Δράσεις, προσδοκίες και προοπτική του Εθνικού Πάρκου Τζουμέρκων Περιστερίου και Χαράδρας Αράχθου

Γράφει ο Βασίλης Κίστης.

Μια σπουδαία ημερίδα διεξήχθη το περασμένο Σάββατο 21 Δεκεμβρίου 2013, στα Τζουμέρκα της Ηπείρου και συγκεκριμένα στην έδρα του Δήμου Βορείων Τζουμέρκων στην Πράμαντα και στην αίθουσα εκδηλώσεων του Δήμου.

Την ημερίδα αυτή διοργάνωσε ο Φορέας Διαχείρισης Εθνικού Πάρκου , με κεντρικό θέμα τις δράσεις, τις προσδοκίες και την προοπτική του Εθνικού Πάρκου. Οι στοχευμένες παρεμβάσεις – ενέργειες , δηλαδή το σχέδιο δράσης του φορέα, που αποσκοπούν στην αποτελεσματική προστασία του περιβάλλοντος στο Εθνικό Πάρκο, βρέθηκαν στο επίκεντρο των εισηγήσεων που έγιναν στην ημερίδα,  αλλά και στον άκρως παραγωγικό διάλογο που ακολούθησε στο τέλος της ημερίδας, μεταξύ των διοικούντων του φορέα, των ειδικών επιστημόνων και των εκπροσώπων διαφόρων περιβαλλοντολογικών οργανώσεων και φορέων της περιοχής  που παρακολούθησαν την ημερίδα.

Το Εθνικό Πάρκο Τζουμέρκων, Περιστερίου και Χαράδρας Αράχθου είναι μια ανοιχτή χερσαία περιοχή περίπου 900 τετρ. χιλ. που γεωγραφικά απλώνεται στις ορεινές περιοχές, των νομών Ιωαννίνων, Άρτας και Τρικάλων (Κεντρικό τμήμα της οροσειράς της Πίνδου). Στα όρια του περιέχει δύο μεγάλα ορεινά συγκροτήματα: το Λάκμο (Περιστέρι) και τα Αθαμανικά όρη (ή Τζουμέρκα). Θεσμοθετήθηκε το 2009, με προεδρικό διάταγμα (ΦΕΚ 49Δ/12.02.2009).

Το ισχυρό ανάγλυφο, οι μεγάλες υψομετρικές διαφορές (144μ.-2.429μ.) και η έντονη παρουσία του υδάτινου στοιχείου, συμβάλλουν στη δημιουργία ενός πολυποίκιλου μωσαϊκού βιοτόπων. Στα διαφορετικά ενδιαιτήματα φύονται πολλά σπάνια ή και ενδημικά είδη φυτών. Στα χερσαία οικοσυστήματα της περιοχής έχουν καταγραφεί 17 τύποι οικοτόπων και 30 τύποι και υποτύποι υδάτινων οικοτόπων. Στους διαφορετικούς βιοτόπους συναντώνται πολλά σπάνια και προστατευόμενα είδη θηλαστικών όπως η βίδρα, η καφέ αρκούδα, το αγριόγιδο. Η περιοχή είναι ιδιαίτερα σημαντική για τους πληθυσμούς των πουλιών, ενώ έχουν καταγραφεί εκατοντάδες είδη ασπονδύλων, ψαριών, αμφιβίων και ερπετών.

Το Εθνικό Πάρκο είναι ΝΠΙΔ, Κοινωφελούς χαρακτήρα, εποπτευόμενος από το Υ.ΠΕ.Κ.Α. και δεν μπορεί να αναλάβει αρμοδιότητες επιβολής κυρώσεων σε περιπτώσεις που διαπιστώνεται παραβίαση νόμων και κανονισμών.

Στην αρχική του τοποθέτηση ο πρόεδρος του φορέα κος Χρήστος Χασάνης (ειδικός επιστήμονας- χημικός μηχανικός), αναφέρθηκε στην παράταση της λειτουργίας του Πάρκου για δύο τουλάχιστον ακόμη χρόνια  σύμφωνα με πρόσφατη απόφαση του Υπουργείου, μιας και πρωταρχικά είχε ανακοινωθεί ότι ο συγκεκριμένος φορέας θα συγχωνεύονταν με τον φορέα του παρακείμενου Εθνικού Πάρκου Βόρειας Πίνδου.

Αναφέρθηκε δε στα τεράστια οικονομικά και λειτουργικά προβλήματα που αντιμετώπισε ο φορέας τα πρώτα χρόνια λειτουργίας του, ελλείψει κρατικών πόρων και πρόσληψης προσωπικού. Στα θετικά της συνολικής λειτουργίας του φορέα και των πολυσχιδών δράσεων που ανέπτυξε στα λίγα αυτά χρόνια λειτουργίας του ο φορέας, συγκαταλέγεται και το γεγονός ότι παρουσιάστηκαν τα πέντε καινούργια οχήματα τύπου Jeep, και τα οποία εφοδιάστηκαν με προσθαφαιρούμενο πυροσβεστικό εξοπλισμό. Έτσι και μέσω του προγράμματος Ε.Π.ΠΕΡ.Α.Α. αυξήθηκε ο μηχανοκίνητος στόλος του φορέα και πλέον ανέρχεται στα έξι αυτοκίνητα.  Όσον αφορά τα οικονομικά στοιχεία που παρέθεσε ο κος Χασάνης, αναφέρθηκε στην κρατική επιχορήγηση των 4.700.000 ευρώ περίπου που αντιστοιχούν στο ποσό που αναλογεί απ’ την ισομερή κατανομή κρατικής επιχορήγησης σε διάφορους φορείς της επικράτειας.

