Του ποιητή Ζαχαρία Προδρόμου.
Λόγος και έρωτας. Δύο έννοιες που συνευρίσκονται και συνδέονται άρρηκτα, προσπαθώντας να μας δώσουν τους ωραιότερους καρπούς τους, όταν ανταμώνονται. Να μας παρουσιάσουν και να περιγράψουν τις ωραιότερες και μεγαλύτερες εκφάνσεις των συναισθημάτων μας, αγγίζοντας την αύρα των Μουσών στην τέχνη. Η καθεμιά απ’ αυτές ορμώμενη από το δικό της μετερίζι, με τις δικές της δυνατότητες και τα πλεονεκτήματά της, δε γινόταν να μη συναντηθούν. Η κοινή πορεία τους ήταν προκαθορισμένη και η συνέχειά τους ατέρμονη στους αιώνες.
Από τότε που ο άνθρωπος κατάφερε να δημιουργήσει το λόγο, πριν χιλιάδες χρόνια, κατάλαβε αμέσως ότι ο λόγος ήταν ο μοναδικός τρόπος επικοινωνίας μεταξύ των συνανθρώπων του και του περιβάλλοντός του. Δημιουργήθηκαν λοιπόν οι πρώτες μικρές ομάδες- κοινωνίες και στο πέρασμα των αιώνων οι πολυάνθρωπες πόλεις. Η επικοινωνία αναπτύχθηκε μεταξύ των ανθρώπων, ακόμη και των πιο μακρινών γειτόνων τους, και οι ανάγκες τους έπρεπε να εκφρασθούν με το λόγο. Τον προφορικό στην αρχή και κατόπιν το γραπτό λόγο, που κατάφερε να μας αφήσει τα σημαντικά κείμενά του, των πρώτων διακριθέντων λογίων, επιστημόνων και φιλοσόφων στα πρώτα του αρχικά στάδια. Πέρα όμως από τις πρωταρχικές ανάγκες επικοινωνίας της καθημερινής ζωής και απασχόλησής του , ο άνθρωπος άρχισε να αισθάνεται πιο επιτακτικά την ανάγκη της έκφρασης των συναισθημάτων του, τη χαρά ,τη λίπη του, τον ενθουσιασμό και τον ερεθισμό του, από αυτά στο δρόμο της ζωής του. Άρχισαν λοιπόν αργά και σταθερά να δημιουργούνται και οι πρώτες πνευματικές ανησυχίες του και παράλληλα οι ψυχολογικές και συναισθηματικές εξάρσεις του.
Στο σημείο αυτό συναντιέται ο λόγος με το συναίσθημα και με την πλημμυρίδα του έρωτα. Κατά το φιλόσοφο ΠΛΑΤΩΝΑ, που έζησε και μεγαλούργησε τον 4ον αιώνα π.Χ και στα περί έρωτος, αναφέρει ότι ο έρωτας είναι μια δύναμη ώθησης προς τα υψηλά ιδεώδη και το Θείον. Χαρακτηρίζει τον έρωτα Θεόν μεταξύ του ανθρώπου και του Θείου. Μια συνεχή ανύψωση και αναζήτηση της τελειότητας , μέσα σε μια τεράστια πεδιάδα που λέγεται αγάπη και στην οποία βρίσκεται ο άνθρωπος με απαραίτητη προϋπόθεση να αγαπά, να αναζητά το τέλειο αντικείμενο της αγάπης του, προς όλα και οτιδήποτε τον απασχολεί, ελπίζει και επιδιώκει να φτάσει, με την ορμή και τη δύναμη του έρωτα που τον ωθεί προς την κατεύθυνση της κατάκτησης. Δηλαδή τη γνώση. Κατ’ επέκταση και στην αναζήτηση της αδελφής ψυχής που θα ήθελε να πλησιάσει, πλάθοντας στο νου και στην τη ψυχή του την ιδανική πνευματική εικόνα συντρόφου γι’ αυτόν, με τον έρωτα που γονιμοποιεί, που γεννά στην ψυχή του εραστή και καλλιεργεί στην ψυχή του ερωμένου, τους ωραίους λογισμούς και τους ωραίους πόθους. Δίκαια ο ΠΛΑΤΩΝ αποκάλεσε τον έρωτα <<Ουράνιον>>.-Είναι δε ο ΠΛΑΤΩΝ μαζί με τον ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ, οι μόνοι Έλληνες του 4ου αιώνα για τους οποίους δημιουργήθηκε ένας γνήσιος και ειλικρινής θρύλος ημιθέου. Κατακτητές και οι δύο. Του βασιλείου της σκέψης ο ένας, της δράσης ο άλλος. Ζούσαν ακόμη, όταν είχαν κυριεύσει το νου και τις ψυχές των συγχρόνων τους.
Αλλά και αρκετά αργότερα, ο μεγάλος Γερμανός ποιητής RAINER MARIA RILKE , που γεννήθηκε στην Πράγα, 1875-1926, στις περίφημες επιστολές του προς ένα νέο ποιητή, τον FRANZ XAVER KAPPUS, μαθητή της στρατιωτικής σχολής και μετέπειτα ανθυπολοχαγό, που στο τέλος εγκατέλειψε τη στρατιωτική σχολή και αφοσιώθηκε στη λογοτεχνία, τολμά να παραλληλίσει την καλλιτεχνική δημιουργικότητα και να δεχθεί ότι αυτή βρίσκεται απίστευτα κοντά με τη σεξουαλική ζωή, με τους πόνους και τις ηδονές της, που κατά βάθος είναι δύο διαφορετικές μορφές της ίδιας ανάγκης, του ίδιου πόθου, της ίδιας απόλαυσης. Διατυπώνει δε, ότι η ποιητική δύναμη είναι τόσο μεγάλη και ξεπηδά σαν μέσα από βράχο.
