροφή είναι σε θέση να αλλάξουν την πορεία της χώρας, κάτι που το θεωρώ πολύ αμφίβολο. Δίκαιη πατρίδα σημαίνει ίσοι όροι για όλους, αγώνας ενάντια στην πολιτική εξαπάτηση, αδιάφθορη εξουσία, αξιοκρατική κατανομή αγαθών, ίσες δυνατότητες παιδείας, επαγγελματισμού και διαβίωσης για όλους.

-Και οι Έλληνες εκτός συνόρων;

Δικαίωμα εκλογής εδώ κα τώρα! Οι Έλληνες εκτός συνόρων εργάζονται σαν ισότιμοι πολίτες σε πολλές χώρες ιδίως του δυτικού τού κόσμου, δημιουργούν και χαίρουν ιδιαίτερης αναγνώρισης για την ελληνικότητά τους, την παραγωγικότητά τους, την φιλοτιμία τους, και την μεσογειακή νοοτροπία τους. Σε αυτό συμβάλει τον τελευταίο καιρό και ο ανθρώπινος και συγκινητικός τρόπος αντιμετώπισης ξένων μεταναστών και προσφύγων στη Ελλάδα όπως αυτό προβάλλεται στα διεθνή μέσα ενημέρωσης.

Μια λογική και ίσως απαραίτητη προϋπόθεση για την επιτυχία του στόχου της εξόδου της χώρας απο την κρίση θα είναι η συμβολή των Ελληνων της διασποράς. Ως πρώτο, και απολύτως απαραίτητο βήμα θα ήταν η επιτέλους επιβεβλημένη επίσημη αναγνώριση των πολιτικών δικαιωμάτων των ομογενών Ελλήνων με την αναγνώριση και δυνατότητα της εκλογικής συμμετοχή τους. Όλοι οι δυτικοί λαοί και όχι μόνο αυτοί επιτρέπουν στους μετανάστες τους να ασκούν το εκλογικό τους δικαίωμα στο τότο διαμονής τους ή επιστολικά. Που θα ήταν το πρόβλημα; Γιατι μέχρι σήμερα αρνούνται οι ελληνικές κυβερνήσεις αυτό το βασικό και αυτονόητο δικαίωμα στους Έλληνες της αλλοδαπής; Μήπως οι ιθύνοντες φοβούνται ότι θα τους φάνε το ρουσφέτι; Είναι απολύτως αδιανόητο και άκρως αντιδημοκρατικό, ένα τεράστιο, άρτια οργανωμένο και αξιωμένο κομμάτι του Ελληνισμού να μην έχει δημοκρατικό λέγειν και πρόσβαση στα δρώμενα της Ελλάδος. Σαν βεβαίως δεύτερο, αλλά όχι τελείως ελλάσσονος σημασίας βήμα, θα ήταν ο οργανωμένος επαναπατρισμός ενος τμήματος των ομογενών να συμβάλλουν με την τεχνολογική τους κατάρτιση και εμπειρία στην γηγενή ανάπτυξη. Στις κατά καιρούς συζητήσεις με ξενιτεμένους Έλληνες αναγνωρίζω την διάχυτη διάθεση επαναπατρισμόυ κάτω βέβαια απο την προϋπόθεση της βελτίωσης της προοπτικής για τους ίδιους και τις οικογενειές τους.

 

-Τι αποτελεί εν τέλει για σας βιώσιμη πατρίδα;

 

Ένας χώρος όπου θα κυριαρχεί η αλήθεια και θα τιμωρείται η πολιτική απάτη και το ψέμα. Βιώσιμη πατρίδα σημαίνει μια πατρίδα που εισπράττει από τον πολίτη αλλά και προσφέρει στον πολίτη δηριουργώντας υποδομές και δυνατότητες για το άτομο, σιγουργιά για την οικογένεια, σχολεία για την παιδεία, νοσοκομεία για την υγεία, και θέσεις εργασίας για το πολίτη. Μια πατρίδα που σέβεται τα δικαιώματα του πολίτη απαιτώντας απο αυτόν σεβασμό στους θεσμούς και τους νόμους. Είναι τόσο απλό…

thanos-solon

 

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