ΤΟ ΞΥΠΝΗΜΑ ΤΟΥ ΘΗΡΙΟΥ: Η βασική αδυναμία της πολιτικής, ο φόβος του ολοκληρωτισμού, η επέλαση του κτήνους, οι τρείς πολιτικοοικονομικές παραλλαγές, η ελεγχόμενη χρεοκοπία και η αναγκαιότητα μίας ενωμένης Ευρώπης

Βασίλης Βιλιάρδος *
Αθήνα, 19 Σεπτεμβρίου 2010
viliardos@kbanalysis.com

Γνωρίζετε αλήθεια ποια είναι η «ειδοποιός» διαφορά μεταξύ καπιταλισμού και κομμουνισμού; Η απάντηση είναι απλή, δόθηκε με τη μορφή «ανέκδοτου» από την υπουργό οικονομικών της Γαλλίας και έγινε «αμοιβαία» κατανοητή, αφενός μεν μετά την κατάρρευση του «υπαρκτού σοσιαλισμού» (αδυναμία πληρωμών της Ρωσίας, άρνηση εξόφλησης χρεών κλπ), αφετέρου δε μετά το ξέσπασμα της «δυτικής» χρηματοπιστωτικής κρίσης: «Στο καπιταλιστικό σύστημα, οι τράπεζες πρώτα χρεοκοπούν και μετά κρατικοποιούνται. Αντίθετα, στο κομμουνιστικό καθεστώς, οι τράπεζες πρώτα κρατικοποιούνται και μετά χρεοκοπούν».

Εμβαθύνοντας πέρα από το «ανέκδοτο», διαπιστώνουμε ότι ουσιαστικά, η κεντρική απειλή και των δύο «πολιτευμάτων», το αδύνατο σημείο τους καλύτερα, δεν είναι άλλη από το χρηματοπιστωτικό σύστημα – το διεθνές τοκογλυφικό κεφάλαιο ευρύτερα, το μεγαλύτερο μέρος του οποίου, τα 20 περίπου τρις $ που προέρχονται από τα μεγάλα συνταξιοδοτικά ταμεία, είναι δικό μας. Στην κυριολεξία λοιπόν, μας απειλούν τα ίδια τα χρήματα μας, τα οποία έχουν αυτονομηθεί εντελώς.

Από την άλλη πλευρά, δεν μπορούμε παρά να αποδεχθούμε το γεγονός ότι, η διαδικασία «κρατικοποιήσεις-αποκρατικοποιήσεις» μπορεί να εξελιχθεί σε έναν επικίνδυνο «φαύλο κύκλο» – όχι μόνο στην περίπτωση των τραπεζών, αλλά και αρκετών άλλων «συστημικών» επιχειρήσεων (ιδιαίτερα των κοινωφελών). Δηλαδή τα κράτη, προσπαθώντας να μειώσουν τα χρέη τους, προτιμούν δυστυχώς να το επιτύχουν μέσω της αύξησης των εσόδων τους – αντί να μειώσουν τις δαπάνες. Στα πλαίσια αυτά, ιδιωτικοποιούν (πουλούν) ακόμη και τις «συστημικές» επιχειρήσεις τους – αυτές που δεν είναι δυνατόν να επιτραπεί η χρεοκοπία τους. Έτσι λοιπόν, αναγκάζονται να τις αγοράσουν ξανά πίσω, εάν οι νέοι ιδιώτες-ιδιοκτήτες δεν καταφέρουν να τις λειτουργήσουν σωστά. Τις περισσότερες φορές μάλιστα, οι επιχειρήσεις αυτές «επιστρέφονται» στα κράτη υπερχρεωμένες – όπως συνέβη πρόσφατα με αρκετές τράπεζες.

Περαιτέρω, θεωρούμε ότι βοηθάει στην τεκμηρίωση των ενδόμυχων «φόβων» μας, των απόψεων μας καλύτερα, καθώς επίσης κάποιων προβλέψεων μας, ο ελαφρά διαμορφωμένος διάλογος στο κείμενο που ακολουθεί:

«- Ναι, είναι οι εφημερίδες, που όλες τα ίδια γράφουν……αυτό είναι αλήθεια. Μάλιστα σε τέτοιο βαθμό αναμασούν όλες τα ίδια, που σου θυμίζουν βατράχια, όταν πρόκειται να βρέξει. Κάνουν τόσο φασαρία, που δεν μπορεί κανείς να ακούσει τίποτα άλλο»

«- Βατράχια, ξεβατράχια, δεν θέλω να ξέρω. Εγώ δεν εκδίδω εφημερίδες και ούτε έχω την πρόθεση να τις υπερασπιστώ. Άλλωστε, ξέρω πολύ καλά πως όταν γίνεται πόλεμος, πουλάνε τα διπλά φύλα. Γιατί λοιπόν να μη φωνάζουν σαν τα βατράχια; Εγώ αναφέρομαι απλούστατα στην ομοφωνία που παρουσιάζει ο μορφωμένος κόσμος μας»

«- Ε, μα γι’ αυτήν την ομοφωνία δα, είναι που μπορεί κανείς να υποθέσει πολλά και διάφορα. Το γαμπρό μου, τον γνωρίζετε. Αυτός τώρα, πρόκειται να διορισθεί μέλος μίας επιτροπής….ποιάς ακριβώς, δεν θυμάμαι……(κομματικός) κρατικός υπάλληλος δηλαδή, όχι απλός δημόσιος υπάλληλος. Καμία δουλειά δεν θα κάνει εκεί πέρα, αλλά θα παίρνει μισθό 8.000! Ε, λοιπόν, ρωτήστε τον, αν η υπηρεσία αυτή είναι χρήσιμη. Θα τον δείτε να σας αποδεικνύει ότι είναι η πιο απαραίτητη. Και αυτός είναι άνθρωπος ειλικρινέστατος. Όσο και να είναι όμως, δεν μπορεί να μην πιστέψει στη χρησιμότητα των οκτώ χιλιάδων».

