Γιάννης ΔελόγλουΓράφει ο Γιάννης Δελόγλου
j.deloglou@elliniki-gnomi.eu

Θεσσαλονίκη. Σε ένα θαυμάσιο διατηρητέο κτίριο, που ανήκε στον Τραπεζίτη Γιακό Μοδιάνο, που αγοράστηκε το 1913 από το Ελληνικό δημόσιο και που κατά καιρούς χρησιμοποιήθηκε ως κατοικία τού εκάστοτε Γενικού Διοικητή της Μακεδονίας, στεγάζεται το Λαογραφικό και Εθνολογικό Μουσείο Μακεδονίας-Θράκης. Στο εν λόγω κτίριο που βρίσκεται επί της οδού Βασιλίσσης Όλγας 68 στη Θεσσαλονίκη, στεγάστηκε κατά καιρούς η Στρατιωτική Ιατρική Σχολή καθώς και η Ιερατική Σχολή. Μέσα σε αυτό το επιβλητικό κτίριο τού αρχιτέκτονα Έλι Μοδιάνο όπου έγιναν εργασίες αποκατάστασης και ανάπλασης με σκοπό την προσαρμογή του στις απαιτήσεις ενός σύγχρονου μουσείου από την 4η Εφορία Νεότερων Μνημείων, εδρεύει και δημιουργεί το Λ.Ε.Μ.Μ.Θ.

Μια από τις εκατοντάδες εκδηλώσεις που έγιναν σε αυτό το χώρο και που έχει σχέση με τη ζωή και τη φύση, εγκαινιάστηκε από τον δήμαρχο της Συμπρωτεύουσας Γιάννη Μπουτάρη. Είναι μια περιοδική έκθεση και έχει ένα σπάνιο και χαρακτηριστικό τίτλο: «Μια ιστορία από φως, στο φως. Η αυλαία της εκθέσεως άνοιξε με τη ζεστασιά τής φωνής και της αφήγησης λογοτεχνικών κειμένων του Παπαδιαμάντη από την Ανθή Θάνου. Στη συνέχεια η Πρόεδρος του Μουσείου Μαριάννα Βιλδιρίδη-Χατζητόλιου αφού ευχαρίστησε τους επισκέπτες της εκθέσεως, τους εθελοντές που εργάστηκαν για την έκθεση αλλά και όλους εκείνους που προσέφεραν στο μουσείο σημαντικά αντικείμενα για την πληρότητα τής εκθέσεως τόνισε: «Η έκθεση ’Μια ιστορία από Φως, στο Φως’ φιλοδοξεί να παρουσιάσει πτυχές του τεχνητού φωτισμού αξιοποιώντας μια σειρά από φωτιστικά μέσα τής Βυζαντινής περιόδου και των νεότερων χρόνων, από το λυχνάρι ως τις ηλεκτρικές λαμπτήρες, προερχόμενα κυρίως από τη Θεσσαλονίκη και την ευρύτερη περιοχή. Ο επισκέπτης της εκθέσεως θα κληθεί να αναγνωρίσει τη φωτιστική διάσταση του τεχνητού φωτισμού στην καθημερινή ζωή. Να στοχαστεί το μέσον της τεχνολογικής εξέλιξης και θα αναρωτηθεί γιατί η αναζήτηση τής φλόγας παραμένει ακόμη βαθύτερη εσωτερική ανάγκη».

Με ένα αίνιγμα άρχισε τον χαιρετισμό της η επί 32 χρόνια ακούραστη εργάτρια τού πνεύματος και πρώην διευθύντρια του Μουσείου κα. Φωτεινή Οικονομίδου:

«Τι είναι αυτό που δεν ακούγεται, δε μυρίζει, δεν έχει γεύση, δεν αγγίζεται, δεν το βλέπουμε και όμως είναι ζωή και δίνει ζωή. Το φως, το φυσικό φως, αλλά και το πνευματικό φως.

Τα πλάσματα της φύσης, και πάνω από όλα ο άνθρωπος, πλάστηκε μέσα σε αυτό το φως, γι αυτό και όλα τα πλάσματα έχουν τα «δικά τους» μάτια, για να βλέπουν τα πράγματα στο φως και χάρη στο φως. Και ο άνθρωπος επιθυμώντας να νικήσει το σκοτάδι επινόησε το δικό του τεχνητό φως που το αιχμαλώτισε σε ένα λυχνάρι, σε ένα κερί, σε μια καντήλα ή στον ηλεκτρικό λαμπτήρα.

