Το Ελληνικό Φιλότιμο!

-Η διαχρονική έννοια και η σημασία μιάς ιδιαίτερης αρετής των Ελλήνων!
-Πώς, πότε και γιατί ενεργοποιείται το ελληνικό Φιλότιμο !

Γράφει ο δημοσιογράφος-ερευνητής  Ευθύμιος Χατζηϊωάννου.

Τι είναι το “ελληνικό Φιλότιμο”, το οποίο απασχολεί διαχρονικά Έλληνες και ξένους, στην προσπάθειά τους να ερμηνεύσουν τον όρο και να προσδιορίσουν το νόημά του;
Είναι σαφές, ότι η λέξη Φιλότιμο έχει αρχαία ελληνική προέλευση και μεταφράζεται ως «αγάπη για την τιμή». Κυριολεκτικώς, ο φιλότιμος άνθρωπος είναι ο «φίλος της τιμής» ή ο «εραστή της τιμής». Ή λέξη χωρίζεται σε δύο μέρη: Φίλος και τιμή. Ωστόσο, το Φιλότιμο είναι σχεδόν αδύνατο να μεταφραστεί επαρκώς, γιατί περιγράφει ένα σύνθετο πλέγμα αρετών. Αυτό, βέβαια, δεν σημαίνει, ότι η λέξη δεν μπορεί να εξηγηθεί, αλλά ότι το αίσθημά της αυτό, η ουσία της, δεν μπορεί να περιγραφεί πλήρως.
Η λέξη αυτή χρησιμοποιήθηκε εκτενώς κατά την Ελληνιστική περίοδο. Μάλιστα, στις αρχές εκείνης της περιόδου, στα γραπτά, είχε μερικές φορές μια κακή έννοια, όπως π.χ. στην Πολιτεία του Πλάτωνα, όπου χρησιμοποιείται ειρωνικά. Εκεί αναφέρεται, ότι φιλότιμο σήμαινε το «να αγαπάς να σου κάνουν τιμές ή την διάκριση, το φιλόδοξο», ενώ ο Δημοσθένης την χρησιμοποιεί, προσδιορίζοντάς την ως στοιχείο του ανθρώπου, που είναι «άσωτος» ή «πλούσιος».
Ωστόσο, στην αρχή της χριστιανικής εποχής, η λέξη είχε θετικό νόημα και η χρήση της λέξης αυτής στην Βίβλο προσδιόριζε προτέρημα, κάτι που, μάλλον, εδραίωσε την χρήση της στον σύγχρονο ελληνικό πολιτισμό.
Σύμφωνα με τα περισσότερα ελληνικά λεξικά, όταν λέμε την λέξη Φιλότιμο, εννοούμε το χαρακτηριστικό του  ανθρώπου εκείνου, που επιθυμεί να διακρίνεται, τον γενναιόδωρο, τον φιλόδοξο, αυτόν που έχει ανεπτυγμένο το αίσθημα της ευθύνης και της αξιοπρέπειας. Φιλοτιμία είναι η αγάπη για την τιμή, είναι, όμως, ακόμη η φιλοδοξία, ο ζήλος, η άμιλλα, η φιλόδοξος επιμονή, ή και ο προσωπικός εγωισμός.
Αντίθετα, ο αφιλότιμος είναι ο αφιλόδοξος, ο ασήμαντος, αυτός που δεν θίγεται για πράγματα, που αφορούν την αξιοπρέπειά του, αυτός, που δεν εκτελεί τα καθήκοντά του με ευσυνειδησία.
Φιλότιμος, λοιπόν, μπορούμε να πούμε, ότι είναι αυτός, που έχει έντονο το συναίσθημα της τιμής και της προσωπικής αξιοπρέπειας. Αυτός, που χωρίς πίεση ή άσκηση βίας ή επιστασία και έλεγχο, καταβάλλει ευσυνείδητες προσπάθειες να φέρει σε πέρας κάτι, που του έχει ανατεθεί.
Στην πραγματικότητα, το Φιλότιμο είναι ένας ολόκληρος κώδικας κοινωνικής συμπεριφοράς και δεν μαθαίνεται σε μια στιγμή ή σε κάποια συγκεκριμένη κατάσταση. Μαθαίνεται σιγά – σιγά, χρόνο με τον χρόνο, όπως μαθαίνουμε την μητρική μας γλώσσα και η σημασία της λέξης εξαρτάται από τον τρόπο, που την χρησιμοποιούμε.

«Η ελληνική λέξη, που δεν μπορεί να μεταφραστεί»!