«- Μου θύμισες κάτι τώρα για τους δημοσιογράφους. Αν ήταν στο χέρι μου, εγώ θα έβαζα έναν μόνο όρο. Ο A.Karr έγραψε κάτι πολύ αξιόλογο, πριν από τον πόλεμο. “Θεωρείτε πως ο πόλεμος είναι απαραίτητος; Πολύ ωραία. Όποιος προπαγανδίζει τον πόλεμο, να πάει σε μία ξέχωρη λεγεώνα, μπροστά-μπροστά, στην πρώτη γραμμή. Και να δίνει το σύνθημα για την επίθεση, για την έφοδο, πάντα μπροστά από όλους”. Τότε θα δούμε αν πιστεύουν οι δημοσιογράφοι αυτά που λένε … όταν πληρώνουν για τα λόγια τους και όταν οι ίδιοι κάνουν πράξη, αυτά που μας μεταφέρουν».

«- Μια χαρούλα θα είναι οι δημοσιογράφοι μας … οι πολιτικοί δεν είναι μακριά του … ειλικρινά δεν ξέρω ποιος από τους δύο κάνει το μεγαλύτερο κακό … Μα τι φαντάζεσθε; Αν τους ζητηθεί να πάνε στον πόλεμο, αυτοί θα το βάλλουν στα πόδια με το πρώτο».

Ο παραπάνω διάλογος θα μπορούσε κάλλιστα να γινόταν σήμερα, κάπου στην Ελλάδα. Εν τούτοις, γράφτηκε για την τσαρική Ρωσία του 19ου αιώνα – από τον L.Tolstoy. Φυσικά, όλοι μας γνωρίζουμε που ακριβώς κατέληξε το τσαρικό καθεστώς – καθώς επίσης πόσοι άνθρωποι πλήρωσαν με τη ζωή τους τις αλλαγές, οι οποίες οδήγησαν στο γνωστό μας αδιέξοδο και στην ολοκληρωτική κατάρρευση του «μαρξιστικού ονείρου».

Εάν δε συνεχίσουμε στην σύγχρονη «σοσιαλιστική» παραλλαγή, στη σημερινή Κίνα, θα καταλάβουμε που ακριβώς μας κατευθύνουν τα «τεκταινόμενα» – αυτά που συμβαίνουν τώρα δηλαδή, σε συνδυασμό με την καταφανή αδυναμία της δυτικής Πολιτικής, να αντιπαρατεθεί με την οικονομική εξουσία. Το θηρίο του ολοκληρωτισμού δεν έχει πάψει ποτέ να απειλεί τον άνθρωπο – απλούστατα, κάποια ενδιάμεσα χρονικά διαστήματα κοιμάται, περιμένοντας να δημιουργηθούν οι κατάλληλες συνθήκες για να επανέλθει «δριμύτερο».

Η ΕΠΕΛΑΣΗ ΤΟΥ ΚΤΗΝΟΥΣ

Χωρίς να θέλω να υποστηρίξω τη Γερμανία, νομίζω ότι δεν είναι ο «τρομοκράτης» της Ελλάδος. Ο λόγος είναι πως πίσω από την γερμανική πολιτική, τις τράπεζες και την οικονομία, κρύβεται ο «μεγάλος αδελφός». Δεν υπάρχει γερμανική οικονομία, ούτε γερμανικές τράπεζες – όλα, μα όλα, είναι «ξένων συμφερόντων». Ελάχιστοι είναι οι φορείς εξουσίας, οι οποίοι διοικούνται από «Γερμανούς». Για παράδειγμα, στο Βερολίνο ακόμη και η τέχνη (θέατρα, μουσική, ορχήστρες κλπ) ευρίσκονται, ανήκουν δηλαδή, σε «ξένα» χέρια. Εμφανίζοντας την Γερμανία σαν «εχθρό» και «τρομοκράτη», κρύβουμε τον πραγματικό μας αντίπαλο – το Καρτέλ”.

Το παραπάνω «σχόλιο» προέρχεται από συνάδελφό μας, ο οποίος ζει και εργάζεται στη Γερμανία. Είναι εμφανές ότι, στην «ατμομηχανή» της Ευρώπης διεξάγεται ήδη ένας «αιματηρός» πόλεμος – με τις πολυεθνικές από τη μία του πλευρά και την Πολιτική από την άλλη. Διαπιστώνοντας δε ότι, οι πολυεθνικές έχουν στην κατοχή τους σχεδόν το σύνολο των επιχειρήσεων της χώρας, ενώ σε πολλούς «ζωτικούς» κλάδους κυριαρχούν τα «ολιγοπώλια» (τράπεζες, ενέργεια κλπ), η κατάληξη του πολέμου είναι εύκολο να προβλεφθεί – εκτός εάν αλλάξει ριζικά το φιλελεύθερο καθεστώς της Γερμανίας. Ο Πίνακας I που ακολουθεί, είναι χαρακτηριστικός, σε σχέση με την «ολιγοπωλιακή» δομή της αγοράς ενέργειας :

ΠΙΝΑΚΑΣ Ι: Επί πλέον κέρδη των ενεργειακών ομίλων από το 2011, λόγω της επέκτασης του χρόνου λειτουργίας των ατομικών εργοστασίων – την οποία επέβαλλαν οι όμιλοι στην κυβέρνηση, παρά την πλήρη αντίθεση της πλειοψηφίας των Γερμανών Πολιτών.

