Μιλά σήμερα ο Δρ Θεοχάρης Τσούτσος ο οποίος κατάγεται από την Καρδίτσα και είναι Αναπληρωτής Καθηγητής στο Τμήμα Μηχανικών Περιβάλλοντος (Πολυτεχνείο Κρήτης) επικεφαλής του εργαστηρίου Ανανεώσιμων και Βιώσιμων Ενεργειακών Συστημάτων
Συνέντευξη στον Αποστόλη Ζώη
«Οι τοπικές κοινωνίες είναι λογικό να εμφανίζονται συντηρητικές απέναντι σε τεχνολογίες που δεν τις γνωρίζουν, με αποτέλεσμα να καταλογίζουν στις ΑΠΕ μειονεκτήματα που δεν έχουν (π.χ. επιπτώσεις στην υγεία), ενώ οι επιδράσεις τους είναι τάξης μεγέθους μικρότερες από την αξιοποίηση των συμβατικών πηγών, ακόμη και της εντατικής γεωργίας στην περιοχή της Θεσσαλίας».
Αυτά δηλώνει σήμερα ο Δρ Θεοχάρης Τσούτσος ο οποίος κατάγεται από την Καρδίτσα και είναι Αναπληρωτής Καθηγητής στο Τμήμα Μηχανικών Περιβάλλοντος (Πολυτεχνείο Κρήτης) επικεφαλής του εργαστηρίου Ανανεώσιμων και Βιώσιμων Ενεργειακών Συστημάτων. Μιλώντας για τις οφέλειες από τις ΑΠΕ ο ίδιος δηλώνει:
«Σε γενικές γραμμές οι ωφέλειες από τις ΑΠΕ σε σχέση με τις θέσεις εργασίας αφορούν τις φάσεις παραγωγής εξοπλισμού, την ανάπτυξη των εγκαταστάσεων και τις συναφείς υπηρεσίες (μελέτες, εμπορία, συντήρηση). Ειδικά στη βιομάζα δημιουργούνται θέσεις και στις φάσεις παραγωγής της πρώτης ύλης. Σχετικές μελέτες εκτιμούν ότι –μόνο για τον κλάδο των φωτοβολταϊκών-,θα δημιουργηθούν πάνω από 1.000.000 θέσεις εργασίας στην Ευρώπη, μέχρι το 2030. Συνεπώς, σε επίπεδο πολιτείας, απαιτείται έμφαση στον τομέα της παραγωγής εξοπλισμού, όπως και την αξιοποίηση της βιομάζας».
Η συνέντευξη
• Μπορείτε να μας πείτε ποιες περιοχές της Θεσσαλίας παρουσιάζουν έντονο ενδιαφέρον από πλευράς ΑΠΕ;
«Ολόκληρη η Περιφέρεια Θεσσαλίας έχει δυνατότητες ανάπτυξης εφαρμογών τόσο ΑΠΕ και Εξοικονόμησης Ενέργειας, ανάλογα πάντα με τους φυσικούς πόρους κάθε περιοχής, για παράδειγμα:
- Βιομάζα σε αγροτικές και ορεινές περιοχές
- Φωτοβολταϊκά και ηλιοθερμικά συστήματα ισχύος σε πεδινές περιοχές
- Αιολικά στα ορεινά
- Γεωθερμία όπου ιαματικές πηγές, αλλά και σε αρκετά σημεία στον κάμπο
Επιπλέον:
- Ηλιακοί συλλέκτες στις κατοικίες στις πόλεις
- Βιοκλιματικές εφαρμογές στα κτίρια
- Ενεργειακές εφαρμογές βελτίωσης της ποιότητας ζωής στις πόλεις (ψυχρά υλικά, μελέτες πρασίνου κλπ)».
• Εκτιμάτε πώς αν η χώρα μας εκμεταλλευθεί τις ΑΠΕ θα μπορέσει να αντιμετωπίσει ως ένα σημείο το τεράστιο πρόβλημα με την ανεργία; Θα δημιουργηθούν αυτομάτως θέσεις εργασίας;
«Ναι. Σε όλο τον κόσμο υπάρχει κοσμογονία γύρω από το θέμα.
Σε γενικές γραμμές οι ωφέλειες από τις ΑΠΕ σε σχέση με τις θέσεις εργασίας αφορούν τις φάσεις παραγωγής εξοπλισμού, την ανάπτυξη των εγκαταστάσεων και τις συναφείς υπηρεσίες (μελέτες, εμπορία, συντήρηση). Ειδικά στη βιομάζα δημιουργούνται θέσεις και στις φάσεις παραγωγής της πρώτης ύλης. Σχετικές μελέτες εκτιμούν ότι –μόνο για τον κλάδο των φωτοβολταϊκών-,θα δημιουργηθούν πάνω από 1.000.000 θέσεις εργασίας στην Ευρώπη, μέχρι το 2030.