Άλλοτε χρησιμοποιούμε την λέξη αυτή ως διαμαρτυρία, καθώς π.χ. ακούμε συχνά την έκφραση «δεν έχεις φιλότιμο ρε;!.», που έχει περίπου την σημασία, του «δεν έχεις συνείδηση;»
Ενώ, αν πούμε «Α! Τι να σου πω, είναι ένας πολύ φιλότιμος άνθρωπος!», τότε το νόημα της λέξης Φιλότιμο είναι τελείως διαφορετικό. Σημαίνει, ότι ένας άνθρωπος είνσι με αρχές, είναι πολύ εργατικός, είναι ευσυνείδητος, δεν είναι αχάριστος, ξέρει να εκτιμά και να αναγνωρίζει την προσφορά κάποιου και θέλει να την ανταποδώσει και με το παραπάνω.
Την χρησιμοποιούμε ακόμα και όταν θέλουμε να δείξουμε, ότι κάποιος προσβλήθηκε από κάποιον. Έτσι, λέμε συχνά, «του έθιξε το φιλότιμο», ή λέμε «του κέντρισε το φιλότιμο», όταν θέλουμε να δείξουμε, ότι του βρήκε το αδύνατό του σημείο.
«Η ελληνική λέξη, που δεν μπορεί να μεταφραστεί» γράφει στον τίτλο ενός σχετικού άρθρου του το BBC και προσπαθεί να εξηγήσει, τι σημαίνει η λέξη φιλότιμο.
Η επίσημη μετάφραση της λέξης είναι «αγάπη για την τιμή» -όπως εξηγεί ο αρθρογράφος- τονίζοντας, ωστόσο, ότι η συγκεκριμένη μετάφραση δεν είναι αρκετή για να περιγράψει το πραγματικό νόημα της λέξης, ούτε να περιγράψει τις «αρετές, που κρύβονται σε αυτή την μικρή λέξη με τις τέσσερις συλλαβές».
Όπως, όμως, εξηγεί στην συνέχεια του άρθρου του ο αρθρογράφος, «γύρω από την ερμηνεία της λέξης, υπάρχει ένα μεγάλο ντιμπέϊτ, δεδομένου, ότι το Φιλότιμο σαν λέξη ανήκει στο πάνθεον των ελληνικών λέξεων, που αψηφούν την εύκολη εξήγηση. Ωστόσο, η “αγάπη για την τιμή”, που θεωρείται και η επίσημη μετάφραση, είναι μεν μια χρηστική αλλά και μια ανεπαρκής προσπάθεια για εξήγηση των αρετών, που περιλαμβάνονται σε αυτή την μικρή λέξη».
Στο Φιλότιμο των Ελλήνων αφιέρωσε ειδική έρευνα και ο οργανισμός «Washington Oxi Day Foundation». Σε βίντεο, με κεντρικό θέμα «Φιλότιμο – Το ελληνικό μυστικό», που δημιούργησε και ανήρτησε πριν μερικά χρόνια στην ιστοσελίδα του ο οργανισμός αυτός, επιχειρεί να ενημερώσει το διεθνές κοινό για αυτή την μοναδικής σημασίας ελληνική λέξη, που αποτελεί την κινητήρια δύναμη των Ελλήνων, αλλά και να εμπνεύσει τους σύγχρονους ανθρώπους διαδίδοντας την έννοια του Φιλότιμου.
Ενημερωτικά αναφέρουμε, ότι το «Washington Oxi Day Foundation» (www.oxidayfoundation.org) είναι ένας μη κερδοσκοπικός οργανισμός, που δημιουργήθηκε το 2011. Στόχος του είναι η πληροφόρηση των φορέων χάραξης πολιτικής και του κοινού της Αμερικής, σχετικά με την ζωτική συμβολή της Ελλάδας στην έκβαση του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, και στην προβολή σύγχρονων ηρώων, που επιδεικνύουν το ίδιο θάρρος με τους Έλληνες και συνεχίζουν να μάχονται για την προστασία και την προαγωγή της Ελευθερίας και της Δημοκρατίας σε ολόκληρο τον κόσμο.

Ελληνολογία: Ο Έλληνας στερείται του “Υπερεγώ”!