Όμιλος Επί πλέον κέρδη Υπόλοιπο μετά φορολόγηση
Ε.ΟΝ 40,266 δις € 29,76 δις €
RWE 24,233 δις € 17,49 δις €
EnBW 19.568 δις € 14.32 δις €
Vattenfall 6,756 δις € 4,97 δις €
Υπόλοιποι 3,374 δις € 2,49 δις €

Πηγή: Oko Institut

Πίνακας: Β. Βιλιάρδος

Από τον Πίνακα Ι φαίνεται καθαρά η ολιγοπωλιακή δομή της αγοράς ενέργειας, αφού το σύνολο των υπολοίπων επιχειρήσεων, εκτός των τεσσάρων ισχυρότερων, θα έχει ελάχιστα κέρδη (3,37 δις €) – σε σχέση ακόμη και με τη μικρότερη των άλλων. Από την «επιβολή» ουσιαστικά των κανόνων των γερμανών managers των πολυεθνικών στην κυβέρνηση, τεκμηριώνεται η απόλυτη πρωτοκαθεδρία τους, σε σχέση με την Πολιτική.

Το επόμενο σχόλιο, χαρακτηριστικό για την απελευθέρωση των αγορών, όσον αφορά την ενέργεια, προέρχεται επίσης από συνάδελφο, κάτοικο της Μεγάλης Βρετανίας:

Σε σχέση με το άρθρο «Το καρτέλ», προσθέτω μερικές παρατηρήσεις, οι οποίες είναι μάλλον χρήσιμες – ειδικά όσον αφορά την «απελευθέρωση» της αγοράς ενέργειας:

Πρέπει να ληφθεί υπ’ όψιν ότι, πριν των απελευθερώσεων, προηγήθηκαν στη Μ. Βρετανία αυξήσεις τιμών, για να προσελκύσουν επενδυτές (ακριβώς όπως και στην Ελλάδα, όπου όμως ελπίζουμε ότι οι συνδικαλιστές της ΔΕΗ δεν θα πέσουν στην παγίδα, αυξάνοντας τις τιμές του ρεύματος χωρίς λόγο). Ειδικά στην περίπτωση της Ελλάδας προωθείται, όπως γνωρίζω, η σταδιακή υποκατάσταση λιγνίτη, με εισαγόμενο φυσικό αέριο. Αυτό σημαίνει αύξηση της ενεργειακής εξάρτησης από το εξωτερικό – γενικώς, από τις διαθέσεις των χωρών (πολυεθνικών), από τις οποίες περνούν οι αγωγοί.

Στο Ηνωμένο Βασίλειο, μία εταιρία προσφέρει 97 διαφορετικά τιμολόγια σε οικιακούς καταναλωτές (πουλάει ηλεκτρικό ρεύμα και φυσικό αέριο). Όπως γνωρίζετε, πέρα από ένα όριο, όσο πιο πολλές επιλογές παρέχονται στους καταναλωτές, τόσο πιο πολύ μπερδεύονται και τελικά μένουν με το «πακέτο» που έχουν ήδη”.

Η Μ. Βρετανία, με συνολικό χρέος, δημόσιο και ιδιωτικό, το οποίο πλησιάζει το 500% του ΑΕΠ της, έχοντας «αποκρατικοποιήσει» σχεδόν το σύνολο της δημόσιας περιουσίας (μόνο μία γέφυρα παραμένει στην ιδιοκτησία του κράτους), έχει αλωθεί εντελώς από τις πολυεθνικές. Επομένως, η Πολιτική της δεν μπορεί παρά να είναι στην «υπηρεσία» τους – με όλα όσα κάτι τέτοιο συνεπάγεται για το μέλλον των Πολιτών και την κοινωνική συνοχή, εάν κάποια στιγμή πάψει να αναπτύσσεται η Οικονομία και υπάρξουν προβλήματα επιβίωσης των Βρετανών εργαζομένων.

Ολοκληρώνοντας τις αναφορές μας, κρίνουμε σκόπιμο να παραθέσουμε ένα μέρος από άρθρο του J.Stieglitz, το οποίο αναφέρεται στην κατάσταση που έχουν φέρει τα ολιγοπώλια και ο χρηματοπιστωτικός κλάδος τις Η.Π.Α.:

Μια από τις κλασικές ενδείξεις της δυσλειτουργικής αγοράς σε μια οικονομία, είναι η επίμονη ανεργία. Σήμερα στις Η.Π.Α., ένας στους έξι εργαζομένους (17%) δεν μπορεί να βρει πλήρη απασχόληση. Πρόκειται για μια οικονομία με τεράστιες ακάλυπτες ανάγκες και τεράστιους αναξιοποίητους πόρους.

Στην αγορά κατοικίας εντοπίζεται ένα ακόμη οξύμωρο της αμερικανικής οικονομίας: οι άστεγοι ανέρχονται σε εκατοντάδες χιλιάδες (το 2009 περισσότεροι από 1,5 εκατομμύρια Αμερικανοί έμειναν τουλάχιστον μία νύχτα σε καταφύγιο αστέγων), ενώ την ίδια ώρα εκατοντάδες χιλιάδες σπίτια παραμένουν άδεια (ίσως οφείλουμε να συμπληρώσουμε εδώ το ότι, μόνο στο Las Vegas ζουν περίπου 15.000 άτομα σε υπόγεια τούνελ – «υποχρεώνοντας» μας να μιλάμε πια για «ανθρώπους-αρουραίους»).