Συνεπώς, σε επίπεδο πολιτείας, απαιτείται έμφαση στον τομέα της παραγωγής εξοπλισμού, όπως και την αξιοποίηση της βιομάζας».
• Πώς βλέπετε το έντονο και διαρκές ενδιαφέρον των Γερμανών για τέτοιου είδους επενδύσεις στη χώρα μας;
«Είναι σαφές ότι οι επενδυτές ενδιαφέρονται για την κερδοφορία των επιχειρηματικών τους σχεδίων. Με βάση τη λογική αυτή η εκτίμηση τους είναι ότι θα υπάρχει θετικό οικονομικό αποτέλεσμα. Σε ότι αφορά την τοπική κοινωνία το ερώτημα που τίθεται είναι η κλασική ανάλυση κόστους-ωφέλειας.
Θέλει προσοχή στα περιβαλλοντικά ζητήματα και απαιτούνται ειδικές μελέτες ιδιαίτερα σε εγκαταστάσεις μέσης και μεγάλης κλίμακας.
Γενικά στη χώρα μας απαιτούνται σημαντικές επενδύσεις και συνεπώς αναμένουμε θετικό αποτέλεσμα».
• Αρκετές τοπικές κοινωνίες δείχνουν μια αρνητική προσέγγιση σε επενδύσεις για ΑΠΕ. Εκτιμάτε πώς σημαντικό ρόλο σε αυτή τη στάση έχει η μη σωστή ενημέρωση των κατοίκων, ή όντως θα πρέπει να γίνονται πιο αναλυτικοί οι περιβαλλοντικοί όροι και σε δημόσια διαβούλευση της κάθε επένδυσης;
«Οι τοπικές κοινωνίες είναι λογικό να εμφανίζονται συντηρητικές απέναντι σε τεχνολογίες που δεν τις γνωρίζουν, με αποτέλεσμα να καταλογίζουν στις ΑΠΕ μειονεκτήματα που δεν έχουν (π.χ. επιπτώσεις στην υγεία), ενώ οι επιδράσεις τους είναι τάξης μεγέθους μικρότερες από την αξιοποίηση των συμβατικών πηγών, ακόμη και της εντατικής γεωργίας στην περιοχή της Θεσσαλίας.
Απαιτείται ενημέρωση και συζήτηση, ειδικά από αξιόπιστους φορείς με προτεραιότητα: (α) επιπτώσεις στο περιβάλλον και στην υγεία (β) οικονομικά και κοινωνικά οφέλη για την τοπική κοινωνία.
Σε συντομία: στο (α) οι επιπτώσεις είναι πολύ μικρές και οφείλονται σε ζητήματα χωροθέτησης και ανθρωπογενών δραστηριοτήτων. Είναι πολύ μικρές σε σχέση με τις αντίστοιχες απαιτήσεις ενός θερμικού σταθμού ηλεκτροπαραγωγής (β) υπάρχουν εργασιακά οφέλη, κυρίως κατά τη φάση της κατασκευής, και ποσοστό – 3%- των ακαθαρίστων εσόδων για την τοπική κοινωνία με βάση το υπάρχον νομικό πλαίσιο».
• Πού οφείλεται κατά τη γνώμη σας αυτή η καθυστέρηση που έχει να παρουσιάσει σύμφωνα και με επίσημα στοιχεία η χώρα μας, όσον αφορά την εκμετάλλευση των ΑΠΕ;
«Όπως σε κάθε τομέα η χώρα μας αδυνατεί να παρουσιάσει μακροχρόνια σχέδια και, κυρίως, να τα υλοποιήσει αξιόπιστα. Στην περίπτωση των ΑΠΕ:
Ελλιπής ενημέρωση των κοινωνιών σε θέματα εξοικονόμησης ενέργειας αλλά και για τις δυνατότητες οικιακών συστημάτων ΑΠΕ
Σύνδεση των ΑΠΕ αποκλειστικά με «εύκολο» χρήμα (πχ.. φωτοβολταϊκά) αγνοώντας τις θετικές επιπτώσεις για το περιβάλλον και την οικολογία)
Μειωμένα προσόντα εγκαταστατών
Γενική οικονομική αμηχανία και δυσπραγία για επενδύσεις βιώσιμης ενέργειας
Η έλλειψη ορθολογικών και επικαιροποιημένων Βιώσιμων Ενεργειακών Σχεδίων σε τοπικό/περιφερειακό επίπεδο που θα διευκόλυναν και την απορρόφηση σχετικών ευρωπαϊκών πόρων
Παρόλο που υπάρχει σημαντική εμπειρία και γνώση σε Πανεπιστήμια και ερευνητικούς οργανισμούς υπάρχει υστέρηση σε εφαρμογές
Σε σχέση με τα ανωτέρω το εργαστήριο μας έχει αναλάβει αρκετές πρωτοβουλίες και έχει επιδείξει σημαντικό έργο τόσο σε δράσεις ενημέρωσης των πολιτών, τοπικών αρχών, εκπαίδευσης τεχνικών / μηχανικών όσο και σε θέματα Βιώσιμου Ενεργειακού Σχεδιασμού κλπ (π.χ. δράσεις που υποστηρίχτηκαν από το Πρόγραμμα Ευφυής Ενέργεια για την Ευρώπη: Pure – ενσωμάτωση Φωτοβολταϊκών στο δομημένο περιβάλλον -, Rerina – Βιώσιμος Ενεργειακός Σχεδιασμός στα Ευρωπαϊκά νησιά -, Promotion3e – ενημέρωση καταστημάτων για συσκευές χαμηλής ενεργειακής κατανάλωσης -, πρόσφατα PVTRIN – Εκπαίδευση και πιστοποίηση εγκαταστατών φωτοβολταϊκών συστημάτων -)»..