Στο βίντεο αυτό συμμετέχουν 29 Έλληνες, μεταξύ των οποίων και διεθνούς φήμης διαπρεπείς συμπατριώτες μας που διακρίνονται στους τομείς της φιλανθρωπίας, της πολιτικής, της επιχειρηματικότητας, της εκπαίδευσης και της ενημέρωσης, που εξηγούν στο διεθνές κοινό, τι σημαίνει η λέξη «Φιλότιμο».
Ο γνωστός πολιτικός αναλυτής Τζωρτζ Στεφανόπουλος, η δημιουργός της δημοφιλούς ενημερωτική ς ιστοσελίδας Huffington Post, Αριάνα Στασινοπούλου-Χάφινγκτον, ο Αρχιεπίσκοπος Αμερικής, κ. Δημήτριος, ο επιχειρηματίας Τζων Κάλαμος και ο επενδυτής Τζιμ Χάνος, είναι μεταξύ των Ελληνοαμερικανών, που εμφανίζονται στο βίντεο και δίνουν την ερμηνεία τους στην  λέξη «Φιλότιμο».
Στο βίντεο γίνεται μία προσπάθεια να εξηγηθούν τα επιτεύγματα της Ελλάδας στο πέρασμα των αιώνων βάσει του… Φιλότιμου, όπως και η εξοικείωση του διεθνούς κοινού με έναν όρο, που είναι άγνωστος στον υπόλοιπο κόσμο.
Αλλά και ο Γερμανός συγγραφέας, Andreas Deffner, προσπάθησε, μεσω των προσωπικών του εμπειριών, που απέκτησε ως επισκέπτης στην Ελλάδα, να περιγράψει και να ερμηνεύσει το ελληνικό Φιλότιμο, όπως το βίωσε ο ίδιος του, καταθέτοντας τις προσωπικές εμπειρίες, που απέκτησε ως επισκέπτης στην Ελλάδα,  στο βιβλίο του «Filotimo!: Abenteuer, Alltag und Krise in Griechenland», που κυκλοφόρησε με επιτυχία στην Γερμανία και σε άλλες γερμανόφωνες χώρες.
Πάντως, από ότι επισημαίνουν όλα σχεδόν τα ξένα  δημοσιεύματα, που αναφέρονται στο Φιλότιμο, φαίνεται, ότι, όχι μόνον η λέξη αυτή παραμένει ουσιαστικά αμετάφραστη, αλλά και ότι ακόμη και οι ίδιοι οι Έλληνες δυσκολεύονται να συμφωνήσουν σε έναν ενιαίο ορισμό!
Εμείς θα προσπαθήσουμε, στην συνέχεια, να δώσουμε κάποια απάντηση στο ερώτημα αυτό, βασιζόμενοι στις νεότερες επιστημονικές αντιλήψεις και απόψεις. Για να μπορέσει, όμως, κάποιος να κατανοήσει τα ακόλουθα, πρέπει να τα διαβάσει με προσοχή, ώστε να διακρίνει τις έννοιες, να παρακολουθήσει τους συλλογισμούς και να αντιληφθεί τα συμπεράσματα.
Μια, λοιπόν, από τις βασικές θέσεις της Ελληνολογίας, ως νέας και σύγχρονης επιστήμης, είναι, ότι ο Έλληνας στερείται του “Υπερεγώ”. Κατά τους περισσότερους Ελληνολόγους, όσοι «διανοούμενοι» και ημιμαθείς επιστήμονες αρνούνται, είτε από άγνοια, είτε για λόγους ιδεολογικής αγκύλωσης, την ύπαρξη ιδιαιτεροτήτων στην ψυχοσύνθεση του Έλληνα, δεν έχουν αντιληφθεί, ότι η αξιακή συνείδηση του Έλληνα έχει οριζόντιο χαρακτήρα, σε αντίθεση με τον Δυτικό άνθρωπο, του οποίου η αξιακή συνείδηση έχει κάθετο χαρακτήρα. Αυτό σημαίνει, ότι το κάθετο σχήμα του Ζίγκμουντ Φρόϋντ για την ψυχολογία του ανθρώπου «Υπερεγώ – Εγώ— Εκείνο» και ειδικότερα για την σχέση του Υπερεγώ με το Εγώ, έχει ως πρότυπο τον Δυτικό άνθρωπο. Πολλοί, ακόμη και επώνυμοι επιστήμονες, αλλά και τηλεοπτικοί δημοσιογράφοι, μιλούν για το «Υπερεγώ του Έλληνα». Κατά τους Ελληνολόγους, αυτό αποτελεί ένα χαρακτηριστικό δείγμα αμάθειας και άγνοιας!

“Ο Έλληνας λειτουργεί περισσότερο με εμπειρίες και λιγότερο με αξίες”!