Το ποσοστό των κατασχέσεων είναι, πράγματι, εντυπωσιακό. Δύο εκατομμύρια Αμερικανοί έχασαν το σπίτι τους το 2008 και άλλα 2,8 εκατομμύρια το 2009 – ενώ ο αριθμός των ανέργων αναμένεται να αυξηθεί ακόμη περισσότερο το 2010. Η απόδοση των χρηματοοικονομικών αγορών ήταν εντελώς απογοητευτική. Οι «εύρυθμες», «ορθολογικές» αγορές, δεν δανείζουν σε όσους δεν μπορούν ή δεν πρόκειται να τις ξεπληρώσουν – παρ’ όλα αυτά, όσοι κατεύθυναν αυτές τις αγορές, επιβραβεύτηκαν σαν να ήταν ιδιοφυίες της οικονομίας”.

Οι επισημάνσεις του οικονομολόγου, σε συνδυασμό με την πολυφυλετική δομή της υπερδύναμης και τους «ανθρώπους-αρουραίους», οδηγούν σχεδόν με ασφάλεια στο συμπέρασμα ότι, πρόκειται για ένα εν ενεργεία ηφαίστειο, για ένα «καζάνι που βράζει». Αργά ή γρήγορα, το ηφαίστειο αυτό θα εκραγεί, με ανυπολόγιστες συνέπειες τόσο για το εσωτερικό των Η.Π.Α., όσο και για ολόκληρο τον υπόλοιπο πλανήτη – σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό, για την «ανοχύρωτη», υπερχρεωμένη Ευρώπη.

Σε κάθε περίπτωση, φαίνεται καθαρά πως οι αγορές παραμένουν εκτός ελέγχου, ότι η απόβαση στην Ευρώπη δεν έχει αντιμετωπισθεί (πιθανότατα η Ιρλανδία θα ακολουθήσει σύντομα την Ελλάδα, στο δρόμο προς το ΔΝΤ) και πως η παγκόσμια ασυμμετρία, μέρος της οποίας είναι η εσωτερική ευρωπαϊκή, δεν προδιαθέτουν σε καμία περίπτωση θετικά. Ο Πίνακας ΙΙ που ακολουθεί, είναι αρκετά χαρακτηριστικός, αναδεικνύοντας την υπερχρέωση τόσο της «δύσης», όσο και της Ευρώπης – τουλάχιστον συγκριτικά με τις τελευταίες έξι ανερχόμενες Οικονομίες:

ΠΙΝΑΚΑΣ ΙΙ: Εξωτερικό χρέος επιλεγμένων κρατών

Χώρα Ημερομηνία Χρέος σε δις $ Χρέος προς ΑΕΠ
Πλανήτης 31.12.2009 56.900 98%
Η.Π.Α. 30.06.2009 13.450 94%
Μ. Βρετανία 30.06.2009 9.088 416%
Γερμανία 30.06.2009 5.208 155%
Γαλλία 30.06.2009 5.021 188%
Ολλανδία 31.12.2009 3.733 470%
Ισπανία 30.06.2009 2.410 165%
Ιταλία 31.12.2008 2.328 101%
Ιρλανδία 30.09.2009 2.287 1.004%
Ιαπωνία 30.06.2009 2.132 205%
Βέλγιο 31.12.2008 1.354 267%
Ελβετία 30.06.2009 1.339 271%
Ελλάδα 30.06.2009 553 167%
Πορτογαλία 30.06.2009 507 223%
Ρωσία 31.12.2009 369 30%
Κίνα 31.12.2009 347 7%
Ν. Κορέα 31.12.2009 334 40%
Ινδία 31.12.2009 224 18%
Βραζιλία 31.12.2009 216 14%
Ν. Αφρική 30.06.2009 74 26%

Πηγή: CIA Factbook

Πίνακας: Β. Βιλιάρδος

* Οι χώρες του ευρωπαϊκού νότου, με εξαίρεση την Πορτογαλία, δεν έχουν μεγάλο εξωτερικό χρέος σε σχέση με το ΑΕΠ – το κοινό πρόβλημα τους είναι αποκλειστικά και μόνο το δημόσιο χρέος, γεγονός που αποδεικνύει την έλλειψη εμπιστοσύνης των Πολιτών τους στα κράτη τους. Όσον αφορά την Ιρλανδία, όπου συζητείται ότι η διάσωση μίας και μόνο τράπεζας της θα κοστίσει περί τα 70 δις €, έχουμε την άποψη ότι τελικά θα είναι η επόμενη χώρα εισβολής του ΔΝΤ.

Όπως φαίνεται λοιπόν από τις παραπάνω γενικές αναφορές, τόσο η «δυτικού τύπου» ελεύθερη αγορά, όσο και η Δημοκρατία, ευρίσκονται σε διαρκή «υποχώρηση» – έχοντας απολέσει ένα μεγάλο μέρος των «πλεονεκτημάτων» του παρελθόντος. Αντίθετα, οι πολυεθνικές επιχειρήσεις (η οικονομική εξουσία δηλαδή), ειδικά με τη βοήθεια της παρούσης κρίσης, ευρίσκονται στην «επίθεση», εμφανίζοντας μία αξιοσημείωτη έξαρση.

Ειδικότερα, ο κλάδος των τραπεζών, με τη βοήθεια νέων συνθηκών (Βασιλεία ΙΙΙ κλπ), «υποχρεώνεται» από τα κράτη σε ακόμη μεγαλύτερη ισχυροποίηση του (η έλλειψη κεφαλαίων θα οδηγήσει προφανώς στην εξαγορά των μικρότερων πιστωτικών ιδρυμάτων από τα μεγαλύτερα) – γεγονός που σημαίνει ότι δεν μας έγινε το πάθημα μάθημα (too big to fail).

