Ένας χρόνος συμπληρώνεται από τις φονικές πλημμύρες στην Γερμανία και το Ιστορικό Μουσείο της Βόννης θέλει να τιμήσει τους πληγέντες με μία αντισυμβατική έκθεση.Μια παιδική κούκλα καλυμμένη με λάσπη, ένα βρώμικο φτυάρι, ένα λερωμένο πορτρέτο του Πάπα – αυτά είναι μερικά από τα 400 αντικείμενα που έχουν συγκεντρωθεί στο Ιστορικό Μουσείο στη Βόννη (Haus der Geschichte) από τις περσινές φονικές πλημμύρες που σάρωσαν την δυτική Γερμανία, αφήνοντας πίσω τους πάνω από 180 νεκρούς, πολλούς αγνοούμενους και τεράστιες καταστροφές.
«Συλλέγουμε αντικείμενα που αποθανατίζουν την καταστροφή από διαφορετικές πλευρές», αναφέρει ο διευθυντής της συλλογής Μάνφρεντ Βίχμαν. Ιδιώτες όσο ιδρύματα χάρισαν αντικείμενα, που μαρτυρούν το τεράστιο μέγεθος της καταστροφής από τις φονικές πλημμύρες, οι οποίες στο πέρασμα τους κατέστρεψαν ολόκληρες περιοχές στη Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία και τη Ρηνανία-Παλατινάτο ένα χρόνο πριν, τον Ιούλιο του 2021.
Εύθραυστα, αντικείμενα, δύσκολα στη συντήρηση
Δίπλα σε μια άσπρη σακούλα, μια πινακίδα προειδοποιεί: «Αντικείμενο πλημμύρας! Πολύ εύθραυστο! Αγγίξτε μόνο εδώ». Μέσα σε μία άλλη τσάντα υπάρχει ένα δεξί παπούτσι. Πολλά από τα αντικείμενα της συλλογής ξεβράστηκαν στην κοιλάδα Αρ της Ρηνανίας, αναδεικνύοντας τον καταστροφικό αντίκτυπο της πλημμύρας με έναν ιδιαίτερο τρόπο. Επειδή οι υπάλληλοι του μουσείου αναζητούν προσωπικά πράγματα των πληγέντων, έπρεπε να είναι αρκετά ευαίσθητοι κατά το όλο εγχείρημα. Το πρόβλημα που έχει προκύψει όμως τώρα αφορά τη συντήρηση των αντικειμένων, καθώς δεν αργούν να επανέλθουν στην αρχική τους κατάσταση εφόσον η λάσπη και βρωμιά αφαιρείται αρκετά εύκολα.
«Συνήθως η λάσπη είναι ο μεγαλύτερος εχθρός στην αποθήκη του μουσείου. Εδώ συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο: το χώμα και η σκόνη χαρακτηρίζει την ιδιαίτερη φύση των αντικειμένων», λέει ο Βίχμαν . Η μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετωπίζουν αυτή τη στιγμή οι συντηρητές είναι να μπορέσουν να διατηρήσουν τις επικαλύψεις των αντικειμένων, τις λάσπες και τα χώματα, μέσα στον χρόνο. «Είναι πραγματικά μια μεγάλη πρόκληση. Δεν χρειάστηκε πότε έως τώρα να προστατεύσουμε τη βρομιά των εκθεμάτων στο παρελθόν», δηλώνει η συντηρήτρια του μουσείου Γιούλια Βάισπφενιχ.
Μία… ιδιαίτερη διαδικασία συντήρησης
Κάθε αντικείμενο αντιμετωπίζεται διαφορετικά ως προς την συντήρηση του, καθώς δεν υπάρχει μία συγκεκριμένη συνταγή για τη διατήρηση των αντικειμένων στην τωρινή τους κατάσταση. Για παράδειγμα μία παιδική λασπωμένη κούκλα ψεκάστηκε με ένα λεπτό στρώμα αερίου, το οποίο εμπεριέχει άλατα, με στόχο να προστατευτεί το υλικό μαζί με το χώμα που το κάλυπτε. Ανάμεσα στα αντικείμενα που έχουν συγκεντρωθεί για τις ανάγκες της έκθεσης υπάρχουν κάθε λογής πράγματα που χρησιμοποιήθηκαν και μετά τις πλημμύρες ως δείγμα έμπρακτης αλληλεγγύης. Μερικά από αυτά είναι για παράδειγμα τα ρούχα εργασίας των βοηθών από το Μπάντ Μουνστεράιφελ και μπλούζες με την στάμπα της οργάνωσης «Helfer-Shuttle», η οποία έφερε σε επαφή εθελοντές και πληγέντες.
Όπως αναφέρει ο Βίχμαν στην κατοχή τους έχει περιέλθει και ένα στεγνωτήριο με καφέ λεκέδες, το οποίο όμως δεν προέρχεται από κάποιο νοικοκυριό, αλλά από την… Ομοσπονδιακή Τράπεζα. Οι υπάλληλοί του στέγνωσαν σε αυτό τα βρεγμένα και λασπωμένα χαρτονομίσματα των κατοίκων των πληγέντων περιοχών. Οι περσινές πλημμύρες χτύπησαν και καταστήματα τραπεζών με αποτέλεσμα συνολικά 10 χιλιάδες ευρώ από λογαριασμούς να καταστραφούν εντελώς.
Η συντήρηση των αντικειμένων γίνεται σταδιακά και έπειτα τα εκθέματα συμπεριλαμβάνονται στην ηλεκτρονική βάση δεδομένων του μουσείου με εκτενή περιγραφή του καθενός. Προς το παρόν δεν προβλέπεται να υπάρξει μία έκθεση με κεντρικό πυλώνα τις καταστροφικές πλημμύρες, παρόλα αυτά μεμονωμένα αντικείμενα θα είναι διαθέσιμα για δανεισμό και προς έκθεση σε άλλα μουσεία ή στα πλαίσια θεματικών εκθέσεων του ίδιου του Ιστορικού Μουσείου στη Βόννης – όπως συμβαίνει για παράδειγμα με έναν μετρητή αερίου γεμάτο λάσπη, ο οποίος συμπεριλαμβάνεται στην θεματική έκθεση του μουσείου με τίτλο «Πατρίδα. Μια Αναζήτηση».
Πέτρα Άλμπερτς, dpa
Επιμέλεια: Ιωσηφίνα Τσαγκαλίδου