Ουσιαστικά, πρόκειται για δυο τελείως διαφορετικές λειτουργίες της συνείδησης, αφού το Υπερεγώ αφορά το αξιακό τμήμα της συνείδησης, ενώ το Εγώ αφορά την συνειδητότητα του υποκειμένου. Εγώ και Υπερεγώ στις περισσότερες περιπτώσεις βρίσκονται σε σύγκρουση, διότι ο ρόλος του Υπερεγώ είναι να εποπτεύει το Εγώ, να ελέγχει και να περιορίζει, ακόμη και να απορρίπτει τις εγωκεντρικές απαιτήσεις του. Το Υπερεγώ, λοιπόν, δεν είναι η διόγκωση και η υπερτροφία του Εγώ, αλλά ο αντίποδάς του.
Η θέση της Ελληνολογίας για τον Έλληνα συνίσταται στα εξής:
α) Ο Έλληνας στερείται του Υπερεγώ με την έννοια ενός γενικού υπερκειμένου και εξωτερικευμένου συστήματος αξιών, οι οποίες αναγνωρίζονται από το κοινωνικό σύνολο ως αντικειμενικές και αδιαμφισβήτητες.
β) Ο κενός χώρος του Υπερεγώ στην συνείδηση του Έλληνα έχει κατακλυσθεί από δυο άλλα στοιχεία, χαρακτηριστικά της ιδιαιτερότητας του Έλληνα, που είναι το ένστικτο της επιβίωσης και το συνακόλουθό του, δηλαδή αυτό, που θα μπορούσαμε να αποκαλέσουμε ως το εμπειρικό Εγώ. Κατ’ ουσίαν το εμπειρικό Εγώ του Έλληνα έχει υποκαταστήσει το αξιακό Υπερεγώ και λειτουργεί ως το συντονιστικό όργανο της κοινωνικής συμπεριφοράς του Έλληνα. Το αποτέλεσμα είναι, ότι ο Έλληνας λειτουργεί περισσότερο με εμπειρίες και λιγότερο με αξίες. Το ζήτημα είναι, αν θα μπορέσει να διαμορφώσει ένα συλλογικό σύστημα δοκιμασμένων και όχι μετέωρων αξιών, που θα του επιτρέψουν να επανεκκινήσει τον πολιτισμό του.
Στον Δυτικό άνθρωπο η ευπρέπεια της κοινωνικής συμπεριφοράς έχει διπλό χαρακτήρα, τον ηθικό και τον κοινωνικό.
α) Ο ηθικός χαρακτήρας είναι το ευπρεπώς ζην, που αποτελεί υποχρέωση του ατόμου απέναντι στην αξιακή του συνείδηση, στο Υπερεγώ.
β) Ο κοινωνικός χαρακτήρας αποτελεί συστατικό της παραδόσεως του κοινωνικού συμβολαίου. Οι δυτικές κοινωνίες έχουν αναπτύξει στον υπέρτατο βαθμό την έννοια της κοινωνικής υποχρεώσεως. Το αποτελέσματα είναι, ότι ο Δυτικός άνθρωπος λειτουργεί συντονισμένα και ενεργοποιεί αμέσως και αυτοβούλως το αξιακό του σύστημα. Αντιθέτως, στον Έλληνα, κατά την άποψή μας, η ευπρέπεια πηγάζει από το υποσυνείδητο της διαχρονικής συλλογικής αξιοπρέπειας. Δηλαδή, είναι θέμα πολιτισμικής συνέχειας, η οποία, δυστυχώς, έχει επιχωματωθεί στον σημερινό Έλληνα από τον ατομισμό, τον ευδαιμονισμό και την ιδιοτέλεια. Το αποτελέσματα είναι, ότι στον Έλληνα, το Φιλότιμο ως διάθεση ευπρέπειας, ανάληψης ευθύνης και εκπλήρωσης καθήκοντος, ενεργοποιείται κατά κανόνα ατομικώς και εμμέσως.

Οι δύο μορφές ενεργοποίησης του ελληνικού Φιλότιμου!