Οι επιστολές αυτές, με το καταπληκτικό περιεχόμενό τους, πρωτοφάνηκαν το 1929, ενώ ο RILKE τις είχε αποστείλει την περίοδο 1903 – 1908 . Δηλαδή τρία χρόνια από το θάνατό του. Η μετάφραση αυτών των επιστολών έγινε για την Ελλάδα από τον μεγάλο δάσκαλο και αείμνηστο πλέον Μάριο Πλωρίτη. Δε μπορώ να μην αναφερθώ σε μια σημαδιακή σύμπτωση. Ο θάνατος του RILKE συνέβη στις 29/ 12 / 1926 σε ηλικία 51 ετών. Και η καρδιά του Μάριου Πλωρίτη σταμάτησε την ίδια μέρα 29/ 12/ 2006 , μετά ογδόντα χρόνια ακριβώς, στερώντας από τα Ελληνικά γράμματα την πληθωρική παρουσία του. Από αυτά τα πραγματικά ιστορικά γεγονότα – παραδείγματα, διαπιστώνεται η διαχρονικότητα του λόγου, προφορικού και γραπτού. Εννοώ και τα δύο είδη του λόγου, γιατί η διδασκαλία του ΠΛΑΤΩΝΑ γινόταν προφορικά στην αρχή, με τη μέθοδο της διαλεκτικής στα διάφορα <<Συμπόσια>> και μετέπειτα στην ΑΚΑΔΗΜΕΙΑ, που ίδρυσε μετά την επιστροφή του από το πρώτο ταξίδι του στην Ιταλία γύρω στα 388 πΧ. Ταξίδι που του πρόσφερε γνώσεις και επιστημονικά πορίσματα από τους Πυθαγορικούς και γνωριμίες με ανθρώπους αξιόλογους.
Οι μεταγενέστεροι κατάφεραν να μας κληροδοτήσουν με το γραπτό πλέον λόγο όλες αυτές τις μεγάλες φιλοσοφικές ιδέες της εποχής τους και τις αποδεδειγμένες θεωρίες τους πάνω σε πολλά επιστημονικά θέματα, ακόμη και τις προβλέψεις τους, που απετέλεσαν στο πέρασμα των αιώνων τη βάση για την εξέλιξη στο μέλλον.
Στην ΑΚΑΔΗΜΕΙΑ φοιτούσαν άνδρες αδιάφθοροι. Αφοσιωμένοι στο δύσκολο δρόμο της κατάκτησης της γνώσης, για τον εαυτό τους και για το σύνολο. Χαλυβδωμένοι από την πειθανάγκη του λόγου. Ερωτευμένοι με τις επιστήμες και ικανοί να μεταφέρουν το λόγο και να τον μετατρέψουν σε πράξη. Εδώ εκτός από το λόγο, συναντούμε και τον έρωτα στην οποιαδήποτε εξελικτική πορεία του. Διαπιστώνεται η ορμή αυτής της δύναμης του έρωτα <<Θεού>> προς τα άνω. Γίνεται γέννηση και ολοκλήρωση του μεγάλου πόθου της έκφρασης. Όταν ο λόγος και ο έρωτας ανταμώνουν, γίνεται φως . Γίνονται κήποι με σπάνια άνθη και καρπούς δυσεύρετους σήμερα.
Αν κάποιος αναζητητής εραστής της τέχνης του λόγου, ανακαλύψει αυτούς τους κρυμμένους σπόρους λουλουδιών και των καρπών και τους σπείρει στο έφορο κομμάτι της ψυχής του, τους περιποιηθεί με το δυνατό λίπασμα του έρωτα και της αγάπης, τους δροσίσει με ένα ακριβό του δάκρυ, φυτρώνουν και ομορφαίνουν τον κόσμο μας, που νομίζω ότι σιγά σιγά η ομορφιά του ξεθωριάζει και το άρωμα των λουλουδιών, των καρπών αδυνατίζει.
Θέλω να πιστεύω ότι, ακόμη και σήμερα, μπορούμε να προλάβουμε να πραγματώσουμε κάτι από τις πλατιές και επίκαιρες ως τώρα ιδέες και προτάσεις των μεγάλων μας προγόνων και των συγχρόνων υπερασπιστών του λόγου και της τέχνης. Να ζηλέψουμε τις δάφνες τους και τη δύναμη της ψυχής τους. Να παραδειγματιστούμε από την τόλμη τους, για να φτιάξουμε τους κήπους της καρδιάς μας, ο καθένας με τον τρόπο του και τη θέλησή του. Έχουμε ακόμη χρόνο μπροστά μας , όσο ζούμε και μπορούμε να ασχολούμαστε με την τέχνη του λόγου, την ομορφιά της και τη δύναμή της.
Ας ερωτευτούμε ξανά τα ωραία ιδανικά και τα φωτεινά παραδείγματα των μεγάλων δημιουργών μας, που με μεγάλη συγκίνηση διαβάζουμε συνεχώς.
Κι όταν κουραστούμε, φεύγουμε και ταξιδεύουμε μαζί τους παρέα με την τέχνη, το λόγο και τον έρωτα.
<<Τίποτε πιότερο δεν αγάπησα,
από την τέχνη και σένα.>>
ΖΑΧΑΡΙΑΣ ΠΡΟΔΡΟΜΟΥ
