Εναλλακτικές μορφές θέρμανσης αναζητάει η νέα γενιά, όπως παραδοσιακές κεραμικές σόμπες που θυμίζουν τα ξέγνοιαστα παιδικά χρόνια στο σπίτι της γιαγιάς.Διατίθενται σε γαλάζιο ή πράσινο χρώμα ή έχουν μια ζωγραφισμένη αγελάδα πάνω τους, άλλες φορές δεν έχουν κανένα διακοσμητικό ενώ άλλες φορές ξεχωρίζουν για τα πλούσια σχέδια. Ο Άξελ Άιζενακ στο εργοστάσιο πλακιδίων του, στο Μπάντεν Μπάντεν, μπορεί να κατασκευάσει σχεδόν τα πάντα. «Εδώ και ενάμιση χρόνο υπήρξε μια πραγματική έκρηξη πωλήσεων (…) ακόμη και πριν την ενεργειακή κρίση», λέει. Οι ανησυχίες για τον ασφαλή ενεργειακό εφοδιασμό ως αποτέλεσμα του ρωσικού επιθετικού πολέμου στην Ουκρανία ενισχύουν επίσης την ανάπτυξη της επιχείρησης, όπως αναφέρουν γνώστες του κλάδου.
Οι πωλήσεις των πλακιδίων αυξήθηκαν σημαντικά κατά τη διάρκεια της πανδημίας, αναφέρει ο διευθύνων σύμβουλος της ένωσης κεραμοποιίας, Κρίστοφ Ρενέ Χόλερ. «Το διάστημα εκείνο το χρησιμοποιήσαμε όλοι για επενδύσεις και κατασκευές στο σπίτι», τονίζει. Το 2022 ήταν επίσης μια χρονιά με θετικό οικονομικό πρόσημο για τους κατασκευαστές πλακιδίων φούρνου. Ο Ρόμπερτ Μούλενάιζεν από την Ένωση Κατασκευαστών Φούρνων κάνει λόγο για εκθετική αύξηση της ζήτησης, από 40% έως 60%.
Ενώ οι πιο «διορατικοί» πελάτες είχαν ήδη προχωρήσει σε παραγγελίες όταν η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία, άλλοι ήρθαν μόνο όταν οι τιμές του φυσικού αερίου είχαν ήδη σημειώσει σημαντική αύξηση. «Μερικές φορές επικρατεί πανικός, ωσάν να πρόκειται για κάποιο στοίχημα», αναφέρει ο Χόλερ.
Τεράστια ζήτηση σε σόμπες θέρμανσης
Παρόλα αυτά υπάρχει τόσο μεγάλο ενδιαφέρον με αποτέλεσμα να μην είναι πλέον διαθέσιμες οι αυτόνομες μονάδες θέρμανσης πριν το καλοκαίρι του 2024. «Υπάρχει τεράστια ζήτηση», λέει ο Μούλεναιζεν. Ο κατασκευαστής πλακιδίων Άξελ Άιζενακ βιώνει μια παρόμοια κατάσταση, ενώ αναφέρει πως τα βιβλία παραγγελιών είναι γεμάτα. Αυτό που λείπει όμως είναι το προσωπικό. Επτά άτομα δουλεύουν αυτή τη στιγμή στο εργοστάσιο.
Τα πάντα γίνονται στο χέρι. Μια σχεδιάστρια ζωγραφίζει τα πλακάκια μετά από σχετική παραγγελία. Με φυσική βαφή ένα κλασσικό πλακάκι μπορεί να κοστίσει περίπου 350 ευρώ, ενώ ένα λείο πλακάκι κοστίζει γύρω στα 50 ευρώ. Οι τιμές έχουν πρόσφατα αυξηθεί, γιατί, όπως αναφέρει ο ιδιοκτήτης, «πρέπει να προσθέσουμε και το κόστος του φυσικού αερίου».