Ο έμμεσος χαρακτήρας του ελληνικού Φιλότιμου έχει κατά κανόνα τις εξής δύο μορφές ενεργοποίησης:
1) Ενεργοποιείται, όταν προκαλείται έξωθεν, από έναν εξωτερικό παράγοντα. Οπότε ο Έλληνας καλείται να αποδείξει, ότι έχει Φιλότιμο.
2) Ενεργοποιείται στο «μη παρέκει», δηλαδή, όταν η πραγματικότητα, ως εξωτερική κατάσταση, έχει φθάσει σε ένα κρίσιμο σημείο, οπότε «προκαλείται» ο Έλληνας να πάρει θέση. Κάτω από την πίεση μιάς εξωτερικής κατάστασης και της διάθεσης του Έλληνα να αντιδράσει, όχι τόσο ως μονάδα, αλλά πρωτίστως ως ατομική προσωπικότητα, ενεργοποιείται η δεύτερη σχετική ιδιαιτερότητα του ψυχισμού του Έλληνα, που είναι η υπέρβαση της όποιας αρνητικής πραγματικότητας. Με αυτή την έννοια, ο υπερθετικός βαθμός του ελληνικού Φιλοτίμου είναι ο ηρωισμός.
Μάλιστα, όταν οι πληρεξούσιοι της χώρας μας κλήθηκαν να θεσπίσουν τον Συνταγματικό χάρτη της Ελλάδος, με το ακροτελεύτιο άρθρο του Συντάγματος όρισαν τα εξής: «Η τήρηση του Συντάγματος επαφίεται στο Φιλότιμο των Ελλήνων», έννοια μείζων του πατριωτισμού και της φιλοπατρίας. Χάρη σ’ αυτό το Φιλότιμο, λοιπόν, είχαμε στην Ιστορία μας τις Θερμοπύλες, τον Μαραθώνα και την Σαλαμίνα (ίτε παίδες Ελλήνων ελευθερούτε τα ιερά και τα όσια της πατρίδος … νυν υπέρ πάντων ο αγών)! Χάρη στο ίδιο Φιλότιμο είχαμε την εθνική παλιγγενεσία του 1821, την εποποιία των Βαλκανικών πολέμων και την Εθνική μας Αντίσταση στα χρόνια της Κατοχής!
Όμως, όταν από το έτος 2010, έτος-ορόσημο της μνημονιακής μας υποταγής, εκχωρήσαμε πρώτα από όλα στους δανειστές μας την Εθνική Κυριαρχία μας, αφού με την υπογραφή του πρώτου κι’ όλας μνημονίου παραιτηθήκαμε από το Sovereign Risk, το ελληνικό αυτό Φιλότιμο δεν ενεργοποιήθηκε!
Το ίδιο έγινε, όταν στην συνέχεια και κατ’ εφαρμογή των διαδοχικών μνημονίων, 1,5 εκατομμύριο πολίτες έμειναν άνεργοι, πολλοί ξενιτεύθηκαν για να μπορέσουν να βρουν δουλειά και αξιοπρεπείς συνθήκες ζωής, ενώ όσοι εργάζονται στην Ελλάδα, επέστρεψαν στον εργασιακό μεσαίωνα, με ουσιαστική κατάργηση των δικαιωμάτων, που αποκτήθηκαν με πολύχρονους αγώνες, θυσίες και αίμα! Το ελληνικό Φιλότιμο εξακολούθησε να σιγεί!
Σήμερα, οι κατοικίες και τα χωράφια μας ουσιαστικά δημεύονται με την ενεργοποίηση πλειστηριασμών-εξπρές, που ακολουθούν τα  αβάσταχτα για την λαϊκή οικογένεια χαράτσια. Η κοινωνική ασφάλιση των εργαζομένων έχει σχεδόν διαλυθεί και  κρέμεται από μία κλωστή, όπως και η μέριμνα για την υγεία των πολιτών.
Κλείνουν ή συγχωνεύονται σχολεία, πανεπιστημιακές σχολές και  νοσοκομεία. Η δημόσια περιουσία του ελληνικού λαού εκποιείται “αντί πινακίου φακής” και οι άνθρωποι φτωχαίνουν καθημερινά όλο και πιο πολύ, με περικοπές των μισθών και των  συντάξεων, στο όνομα της δήθεν δημοσιονομικής σταθερότητας και της βιωσιμότητας του χρέους, ενός χρέους, που, όμως, δεν ανήκει στον ελληνικό λαό!

“Όσο περισσότερο αδικείται και καταπιέζεται ο Έλληνας, τόσο πιό πολύ χαλυβδώνεται! – Η έγερση του Ελληνικού Φιλότιμου είναι θέμα χρόνου”!

