Ο Μισέλ Ουελμπέκ λατρεύει την πρόκληση. Οι απόψεις του έχουν προκαλέσει συχνά δημόσιες διαμάχες – το ίδιο και το τελευταίο του βιβλίο: «Παρεμβάσεις». Μήπως όμως πλέον ο συγγραφέας κλίνει επικίνδυνα προς τα δεξιά;Έχει τοποθετηθεί ξεκάθαρα κατά της ευθανασίας και έχει συγχαρεί τους Αμερικανούς για τον πρόεδρό τους: ο Μισέλ Ουελμπέκ λατρεύει την πρόκληση. Οι συχνά σκανδαλώδεις απόψεις του γάλλου συγγραφέα βρίσκονται πλέον συγκεντρωμένες σε μία ανθολογία με τίτλο: «Παρεμβάσεις». Και φυσικά, οι παρεμβάσεις του είναι προκλητικές. Ο Ουελμπέκ έγινε διεθνώς γνωστός με το βιβλίο του «Υποταγή» το 2015, στο οποίο καταπιάνεται με ένα πολύ ευαίσθητο θέμα με λογοτεχνικούς όρους: τον υποτιθέμενο εξισλαμισμό της Δύσης.

«Τι πρέπει να περιμένει κανείς από τις νέες “παρεμβάσεις”;» ήταν ο τίτλος του αριστερού γαλλικού πολιτιστικού περιοδικού Les Inrocks. Και με πικρία αναφέρεται στα καμώματα του «κακού παιδιού» της λογοτεχνίας, που ενώ πριν μία δεκαετία καταδίκαζε τον Φιλελευθερισμό, σήμερα στρέφεται κατά της Ευρώπης και της πολυπολιτισμικότητας. «Μαντέψτε τι μας αρέσει περισσότερο», ρωτά το περιοδικό με ειρωνία τους αναγνώστες. Ο Γάλλος συγγραφέας εμφανίζεται πιο δεξιά από ποτέ, αλλά και με μεγαλύτερες ευαισθησίες σε ηθικά και θρησκευτικά θέματα, επισημαίνει η βελγική εφημερίδα «L’Echo».

Οι «Παρεμβάσεις» του συγκεντρώνουν σε πάνω από 400 σελίδες όσα έχει γράψει και πει ο συγγραφέας από το 1992 – σε εφημερίδες, περιοδικά, προλόγους βιβλίων και συνεντεύξεις. Από αυτά περίπου το 45% βρίσκονταν μέχρι σήμερα στην αφάνεια. Και όπως αναφέρεται στο οπισθόφυλλο του βιβλίου, η ανθολογία αυτή θα είναι και το τελευταίο βιβλίο του. «Φυσικά με αυτό δεν ανακοινώνω ότι θα σταματήσω να σκέφτομαι, αλλά ότι θα σταματήσω να κοινοποιώ τις σκέψεις μου», ανακοινώνει ο Ουελμπέκ. Ωστόσο και αυτό με μία εξαίρεση: περιπτώσεις εκτάκτου ηθικής ανάγκης –όπως είναι για παράδειγμα η νομιμοποίηση της ευθανασίας. Ο 64χρονος συγγραφέας είναι άλλωστε, όπως έχει δηλώσει ξεκάθαρα, ενάντια στην ευθανασία, χωρίς εξαιρέσεις.

Περί Ευρώπης και Τραμπ

Βέβαια, ο βραβευμένος με το πολυπόθητο γαλλικό Prix Goncourt πυροδότησε τις περισσότερες αντιδράσεις με ένα κείμενο, στο οποίο συγχαίρει τους Αμερικανούς για την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ. Ο λόγος; Ο Ουελμπέκ αντιτίθεται στο ευρωπαϊκό οικοδόμημα και υπήρξε θερμός υποστηρικτής του Brexit – όπως ο Τραμπ. Κατά τη γνώμη του η Ευρώπη δεν έχει ούτε κοινή γλώσσα, ούτε κοινές αξίες, ούτε κοινά συμφέροντα. Δεν υφίσταται καν, ούτε θα διαπλάσει έναν ενιαίο λαό, ούτε θα αποτελέσει τον θεμέλιο λίθο μιας νέας δημοκρατίας.

Αυτό που βρίσκει καλό στον Τραμπ ο Ουελμπέκ είναι ότι δεν θεωρεί την ελευθερία του εμπορίου μέτρο των πάντων. Όταν το ελεύθερο εμπόριο ωφελεί τη χώρα του, ο Τραμπ είναι υπέρ, όταν τη βλάπτει προτιμά τον προστατευτισμό των δασμών. Σε προσωπικό επίπεδο παρόλα αυτά θεωρεί τον αμερικανό πρόεδρο αντιπαθητικό. «Ένας ειλικρινής και ηθικός τύπος θα ήταν καλύτερος για την Αμερική», γράφει. Το άρθρο «Ο Ντόναλντ Τραμπ είναι ένας καλός πρόεδρος» πρωτοδημοσιεύθηκε τον Ιανουάριο 2019 στο μηνιαίο περιοδικό «Harper’s Magazine».

Η κριτική πάντως ότι ο Ουελμπέκ μεταλλάσσεται σε έναν συγγραφέα που ταυτίζεται όλο και περισσότερο με τη Δεξιά δεν είναι εντελώς καινούργια. Ο ίδιος αυτοαποκαλείται συντηρητικός. Έχει εκφράσει συχνά τον σκεπτικισμό του απέναντι στην παγκοσμιοποιημένη κοινωνία και το εμμονικό κυνήγι της προόδου. Οι ήρωες των έργων του ενστερνίζονται ιδέες συχνά μισογυνικές, ομοφοβικές και ξενοφοβικές. Τι πρέπει λοιπόν να περιμένει κανείς από τις «Παρεμβάσεις»; Μια απάντηση ίσως δίνει ο ίδιος σε ένα σημείο του βιβλίου: «Νομίζω ότι είμαι τόσο αμφίσημος όσο οι χαρακτήρες των μυθιστορημάτων μου», γράφει. Με τον τίτλο «Λίγο χειρότερο. Νέες παρεμβάσεις» το βιβλίο του Ουελμπέκ κυκλοφόρησε ήδη στα γερμανικά από τον εκδοτικό οίκο Dumont.

Ζαμπίνε Γκλάουμπιτς (dpa)

Επιμέλεια: Χρύσα Βαχτσεβάνου

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