Όποιος θέλει μεγαλύτερα ή ακόμα και επιχρυσωμένα πλακάκια, πρέπει να πληρώσει τιμές που μπορούν να φτάσουν μερικές χιλιάδες ευρώ ανά τεμάχιο. «Δεν υπάρχουν όρια στη δημιουργικότητα» επισημαίνει και ο Μούλενάιζεν. Σήμερα το στιλ που επιθυμούν οι πελάτες μπορεί να ποικίλει, από το γραμμικό στιλ Μπάουχαους έως και κάτι αρκετά παραδοσιακό. «Δεν θα το πιστέψετε, αλλά το σκούρο πράσινο πλακάκι έχει επανέλθει στη μόδα», λέει. Όλο και περισσότεροι νέοι πηγαίνουν στο εργοστάσιο του Άιζενακ και ζητάνε μια κλασσική σόμπα με πλακάκια, όπως την θυμούνται από το σπίτι των γονιών ή των παππούδων τους. Ακόμα και αν επιθυμούν κάτι μοντέρνο, θα εντάξουν ένα παραδοσιακό στοιχείο σε αυτό.
Μακρά παράδοση οι σόμπες με πλακάκια
Οι σόμπες με πλακάκια έχουν μακρά παράδοση στη Γερμανία. Τα τελευταία χρόνια οι αρχαιολόγοι έχουν βρει εκατοντάδες θραύσματα πλακιδίων σόμπας από τον 16ο αιώνα κατά τη διάρκεια ανασκαφών στο Κάστρο Κβέρφουρτ στο κρατίδιο Σαξονία-Άνχαλτ, ενώ στην Αυστρία γιορτάζουν την «Ημέρα της σόμπας με πλακάκια» στα μέσα Οκτωβρίου. Η βιομηχανική ένωση τεχνολογίας σπιτιών, θέρμανσης και κουζίνας ωστόσο συμβουλεύει πως μια σόμπα δεν πρέπει να επιλέγεται μόνο με βάση την εμφάνιση και το στυλ, αλλά με βάση την καλύτερη δυνατή ενεργειακή απόδοση.
«Χωρίς την κατάλληλη συμβουλή από τον επαγγελματία, συχνά αγοράζονται συσκευές λανθασμένων διαστάσεων, που υπερθερμαίνουν το δωμάτιο ή δεν παρέχουν επαρκή θερμότητα», αναφέρει εκπρόσωπος της ένωσης. Μπορεί επίσης να γίνει απόσυρση της παλαιάς θερμάστρας και αντικατάσταση με πιο σύγχρονα συστήματα, καθώς οι σύγχρονες ξυλόσομπες προκαλούν δέκα φορές λιγότερες εκπομπές αερίων από τις παλαιότερες, της δεκαετίας του 1980 και του ’90. Αυτή τη στιγμή χρησιμοποιούνται περίπου 11,5 εκ. αντίστοιχες συσκευές, ενώ περίπου 600.000 καυστήρες ξύλου όλων των τύπων έχουν πουληθεί αυτή τη περίοδο. Οι δύο στις τρείς παλιές συσκευές έχουν αντικατασταθεί. Βάσει νόμου από το 2025, τέσσερις εκ. συσκευές ενδέχεται να μην μπορούν πλέον να χρησιμοποιούνται.
Σύμφωνα με την βιομηχανική ένωση τεχνολογίας σπιτιών, θέρμανσης και κουζίνας, οι εκπομπές σωματιδίων που σχετίζονται με την ενέργεια από τα νοικοκυριά στη Γερμανία, έχουν σημειώσει μείωση άνω του ενός τρίτου από το 2010. Οι νέες τεχνολογίες που συνοδεύουν τα καινούργια μοντέλα μειώνουν τις εκπομπές αερίων έως και 85% συγκριτικά με μια παλαιότερη συσκευή, ενώ έχουν πολύ μικρότερη κατανάλωση.
Ο Άιζενακ και η ομάδα του παράγουν κάποιες φορές από 100 έως 150 κομμάτια για κάθε σόμπα. Η επιχείρηση του εκτείνεται σε πολλούς ορόφους. Τα μοντέλα και τα καλούπια που χρησιμοποιούνται για την συμπίεση του πηλού σε σχήμα αποθηκεύονται στη σοφίτα. Το αρχείο τους μοιάζει με βιβλιοθήκη με ιδιαίτερα χοντρά βιβλία στα ράφια. «Αυτός είναι ο θησαυρός μας», αναφέρει ο ίδιος.
Μάρκο Κρέφτινγκ, dpa
Επιμέλεια: Ιωσηφίνα Τσαγκαλίδου
