Του Αθαν. Χ. Παπανδρόπουλου*.
Η Γερμανίδα καγκελάριος, κ. Άγκελα Μέρκελ, φημίζεται για την ψυχραιμία της και σπάνια οι συγκινήσεις της ξεφεύγουν από τον έλεγχό της. Και όμως, αυτό συνέβη πριν τρεις εβδομάδες όταν, ενώπιον των κορυφαίων μελών του Χριστιανοδημοκρατικού Κόμματος, η καγκελάριος εκφράσθηκε με οργή κατά του γερμανικού Συνταγματικού Δικαστηρίου που έχει την έδρα του στην Καρλσρούη.
Την αφορμή για το ξέσπασμα αυτό έδωσε μία απόφαση του Δικαστηρίου που λέει ότι η κ.Α.Μέρκελ λαμβάνει αποφάσεις για την σωτηρία του ευρώ οι οποίες δεν συνάδουν με τα δικαιώματα του γερμανικού κοινοβουλίου. «Πώς θέλετε να κάνω διαπραγματεύσεις με αρχηγούς κρατών, όταν κάποιοι θέλουν να με υποχρεώσουν να αποκαλύπτω τα σχέδιά μου; Αυτή η κατάσταση με ωθεί στα όριά μου και δεν μπορώ να την ανέχομαι», αναφέρει το γερμανικό περιοδικό Σπήγκελ ότι είπε η Γερμανίδα καγκελάριος στους άμεσους συνεργάτες της. Άφησε δε να υπονοηθεί ότι οι δικαστές, όπως και οι καθηγητές Δικαίου, ζουν πολλά χιλιόμετρα μακρυά από τον πραγματικό κόσμο και δεν έχουν καμμιάν απολύτως αίσθηση των δυσκολιών που αντιμετωπίζουν οι πολιτικοί στην αντιμετώπιση καθημερινών προβλημάτων.
Στο σημείο αυτό πρέπει να ομολογηθεί ότι, από την εποχή του καγκελάριου Χέλμουτ Κολ, οι σχέσεις Βερολίνου και Καρλσρούης κάθε άλλο παρά αρμονικές υπήρξαν. Χαρακτηριστική από την άποψη αυτή είναι μία φράση που αποδίδεται στον πρώην κοινοβουλευτικό εκπρόσωπο του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος κ.Χέρμπερτ Βένερ, ο οποίος δήλωνε ότι «είναι αδιανόητο να αφήνουμε τους ανόητους της Καρλσρούης να τινάζουν την πολιτική μας στον αέρα». Η φράση αυτή είχε προκαλέσει τότε πολλές αντιδράσεις, πλην όμως έως έναν βαθμό δεν είναι υπερβολική.
Το ότι οι σχέσεις του δικαστηρίου με τους πολιτικούς μπορεί να είναι κάποιες φορές τεταμένες υπακούει σε μία λογική. Το δικαστήριο απαιτεί οι πολιτικές αποφάσεις να είναι διαφανείς. Ενίοτε, όμως, με τα όσα αποφασίζει, δίνει στα ευρύτερα λαϊκά στρώματα την εντύπωση ότι οι πολιτικοί είναι «παπατζήδες», με αποτέλεσμα να αυξάνει μεν το κύρος και η λαϊκή αναγνώριση των δικαστών αλλά με αντίτιμο την κακοποίηση της εικόνας των πολιτικών –άρα, εν τέλει, και της δημοκρατίας, την οποία οι τελευταίοι εκπροσωπούν. Και σε μια χώρα όπως η Γερμανία, θύμα κάποτε του άκρατου και εγκληματικού λαϊκισμού, αυτή η τάξη πραγμάτων δεν είναι ό,τι καλύτερο, ιδιαίτερα δε στην σημερινή φάση μιας συνολικής ευρωπαϊκής κρίσεως.
Μία κρίση την οποία το γερμανικό Συνταγματικό Δικαστήριο αντιμετωπίζει με μεγάλη καχυποψία και με κριτήρια που απέχουν αισθητά από τους οραματισμούς του Κόνραντ Αντενάουερ και άλλων κορυφαίων Γερμανών πολιτικών. Έτσι, από την αρχή της κρίσεως του ευρώ, όλες οι αποφάσεις του δικαστηρίου αποτελούν πραγματικά κατηγορητήρια κατά της κ. Α.Μέρκελ, η οποία, κατά τους δικαστές, δείχνει να περιφρονεί στοιχειώδεις δημοκρατικούς κανόνες και να ακολουθεί μία πολιτική σωτηρίας της ευρωζώνης που πλήττει τους Γερμανούς πολίτες. Με άλλα λόγια, την ώρα που η Γερμανίδα καγκελάριος καθυβρίζεται στην Ελλάδα και αλλού για μη επίδειξη αλληλεγγύης, η Καρλσρούη την κατηγορεί ακριβώς για το αντίθετο.