Το ίδιο συμβαίνει και με τις υπόλοιπες, παραγωγικές ή εμπορικές πολυεθνικές επιχειρήσεις οι οποίες, «αρπάζοντας» την ευκαιρία (προβλήματα τζίρου, μειωμένη κερδοφορία, δυσκολίες χρηματοδότησης, χαμηλές χρηματιστηριακές αποτιμήσεις κλπ), εξαγοράζουν τις μικρότερες, αυξάνοντας διαρκώς τόσο τα μεγέθη τους, όσο και την κυριαρχία τους στις αγορές (ολιγοπώλια κλπ).

Επομένως οι «μονοπωλιακές», οι ηγεμονικές καλύτερα κινήσεις των ισχυρότερων εκπροσώπων του καρτέλ, ειδικά αυτών του «κτήνους» (έτσι αποκαλέστηκε το διεθνές τοκογλυφικό κεφάλαιο για πρώτη φορά από τον P. Krugman), πλησιάζουν όλο και πιο κοντά στο στόχο τους – με όλα όσα κάτι τέτοιο σημαίνει για έναν πλανήτη, ο οποίος χαρακτηρίζεται από μία απίστευτα στρεβλή, «ασύμμετρη παγκοσμιοποίηση».

ΠΟΛΙΤΕΥΜΑ ΚΑΙ ΑΓΟΡΕΣ

Εξετάζοντας τις ανθρώπινες κοινωνίες από την πλευρά των αγορών, σε συνδυασμό με το εκάστοτε πολίτευμα που επικρατεί, διακρίνουμε τα παρακάτω:

(α) Το ατομικό συμφέρον πριν από το συλλογικό: Αποτελεί τη βασική αρχή του καπιταλισμού η οποία, σε συνδυασμό με φιλελεύθερα πολιτεύματα, οδήγησε σε μεγάλη ανάπτυξη τις «δυτικές» χώρες. Βέβαια, η πρόοδος αυτή «λειτούργησε» με τη βοήθεια της «δημιουργικής καταστροφής» (Schumpeter), όπου το παλαιό καταστρέφεται από το καινούργιο – είτε ειρηνικά (με την εύρεση και επικράτηση νέων μεθόδων παραγωγής, οργάνωσης κλπ), είτε με πολέμους.

Δυστυχώς, τις τελευταίες δεκαετίες της καπιταλιστικής εποχής (έχουμε αναφέρει σε πολλά κείμενα μας ότι, ο καπιταλισμός στηρίζεται στη συνεχή εξέλιξη -παρομοιάζοντας τον με ένα ιπτάμενο όχημα, το οποίο είναι αδύνατον να παραμείνει σταθερό στον αέρα, εάν δεν αυξάνει συνεχώς το ύψος του, με τη βοήθεια των κινητήρων του), τα φιλελεύθερα πολιτεύματα αντικαταστήθηκαν με τα γνωστά μας νεοφιλελεύθερα. Τα πολιτεύματα αυτά, παραχώρησαν σχεδόν ολόκληρη τη δημόσια περιουσία σε ιδιώτες (κυρίως τις κοινωφελείς επιχειρήσεις), με αποτέλεσμα τον συνεχή περιορισμό της ισχύος της Πολιτείας – προς όφελος της οικονομικής εξουσίας.

Μετά την πτώση του τείχους, την κατάρρευση δηλαδή του κομμουνισμού και την «επίσημη έναρξη» της παγκοσμιοποίησης, οι ιδιωτικές επιχειρήσεις εξελίχθηκαν σε μεγάλες πολυεθνικές – οι οποίες έπαψαν πλέον να εξαρτώνται από τα κράτη, στα οποία είχαν την έδρα τους. Έχοντας όμως ανέκαθεν την ίδια στρατηγική αύξησης των μεγεθών τους, δηλαδή

(1) προσπάθειες περιορισμού της παραγωγής προϊόντων, με στόχο την αύξηση των τιμών πώλησης, καθώς επίσης

(2) «συγκράτηση» του κόστους εργασίας, με σκοπό την συνεχή μεγέθυνση των κερδών τους, κατόρθωσαν πια, με τη βοήθεια της παγκοσμιοποίησης και των εναλλασσομένων οικονομικών κρίσεων («τεχνητών» ή μη), να την επιβάλλουν «απολυταρχικά» στις ανθρώπινες κοινωνίες.

Έτσι λοιπόν διαπιστώνουμε σήμερα, αφενός μεν τη «χειραγώγηση» των τιμών αγοράς ή πώλησης σε πάρα πολλά προϊόντα (πρώτες ύλες, πετρέλαιο, ενέργεια κλπ), αφετέρου τη χειραγώγηση του κόστους εργασίας, με τους εργαζομένους να «εκβιάζονται» σε απίστευτες μειώσεις των αποδοχών τους (πραγματικών και ονομαστικών), τις οποίες «αποδέχονται», επειδή «επιλέγουν» να διατηρηθούν οι θέσεις εργασίας τους – διαφορετικά, μεταφέρονται από τις πολυεθνικές στις αναπτυσσόμενες χώρες φθηνού εργατικού δυναμικού.

Επί πλέον, επιχειρείται έντεχνα να «πεισθούν» οι Πολίτες εκβιαζόμενοι, για τις ανάγκες στήριξης των εθνικών τους οικονομιών, μέσω της μείωσης των αμοιβών τους (στη Γερμανία οι καθαρές ωριαίες αποδοχές του 20% των εργαζομένων υπολείπονται των 5 €, όταν αυτές των παραπάνω τραπεζικών στελεχών ξεπερνούν τα 5.000 € την ώρα), του περιορισμού των συνταξιοδοτικών απαιτήσεων τους (Πίνακας ΙΙΙ), του ανοίγματος των κλειστών επαγγελμάτων, προς όφελος του ανταγωνισμού ή των τιμών (όταν προηγουμένως οι τιμές αυξήθηκαν μέσω της φορολόγησης, όπως στο παράδειγμα της Ελλάδας, όπου ο πληθωρισμός «οδεύει» προς το 8%) και πολλών άλλων «θυσιών».