O Δρ Θεοχάρης Τσούτσος έχει γεννηθεί στην Καρδίτσα και είναι Αναπληρωτής Καθηγητής στο Τμήμα Μηχανικών Περιβάλλοντος (Πολυτεχνείο Κρήτης) επικεφαλής του εργαστηρίου Ανανεώσιμων και Βιώσιμων Ενεργειακών Συστημάτων.
Έχει σπουδάσει Χημικός Μηχανικός (ΕΜΠ, 1984), Οικονομολόγος (Νομική Σχολή Πανεπιστημίου Αθηνών, 1990) και Διδάκτορας Μηχανικός ΕΜΠ (1990). Έχει διδάξει στο ΕΜΠ (Τμήμα Χημικών Μηχανικών, 1986-1989), ως εντ. Αναπληρωτής Καθηγητής στο Πολυτεχνείο Κρήτης (Τμήμα Μηχανικών Περιβάλλοντος, 1999-2004), ως εντ. Επίκουρος Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας (Τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών Βιομηχανίας, 2001-2002) και το ΤΕΙ Πειραιά (Τμήμα Μηχανολογίας, 1999-2001).
Υπήρξε Επιστημονικός Συνεργάτης και Τομεάρχης στο Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (1992-2005). Παράλληλα είναι Σύμβουλος Καθηγητής στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο στο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών «Σχεδιασμός έργων υποδομής» (2001-).
Έχει διατελέσει Επιμελητής της ΜΕ Επιτροπής Ενέργειας του Πανελλήνιου Συλλόγου Χημικών Μηχανικών (2003-2005), Αν. Επιμελητής της ΜΕ Οικολογίας και Περιβάλλοντος του ΤΕΕ (2003-2005) και Μέλος της ΜΕ Θεμάτων Περιβάλλοντος και Αειφόρου Ανάπτυξης (2005-2008).
Έχει 50 εγκεκριμένες επιστημονικές δημοσιεύσεις σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά με κριτές, 20 συμμετοχές σε συγγραφή βιβλίων, 150 δημοσιεύσεις σε διεθνή επιστημονικά συνέδρια, περισσότερες από 400 ετεροαναφορές στο επιστημονικό του έργο.
Έχει συμμετάσχει ή συντονίσει 70 έργα έρευνας ανάπτυξης και επίδειξης σε θέματα ΑΠΕ και εξοικονόμησης ενέργειας. Πιο συγκεκριμένα σε σχέση με την ανάπτυξη μεθόδων μεταφοράς καινοτομικών τεχνολογιών με έμφαση στις τεχνολογίες ΑΠΕ και Εξοικονόμησης Ενέργειας (βιομηχανία, κτίρια, μεταφορές), το σχεδιασμό δραστηριοτήτων ευαισθητοποίησης και εκπαίδευσης του κοινού σε θέματα ενέργειας και περιβάλλοντος, την ανάπτυξη νέων δραστηριοτήτων που αφορούν την ελαχιστοποίηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων από την υλοποίηση και λειτουργία μεγάλων τεχνικών έργων, τη διαχείριση και τεχνικοοικονομική ανάλυση καινοτομικών ενεργειακών εφαρμογών που είναι φιλικές προς το περιβάλλον, αλλά και την προετοιμασία για την ευρεία εφαρμογή των νέων ενεργειακών τεχνολογιών.