Όπως μάς είπαν έγκριτοι Γερμανοί συνάδελφοι, το γεγονός αυτό πείθει όλο και περισσότερο το Βερολίνο ότι το Συνταγματικό Δικαστήριο έχει κάνει μιαν άτυπη συμφωνία με τους λαϊκιστές και τους Γερμανούς ευρωσκεπτικιστές κατά της περαιτέρω στηρίξεως της ευρωζώνης και σαφώς εναντίον της προτάσεως Μέρκελ για περισσότερη πολιτική Ευρώπη. «Πρόκειται για μια μάχη εξουσίας», μάς είπε Γερμανός συνάδελφος, «η οποία δεν αποκλείεται να αποβεί μοιραία για την Ευρώπη. Διότι, αν με απόφασή του το γερμανικό Συνταγματικό Δικαστήριο βάλει τέλος στις προσπάθειες διασώσεως του ευρώ, τόσον η Γερμανία όσο και η Ευρώπη υπάρχει κίνδυνος να βυθιστούν σε μία ολέθρια ύφεση, που θα σήμαινε και το τέλος της ιστορικής μεταπολεμικής ευρωπαϊκής ενότητος». Στο πλαίσιο αυτό, μια τελευταία δήλωση της κ.Α.Μέρκελ ότι «αν αποτύχει το ευρώ θα έχει αποτύχει και η Ευρώπη» πολλοί Γερμανοί παρατηρητές την ερμήνευσαν ως προειδοποίηση έναντι της Καρλσρούης.
Είναι σαφές από αυτά που προηγούνται ότι το γερμανικό Συνταγματικό Δικαστήριο συνιστά πραγματικό πονοκέφαλο για το Βερολίνο, με αποτέλεσμα η Γερμανίδα καγκελάριος να αναζητεί νομικούς τρόπους ενισχύσεως της γερμανικής θέσεως για μεταφορά περισσότερων εξουσιών στις Βρυξέλλες. Η προσπάθειά της αυτή –η οποία στόχον έχει την ομοσπονδιοποίηση της Ευρώπης– σήμερα συναντά σοβαρές πολιτικές αντιδράσεις εντός και εκτός Γερμανίας. Στο εσωτερικό πληθαίνουν οι φωνές για αποχώρηση της Γερμανίας από την ευρωζώνη και στην υπόλοιπη Ευρώπη επανέρχονται στο προσκήνιο οι γνωστές θεωρίες περί έθνους-κράτους και περί του κινδύνου δημιουργίας μιας ευρωπαϊκής αυτοκρατορίας με κέντρο τις Βρυξέλλες.
Δεν υπάρχει, λοιπόν, καμμία αμφιβολία ότι η εσωτερική κατάσταση στην Γερμανία θα επηρεάσει πολύ σοβαρά τις γενικότερες και ευρύτερες ευρωπαϊκές εξελίξεις, οι οποίες μόνον αισιοδοξία δεν εμπνέουν…
*Σπούδασε στο Βέλγιο Οικονομικές και Εμπορικές Επιστήμες εφαρμοσμένες στις υπό ανάπτυξη χώρες. Πτυχιούχος του Πανεπιστημιακού Κέντρου της Μονς, παρακολούθησε, επίσης, στα πανεπιστήμια της Λιέγης, της Λίλλης και των Βρυξελλών, Πολιτική Οικονομία και Κοινωνιολογία, Δημοσιογραφία και Τεχνικές Επικοινωνίας, Φιλοσοφία και Οικονομική των Επιχειρήσεων. Με τη δημοσιογραφία ασχολήθηκε το 1956, σαν συνεργάτης της “Αθλητικής Ηχούς” και του “Νεολόγου Πατρών”. Το 1963 προσελήφθη ως συντάκτης στον “Οικονομικό Ταχυδρόμο” και το “Οικονομικό Βήμα” και από το 1966 υπήρξε ανταποκριτής τους στο Βέλγιο. Επέστρεψε στην Ελλάδα το 1977 και ξανάρχισε τη συνεργασία του με τον “Οικονομικό Ταχυδρόμο” στο τέλος της ίδιας χρονιάς. Συνεργασία που σταμάτησε τον Ιούλιο του 2004, με αφορμή τη διακοπή της κυκλοφορίας του περιοδικού. Στην πολυετή σταδιοδρομία του συνεργάστηκε με τις εφημερίδες “Ελεύθερος Τύπος”, “Απογευματινή”, “Τύπος της Κυριακής”, “Πελοπόννησος” της Πάτρας, “Μακεδονία”, “Θεσσαλονίκη”, κ.α. Όπως επίσης και με τα γνωστά περιοδικά “Status”, “Manager”, “Retail”, κ.α. Σήμερα αρθρογραφεί στις εφημερίδες “Εστία”, “Ναυτεμπορική”, “Κόσμος Σαββατοκύριακο” και “Βήμα της Αιγιαλείας”. Επιμελείται την εκπομπή “Δρόμοι της Ανάπτυξης” της Ελληνικής Εταιρείας Διοικήσεως Επιχειρήσεων στο Κανάλι 10/ Sbc και είναι σύμβουλος της εκπομπής “Καρριέρα: Πού;” στο ίδιο τηλεοπτικό κανάλι. Είναι επίσης επίτιμος διεθνής πρόεδρος της Ένωσης Ευρωπαίων Δημοσιογράφων, πρόεδρος του ελληνικού της τμήματος και μέλος της ΔΣ της Ένωσης Συντακτών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Έχει βραβευθεί με 42 ελληνικά και διεθνή δημοσιογραφικά βραβεία και είναι Ιππότης της Τιμής της Γαλλικής και της Ουγγρικής Δημοκρατίας.