Και σαν να μην έφθαναν όλα αυτά, οι διεθνείς εξουσιαστές κατήντησαν την Ελλάδα “αποθήκη ψυχών”, φέρνοντας και στοιβάζοντας στην πατρίδα μας, χωρίς να μας ερωτήσουν, χιλιάδες μετανάστες και πρόσφυγες από χώρες της Ασίας και της Αφρικής, πολλοί από τους οποίους αποτελούν τεράστιο πρόβλημα στην τοπική οικονομία, την κοινωνική γαλήνη και την δημόσια τάξη πολλών περιοχών της χώρας μας, χωρίς, βέβαια, να αναφερόμαστε και στην σπειλή, που αποτελούν  μακροπρόθεσμα για την γενικότερη δημογραφική εξέλιξη του τόπου μας.
Η στέρηση του δικαιώματος στην εργασία, η κατάλυση των εργασιακών σχέσεων και  παραπέρα η φτωχοποίηση των πολιτών παραβιάζει κατάφωρα το δικαίωμα στην ελεύθερη ανάπτυξη της προσωπικότητας κάθε πολίτη. Παραλύει την βάση ύπαρξης του εργαζόμενου και συνακόλουθα προσβάλλει την ανθρώπινη αξία του, ο σεβασμός και η προστασία της οποίας αποτελούν την πρωταρχική υποχρέωση της Πολιτείας. Με λίγα λόγια, τα μνημόνια και οι εφαρμοστικοί τους Νόμοι παραβιάζουν κυρίαρχες διατάξεις του Ελληνικού Συντάγματος, διατάξεις, που απηχούν βασικές αρχές της Δημοκρατίας, ως πολιτεύματος, που σέβεται την ζωή του ανθρώπου και προασπίζει τα ατομικά και κοινωνικά του δικαιώματα.
Και ενώ παραβιάζονται οι βασικές αρχές του Συντάγματος και όλα εκείνα τα δικαιώματά μας, που με αίμα και θυσίες έχουμε κατακτήσει, το συλλογικό Φιλότιμο των Ελλήνων, δηλαδή η συνισταμένη δύναμη του ατομικού φιλότιμου κάθε Έλληνα, εξακολουθεί να μην εκδηλώνεται!
Υπήρξαν και υπάρχουν, βέβαια, κάποιες μεμονωμένες περιπτώσεις αντίδρασης και προσπάθειες αφύπνισής του, χωρίς, όμως, αυτές, μέχρι τώρα, να φέρουν ουσιαστικό αποτέλεσμα!
Εύλογα, λοιπόν, πολλοί από εμάς διερωτώμεθα: Γιατί συμβαίνει αυτό; Μήπως, τελικά, χάσαμε το φιλότιμό μας ως λαός και ως έθνος; Μήπως αυτοί, που φρόντισαν επί δεκαετίες ολόκληρες να περάσουνν την διαφθορά, την αποχαύνωση και την υποταγή στο μεδούλι του Έλληνα, υπέφθειραν σιγά-σιγά και το φιλότιμό μας;
Κάποιοι είναι πεπεισμένοι γι’ αυτό και το θεωρούν βέβαιο!
Εμείς, όμως, χωρίς να είμαστε αιθεροβάμονες και να έχουμε άγνοια της πραγματικότητας, αυτό, ούτε το δεχόμαστε, ούτε και το πιστεύσουμε! Τουναντίον, είμαστε σίγουροι, ότι, όσο κι αν εξαπλώνονται σήμερα η απαισιοδοξία και η απόγνωση στην ελληνική κοινωνία, εντούτοις  η ελπίδα στο βάθος της ψυχής του Έλληνα δεν έχει χαθεί! Ας μην ξεχνούμε, ότι η Ιστορία διδάσκει, πως, όσο περισσότερο αδικείται και καταπιέζεται ο Έλληνας, τόσο πιό πολύ χαλυβδώνεται! Για εμάς, λοιπόν, η έγερση του Ελληνικού Φιλότιμου είναι θέμα χρόνου! Και θα γίνει, όταν το επιτρέψει ο Θεός, που κατά τον θρυλικό Γέρο του Μωρηά, Θεόδωρο Κολοκοτρώνη, “ο Θεός έβαλε την υπογραφή Του για τη λευτεριά της Ελλάδος και δεν την παίρνει πίσω”!
Και όπως γράφει ο διακεκριμένος Ουρουγουανός συγγραφέας, Εδουάρδο Γκαλεάνο, «το έθνος, που υπακούει, δεν είναι πια έθνος, είναι η ηχώ ξένων φωνών, είναι η σκιά άλλων σωμάτων» (Εδουάρδο Γκαλεάνο, «Οι Καθρέφτες»).