ΠΙΝΑΚΑΣ ΙΙΙ: Μέσες μικτές μηνιαίες συντάξεις σε €, με ημερομηνία 31.12.2008, στη Γερμανία

Περιοχή Άνδρες Γυναίκες
Βαυαρία 983,41 496,12
Βερολίνο 1.039,27 684,06
Αμβούργο 1.069,70 596,02
Ρηνανία Βεστφαλία 1.118,28 457,83
Σάαρλαντ 1.119,18 390,32

Πηγή: Υπηρεσία κοινωνικής ασφάλισης Γερμανίας

Πίνακας: Β. Βιλιάρδος

* Οι πολύ υψηλές συντάξεις (άνω των 1.500 € μικτά μηνιαία), αφορούν μόλις το 10% των ανδρών για τη Δ. Γερμανία και το 5,3% για την πρώην Ανατολική

Ταυτόχρονα, για να «επιδράσει» σίγουρα το «φάρμακο», με το οποίο επιχειρείται η «εξυγίανση» των δημοσίων οικονομικών (με τη βοήθεια φυσικά των μικρομεσαίων «στρωμάτων» και της αναδιανομής των εισοδημάτων μεταξύ τους), επιλέγονται οι σωστές εποχές, το ιδανικό σύστημα (σοσιαλισμός) και οι κατάλληλες μέθοδοι σύγκρουσης των δύστυχων επί μέρους κοινωνικών ομάδων μεταξύ τους – ιδιωτικοί υπάλληλοι εναντίον δημοσίων υπαλλήλων, μικροέμποροι και τουρίστες εναντίον ιδιοκτητών φορτηγών (προετοιμασία εισόδου των πολυεθνικών) κλπ.

Περαιτέρω, η «ειρηνική δημιουργική καταστροφή», ο κεντρικός πυρήνας δηλαδή του καπιταλιστικού «μηχανισμού», αναιρέθηκε δυστυχώς από τα ίδια τα κράτη, τα οποία δεν επέτρεψαν στις τράπεζες να χρεοκοπήσουν – με αποτέλεσμα να «παρακαμφθεί» η χρηματοπιστωτική κρίση, «εκβάλλοντας» καταστροφικά στη δημοσιονομική.

Για παράδειγμα, αντί να πληρώσουν τις ζημίες οι τράπεζες (αλλά και άλλες επιχειρήσεις – General Motors κλπ), όπως θα γινόταν, εάν δεν είχαν επέμβει τα κράτη στη λειτουργία της αγοράς, δέχθηκαν να τις πληρώσουν τα κράτη – με τα χρήματα των Πολιτών τους. Ουσιαστικά λοιπόν, η δημιουργική καταστροφή παρουσιάστηκε για πρώτη φορά σε χώρες (άρθρο μας), με ανυπολόγιστες συνέπειες για το μέλλον της ανθρωπότητας («εξαγορά» χρεοκοπημένων κρατών από τα ισχυρότερα, κατά το πρότυπο των πολυεθνικών – αναφέρεται σήμερα εκλεπτυσμένα με τον όρο «ελεγχόμενη χρεοκοπία»).

Το ατομικό συμφέρον λοιπόν εξελίχθηκε εις βάρος του συλλογικού, ενώ αποτελεί μία αρκετά ρεαλιστική προοπτική η εμφάνιση «Κρατών-ΑΕ». Στην περίπτωση αυτή η Κίνα, η οποία ήδη λειτουργεί σαν μία τεράστια Ανώνυμη Εταιρεία στον τομέα της συγκέντρωσης εθνικών κεφαλαίων, καθώς επίσης στην εξασφάλιση ενεργειακών πηγών και πρώτων υλών, θα έχει ένα σημαντικότατο προβάδισμα. Ήδη η Γερμανία προσπαθεί να τη μιμηθεί, με τους μεγάλους επιχειρηματικούς ομίλους της να πιέζουν την κυβέρνηση στη συγκεκριμένη κατεύθυνση.

Οι «εξελίξεις» αυτές θα σημάνουν, κατά την άποψη μας, το τέλος της καπιταλιστικής εποχής, μέσα από κοινωνικές εξεγέρσεις (αν όχι καταστροφικούς πολέμους), αφού έχει πλέον «διαβρωθεί ανεπανόρθωτα» το σύστημα. Συνήθως βέβαια, οι έντονες κοινωνικές εξεγέρσεις «εκβάλλουν» σε απολυταρχικά, ενδεχομένως μιλιταριστικά καθεστώτα – τα οποία ανέρχονται στην εξουσία, επικαλούμενα τη διατήρηση της Εθνικής Κυριαρχίας, την προστασία απέναντι σε εισβολείς, την επαναφορά της τάξης, την κρατικοποίηση των κοινωφελών επιχειρήσεων κλπ (το ΔΝΤ θεωρείται ένας εξαιρετικά επικίνδυνος οικονομικός εισβολέας, ενώ υπάρχουν ήδη αρκετοί στην Ελλάδα, οι οποίοι «εισηγούνται» μία τέτοιου είδους προστασία απέναντι στην υποδούλωση, καθώς επίσης στην προβλεπόμενη χρεοκοπία του κράτους).

Ας μην ξεχνάμε ότι δυστυχώς, η μοναδική δεύτερη επιλογή της διακυβέρνησης μίας χώρας, αυτή δηλαδή που μπορεί να αντικαταστήσει τον κομματικό στρατό της εκάστοτε πολιτικής παράταξης, συμπληρώνοντας τις «θέσεις λειτουργίας» ενός κράτους, δεν είναι άλλη από το «συμβατικό» στρατό.