Εσείς, ως επισκέπτες, της έκθεσης «Μια ιστορία από φως στο φως», θα παρακολουθήσετε «μια ιστορία από φως», και καλείστε οι ίδιοι να «ανάψετε» τα κεριά, τα λυχνάρια και τα καντήλια, μιας και αυτά ως μουσειακά αντικείμενα δεν μπορούν να είναι αναμμένα στον εκθεσιακό χώρο που τα φιλοξενούμε. Έτσι, θα «δείτε» μόνοι σας το φως της φλόγας τους, θα αντιληφθείτε τη σημασία των φωτιστικών μέσων στον πολιτισμό και θα συνειδητοποιήσετε πώς κατακτήθηκε και διαφυλάχτηκε το φως από τη φωτιά και πώς άναψε το φως στους ηλεκτρικούς λαμπτήρες.

Ίσως -με ανορθόδοξο, βέβαια, τρόπο -μέσα από την κατανόηση της τεράστιας σημασίας του τεχνητού φωτός στη ζωή μας, μπορέσουμε πιο εύκολα να συναισθανθούμε το θαύμα της γέννησης και διατήρησης της ζωής του κόσμου από τη φυσική ακτινοβολία του σύμπαντος, ίσως και αυτή η έκθεση γίνει αφορμή για να νιώσουμε τη λυτρωτική και αναζωογόνο ενέργεια του φωτός. Ίσως και να συμφωνήσουμε τότε με τις σκέψεις του Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες:

«Αν ο Θεός ξεχνούσε για μια στιγμή
ότι είμαι μια μαριονέτα φτιαγμένη από κουρέλια
και μου χάριζε ένα κομμάτι ζωή, …
Θα κοιμόμουν λίγο, θα ονειρευόμουν πιο πολύ,
γιατί για κάθε ένα λεπτό που κλείνουμε τα μάτια μας,
χάνουμε 60 δευτερόλεπτα φωτός.

απόσπασμα από «Φίλοι μου σας αποχαιρετώ»

Ακολούθως ο διευθυντής του Μουσείου Ζήσης Σκαμπάλης τόνισε ότι ο επισκέπτης της έκθεσης πληροφορείται για το ιστορικό πλαίσιο της εποχής, βλέπει σε ανάγλυφο χάρτη με φωτεινή σήμανση τη γεωγραφική διασπορά των εργαστηρίων στη Μακεδονία και τη Θράκη ενώ μπορεί να ζητήσει τους τόπους όπου και σήμερα λειτουργούν κάποια από αυτά, έρχεται σε επαφή με μουσειακά αντικείμενα και παρακολουθεί τη λειτουργία των υδροκίνητων εργαστηρίων.

Ο κ. Σκαμπάλης στην ξενάγησή του εξήγησε στο Δήμαρχο και στη συνοδεία του: πώς αλέθει ο νερόμυλος, πώς σχίζει τους κορμούς των δένδρων το νεροπρίονο, τη νεροτριβή και το μαντάνι που κτυπούν τα μάλλινα υφαντά.

Η έκθεση αποσκοπεί στο να γνωρίσει το κοινό πώς τα ηλεκτροκίνητα εργαστήρια αντικαθιστώντας τα υδροκίνητα και τα χειροκίνητα εργαλεία, ανέλαβαν την κατεργασία των πιο βασικών προϊόντων στους τομείς της διατροφής, της κατοικίας, της ένδυσης και ευρύτερα της βιοτεχνίας και βιομηχανίας. Επιχειρείται να καταδειχθεί η ευρηματικότητα και η ευφυΐα που βρίσκονται στη βάση υδροκίνητων και χειροκίνητων μηχανών, οι οποίες επινοήθηκαν προκειμένου να μειώσουν τον ανθρώπινο μόχθο. Συγχρόνως, επιδιώκεται να αναδειχθούν οι κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες που ευνόησαν τη γενίκευση της χρήσης τους και να γίνει αντιληπτή η δυναμική των νέων τεχνολογιών. Η τεχνολογία, δηλαδή, προσεγγίζεται μέσα από την ανθρωπιστική της διάσταση.

Ο επισκέπτες είδαν και θαύμασαν, θυμήθηκαν και διδάχτηκαν από τα κάθε είδους αντικείμενα που χρησιμοποιήθηκαν για το φως και αποχώρησαν ικανοποιημένοι και φωτισμένοι!..

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