Στην συνέχεια η Περιβαλλοντολόγος κα Βασιλική Καλτσούνη αναφέρθηκε στο έργο και τις δράσεις του φορέα μέχρι σήμερα, ενώ το πρόγραμμα δράσης για την επόμενη διετία ανέπτυξε η βιολόγος – Περιβαλλοντολόγος κα Χαρίκλεια Μπίσα.

Αναπτύχθηκαν απ’ τον γραμματέα του φορέα Δασοπόνο κο Αθανάσιο Μπαζούκα και την δασολόγο κα Αγγελική Λαζαρίδου, οι παρεμβάσεις  για την αποτελεσματική προστασία του περιβάλλοντος, τονίζοντας με την σειρά του την έλλειψη προσωπικού για να καλύψουν όλη αυτή την τεράστια έκταση που καταλαμβάνει το Εθνικό Πάρκο, καθώς τα μόνιμα άτομα και οι ειδικοί επιστήμονες που εργάζονται για τις ανάγκες του Πάρκου, είναι μόνον δώδεκα άτομα, ενώ όπως τόνισε χαρακτηριστικά ο κανονισμός λειτουργίας του προβλέπει πρόσληψη τουλάχιστον 23 ατόμων προσωπικού.

Τέλος ο τεχνικός οικονομολόγος – μελετητής κος Γρηγόρης Παπανώτης, παρουσίασε περιληπτικά μια μελέτη που έχει καταθέσει στον φορέα, σχετικά με την βιωσιμότητα του Φορέα Διαχείρισης του Εθνικού Πάρκου και που εκπονήθηκε με βάση την ευρωπαϊκή εμπειρία από τα εθνικά πάρκα που λειτουργούν σε πολλές χώρες και είναι μάλιστα πολύ μεγαλύτερα απ’ το Πάρκο των Τζουμέρκων. Τόνισε πως μετά από την δημιουργία μιας σειράς έργων υποδομής, αναμένεται αύξηση επισκεψιμότητας και κάτω από μια «ορθολογική διαχείριση» επισκεπτών που αναμένεται, τότε θα μπορούμε να ελπίζουμε σε οικονομική αυτοτέλεια του Φορέα και σε επικείμενη ανάπτυξη όλης της περιοχής που περικλείει το Πάρκο.

Την ημερίδα χαιρέτησε με επιστολή του λόγω ανειλημμένων υποχρεώσεων ο Τζουμερκιώτης εμπνευστής της δημιουργίας του Πάρκου πρώην υφυπουργός ΠΕΧΩΔΕ κος Σταύρος Καλογιάννης.

Παρευρέθηκε δε ο Περιφερειάρχης Ηπείρου κος Αλέξανδρος Καχριμάνης ο οποίος αφού εξήρε το σημαντικό έργο που επιτελεί ο φορέας διαχείρισης, ανακοίνωσε πως η Περιφέρεια Ηπείρου προτίθεται να παραχωρήσει χώρο στέγασης των υπηρεσιών του φορέα στην Κατσικά Ιωαννίνων, για να «αποφύγει» ο φορέας την ενοικίαση των γραφείων στο Τεχνολογικό Πάρκο Ιωαννίνων που μέχρι τώρα στεγάζονταν.

Ο Δήμαρχος Βορείων Τζουμέρκων κος Γιάννης Σεντελές στάθηκε στην σύσταση του διοικητικού συμβουλίου του φορέα, μιας και κατά τον ορισμό του, δεν θεωρήθηκε απαραίτητο απ’ το υπουργείο να συμμετέχει ο αρμόδιος Δήμαρχος Δήμου που το Πάρκο εκτείνεται μέσα στα διοικητικά όρια του Δήμου, και να βρίσκονται ως εκπρόσωποι της ΠΕΔ αλλά και της ΤΕΔΚ παλαιότερα, δήμαρχοι των οποίων οι διοικητικές τους περιφέρειες ούτε καν γειτνιάζουν με τα όρια του Εθνικού Πάρκου.

Χαιρετισμό στις εργασίες της ημερίδας απεύθυνε και ο Διοικητής Πυροσβεστικών Υπηρεσιών Ιωαννίνων κος Γεώργιος Χαβέλας, ο οποίος επισήμανε ότι επιβάλλεται η συνεργασία του πυροσβεστικού σώματος με τον φορέα. Τόνισε ως εάν και δεν προβλέπεται απ’ το νομικό πλαίσιο του φορέα, πως λόγω της μεγάλης γεωγραφικής έκτασης του Πάρκου αλλά και του δύσβατου της περιοχής σε ορισμένα σημεία του, θα είναι πολύ σημαντικό το θέμα της διάσωσης εάν χρειαστεί συνανθρώπων μας από δύσκολες καταστάσεις. Τονίζοντας πως θα πρέπει να υπάρχει αμφίδρομη σχέση και ο ένας να «προκαλεί» τον άλλον για καλύτερες δράσεις στα όρια του Πάρκου, ευχήθηκε να συνεχιστεί το έργο.

Χαιρετισμό επίσης απηύθυνε και ο Δήμαρχος Κεντρικών Τζουμέρκων κος Χρήστος Χασιάκος ο οποίος είναι και μέλος του διοικητικού συμβουλίου του φορέα.