(β) Το συλλογικό συμφέρον πριν από το ατομικό: Κατά τη άποψη διαφόρων μελετητών, υπάρχουν δύο μορφές πολιτευμάτων, τα οποία «εκπροσωπούν» ένα τέτοιο οικονομικό σύστημα – ο (υπαρκτός) κομμουνισμός και ο ολοκληρωτισμός, με την συνδυαστική ίσως παραλλαγή (απολυταρχικός καπιταλισμός) της σημερινής Κίνας. Για τις ιδιαιτερότητες των δύο αυτών πολιτευμάτων, παραθέτουμε απλά την άποψη του K. Popper, χωρίς να μπορούμε ή να θέλουμε να την κρίνουμε:

«Η μαρξιστική άκρα αριστερά πτέρυγα, καθώς επίσης το συντηρητικό κέντρο και η φασιστική άκρα δεξιά, βασίζουν, και οι τρείς, τις πολιτικές φιλοσοφίες τους στον Hegel. Η αριστερή πτέρυγα αντικαθιστά τον πόλεμο των Εθνών με τον πόλεμο των τάξεων, ενώ η άκρα δεξιά με τον πόλεμο ανάμεσα στις ράτσες … Ο (γερμανικός) εγελιανισμός είναι η αναγέννηση του φυλετισμού … Το πνεύμα του Έθνους καθορίζει το κρυμμένο ιστορικό πεπρωμένο του. Κάθε Έθνος που επιθυμεί να αναδειχθεί σε ύπαρξη, είναι υποχρεωμένο να πολεμήσει εναντίον όλων των άλλων Εθνών, με αντικείμενο του αγώνα την παγκόσμια κυριαρχία».

Ανεξάρτητα από τις απόψεις του K.Popper, το συλλογικό συμφέρον, στην περίπτωση της ναζιστικής Γερμανίας, καθώς επίσης της σταλινικής Ρωσίας, εξελίχθηκε εις βάρος του ατομικού. Δυστυχώς όμως για τη Δημοκρατία, αυτού του είδους τα καθεστώτα έχουν τη δυνατότητα να επιλύουν ριζικά δύο «θεμελιώδη» οικονομικά προβλήματα – τα οποία έχουν αναδυθεί ξανά σήμερα, με ιδιαίτερη ένταση: την ανεργία, καθώς επίσης την αναδιανομή των εισοδημάτων. Επομένως, από οικονομικής πλευράς, υπάρχει ξανά το κατάλληλο έδαφος, επάνω στο οποίο μπορούν να ευδοκιμήσουν κάλλιστα «ολοκληρωτικά» καθεστώτα.

(γ) Το συλλογικό συμφέρον πριν από το ατομικό, αλλά όχι εις βάρος του: Το πολιτικό σύστημα, το οποίο «πλησιάζει» το δυνατόν περισσότερο στην παραπάνω «ιδανική» μορφή κοινωνικής οργάνωσης, την πραγματική Δημοκρατία, είναι η «σοσιαλδημοκρατία» των χωρών της Βόρειας Ευρώπης – η οποία διακρίνεται από ένα ανεπτυγμένο, σχετικά μεγάλο αλλά αποτελεσματικό κοινωνικό κράτος. Όπως δε μας ανέφερε ένας εξαιρετικός νομικός: «Θεωρώ ιδανικά πολιτεύματα, με βάση τη δεδομένη κατάσταση, αυτά των Σκανδιναβικών χωρών, του Καναδά, της Αυστραλίας και της Νέας Ζηλανδίας. Παρά το ότι οι χώρες αυτές έχουν αρκετές διαφορές, δεν παύουν όλες μαζί να δίνουν έμφαση στο κοινωνικό κράτος».

Δυστυχώς αυτό το σύστημα, όπως τεκμηριώνεται από την σημερινή «αποδόμηση» του σε κράτη σαν τη Γερμανία, είναι πολύ δύσκολο να αντισταθεί στις επιθέσεις του κτήνους – εάν δεν είναι οχυρωμένο, τηρώντας αποστάσεις από μία άναρχη, ανεξέλεγκτη παγκοσμιοποίηση. Με δεδομένη λοιπόν την αλαζονεία της Γερμανίας, η οποία έχει την εντύπωση ότι μπορεί να αντιταχθεί στον ανταγωνισμό της Κίνας, επιβάλλοντας στους Πολίτες της «αυστηρά μέτρα δημοσιονομικής πειθαρχίας», καθώς επίσης την πεποίθηση της γερμανικής κυβέρνησης, ότι δεν έχει ανάγκη πλέον τη συμμετοχή της στην Ευρωπαϊκή Ένωση (εκτός εάν ηγηθεί της ΕΕ, «καταλαμβάνοντας» την Κεντρική Τράπεζα της Φραγκφούρτης), όλες οι υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες θα αναγκασθούν κάποια στιγμή να συνθηκολογήσουν – ανοίγοντας τις πύλες τους στο ΔΝΤ, όπως η Ελλάδα ή/και θυσιάζοντας ανεπιστρεπτί το κοινωνικό τους κράτος.

Όμως, η εξαθλίωση της πλειοψηφίας των ευρωπαίων πολιτών, η οποία αργά ή γρήγορα θα ακολουθήσει, δεν μπορεί παρά να αναζητήσει διέξοδο, μέσα από εξεγέρσεις. Κατά την άποψη μας, οι προβλεπόμενες επαναστάσεις, τόσο στις Η.Π.Α., όσο και στην Ευρώπη, είναι πολύ δύσκολο να εξελιχθούν αντίστοιχα με τη Γαλλική – κατά την οποία ανακαλύφθηκαν εκ νέου οι διαχρονικές αξίες της μεγάλης γενιάς και του χριστιανισμού, η ελευθερία, η ισότητα και η αδελφότητα όλων των ανθρώπων, έστω και αν κατέληξε στη δικτατορία του Ναπολέοντα και σε έναν αιματηρό πόλεμο.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ

Δεν θα πάψουμε να επισημαίνουμε ότι, η Ελλάδα μπορεί να καταφέρει να βγει με επιτυχία από την κρίση, χωρίς να χρειασθεί τη βοήθεια κανενός. Αρκεί να ενεργούν «πατριωτικά» (όχι βέβαια εθνικιστικά) οι πολιτικοί μας, να μειώσει τις τεράστιες δαπάνες του το δημόσιο, να υποχρεωθούν όλες οι κρατικές υπηρεσίες σε διπλογραφικό λογιστικό σύστημα, να καταρτούνται Ισολογισμοί από το κράτος και τους δήμους, να υπάρξει ένα σωστό πλαίσιο λειτουργίας των επιχειρήσεων, να λειτουργήσει το Κράτος Δικαίου και να τιμωρηθούν όλοι όσοι μας έφεραν στα πρόθυρα της χρεοκοπίας.

Συνεχίζοντας, ο κίνδυνος της επικράτησης του κτήνους, συνεπικουρούμενου από θηριώδη απολυταρχικά καθεστώτα (το γνωστό παράδειγμα της τοποθέτησης απολυταρχικών καθεστώτων στη Ν. Αμερική, από το αμερικανικό Καρτέλ, είναι χαρακτηριστικό), τα οποία θα «διαδεχθούν» τις κοινωνικές εξεγέρσεις, είναι πάρα πολύ μεγάλος – ακόμη και εάν δεν υπάρξουν πόλεμοι ή άλλες δυσάρεστες γεωπολιτικές εξελίξεις.

Η Ευρώπη έχει τη δυνατότητα να αποφύγει το μοιραίο, αρκεί να επιταχύνει την πολιτική και δημοσιονομική της ένωση. Στην περίπτωση που η Γερμανία δεν θέλει ή δεν μπορεί να συμμετέχει, εμποδιζόμενη ουσιαστικά τόσο από το Καρτέλ, όσο και από τη ματαιοδοξία της κυβέρνησης της, η ένωση των υπολοίπων χωρών δεν πρέπει καθόλου να καθυστερήσει – ενώ είναι απαραίτητη η αποχώρηση του ΔΝΤ από ολόκληρη την ΕΕ.

Στην αντίθετη περίπτωση η Ευρωπαϊκή Ένωση, πόσο μάλλον η Ευρωζώνη, θα καταρρεύσουν πολύ πιο γρήγορα από όσο φανταζόμαστε, αφού ευρίσκεται ήδη στο «σημείο μηδέν» – υποκύπτοντας στην επέλαση του κτήνους, το οποίο θα εγκαταστήσει πολύ γρήγορα σκιώδη καθεστώτα (κατά το οδυνηρό παράδειγμα της Ελλάδας), καταλύοντας τη Δημοκρατία και εξαθλιώνοντας τους Πολίτες.

Ολοκληρώνοντας και σε σχέση με την Ελλάδα, γνωρίζουμε όλοι ότι, ο μοναδικός τρόπος για να εισπραχθούν τα 70 δις € που μας χρωστάει η Γερμανία, αφού πρόκειται για ένα κυρίαρχο κράτος, θα ήταν, θεωρητικά βέβαια, να της κηρύξουμε τον πόλεμο. Το ίδιο ακριβώς ίσχυε μέχρι την υπογραφή του «μαύρου μνημονίου» και για τη χώρα μας, σε σχέση με τα 300 δις των οφειλών μας – θα έπρεπε δηλαδή να μας κηρύξουν τον πόλεμο οι δανειστές μας.

Εκχωρώντας όμως, με την υπογραφή της «σύμβασης υποτέλειας», τα εθνικά δικαιώματα μας σε ξένα δικαστήρια (ερήμην των Ελλήνων) και καθιστώντας έτσι δυνατή την κατάσχεση περιουσιακών μας στοιχείων από τους δανειστές μας, έχουμε ήδη αποδεχθεί την ελεγχόμενη χρεοκοπία – δηλαδή, την εγκατάσταση ενός ύπατου αρμοστή στη χώρα μας (ενός σύγχρονου «δικτάτορα» καλύτερα, αφού δεν υπάρχει εκλογή του με δημοκρατικές διαδικασίες), ο οποίος θα μπορεί να προβαίνει σε κατασχέσεις, προς όφελος των ξένων δανειστών μας (χωρίς να χρειάζεται πλέον να μας κηρύξουν τον πόλεμο).

Κατά την άποψη μας, την οποία αναλύσαμε στο «μηδενισμό του χρέους», είναι απείρως προτιμότερη η συμμετοχή μας στην εξόφληση των οφειλών του δημοσίου – έτσι ώστε να υποχρεωθούν σε μία εύλογη, τουλάχιστον αντίστοιχη διαγραφή οφειλών οι δανειστές μας, καθώς επίσης να μας αποπληρώσει τα χρέη της η Γερμανία (ενδεχομένως με συμψηφισμό, όπως έκανε και η ίδια με τις Η.Π.Α. στην περίπτωση της Lehman Brothers). Η οποιαδήποτε άλλη λύση, θα μας κοστίσει πολύ περισσότερα – πόσο μάλλον το ξύπνημα του θηρίου.

Βασίλης Βιλιάρδος ©
viliardos@kbanalysis.com

* Ο Β. Βιλιάρδος είναι οικονομολόγος, σύμβουλος επιχειρήσεων, πτυχιούχος της ΑΣΟΕΕ Αθηνών, με μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο του Αμβούργου.

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