Γράφει ο Νίκος Κοτζιάς, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς.
1. Το ελληνικό πρόβλημα έπρεπε να είχε λυθεί ήδη στις αρχές του 2010. Με αποφασιστικότητα, σχέδιο ανόρθωσης της χώρας, κτύπημα των ολιγαρχικών δομών, απαλλαγή της Ελλάδας από όλα αυτά που την οδήγησαν να είναι μια κοινωνία συνενοχής. Αυτό δεν έγινε. Οι κυριότεροι λόγοι είναι ότι ανέλαβαν να καθορίσουν και να προωθήσουν «λύσεις» εκείνοι που το τελευταίοι που τους ενδιέφερε ήταν να απαλλάξουν τη χώρα από το καρκίνωμα που τη βασανίζει και που δεν είναι άλλο παρά τα συμφέροντά της διαπλοκής και οι μηχανισμοί επιβολή τους.
Τα τελευταία χρόνια, σειρά κυβερνήσεων εξυπηρέτησαν και εξυπηρετούν αυτά τα συμφέροντα, είτε ως υπάλληλοί τους, είτε διότι πίστευαν ότι μπορούσαν και έπρεπε να επιβάλλουν από τα πάνω έναν «βίαιο εκσυγχρονισμό της χώρας». Στο ίδιο μοτίβο, οι Γερμανοί με την τρόικα θέλησαν να «τιμωρήσουν» την αμαρτωλή Ελλάδα, με πολιτικές που οδηγούσαν απευθείας στην ύφεση και στην εξάρτηση. Όλες αυτές οι δυνάμεις, ελληνική ολιγαρχία, πολιτικό προσωπικό του δικομματισμού, τρόικα, Βρυξέλλες και Βερολίνο δεν επεδίωκαν να λύσουν το πρόβλημα, αλλά να κερδίσουν χρόνο προκειμένου να διασφαλίσουν τα στενά συμφέροντά τους και να επιβάλλουν πολιτικές ωφέλιμες για τον εαυτό τους, αλλά όχι για την Ελλάδα.
2. Σήμερα, δυόμιση χρόνια αργότερα, η κατάσταση έχει χειροτερεύσει. Οι αιτίες, επίσης, σαφείς. Η χώρα εξακολουθεί να πορεύεται με την ίδια πολιτική με την οποία οδηγήθηκε στην πιο βαθιά κρίση. Τα ίδια πρόσωπα που έχουν ευθύνες για το που έφτασε η χώρα, εξακολουθούν να έχουν τον πρώτο λόγο στη διακυβέρνηση του τόπου και στα παράθυρα των δελτίων. Οι δομές της ολιγαρχίας και διαπλοκής έχουν μείνει τα ίδια. Μέσα στην πιο βαθιά κρίση για τον τόπο το κύριο για τα μεγάλα ΜΜΕ είναι το πώς θα διασφαλιστούν τα άνομα συμφέροντα των κατόχων των μετοχοδανείων τους. Οι απαιτήσεις των τραπεζιτών προηγούνται όλων. Η κρίση έχει τόσο ενταθεί, ώστε για άλλη μια φορά η Αθήνα να οδηγεί στο χείλος του γκρεμού τη Μεγαλόνησο. Πριν μερικές δεκαετίες η Αθήνα λάβωσε τη Μεγαλόνησο με τα χουντικά πραξικοπήματα και την αδυναμία αντίστασης στην επερχόμενη τουρκική κατοχή. Σήμερα της δημιουργεί οικονομικά προβλήματα με τις ακάλυπτες πράξεις τραπεζών ελληνικής ιδιοκτησίας καθώς και την αδυναμία της Αθήνας να προωθήσει μια πολιτική εθνικής ανασυγκρότησης.Ταυτόχρονα, οι ιδεολογικές δυνάμεις που άνοιξαν την πόρτα της εισβολής στην τουρκική κατοχή έχουν εισέλθει στην Βουλή των Ελλήνων.
3. Στην κυβέρνηση συμμετέχουν όπως συμβαίνει εδώ και 38 χρόνια τα δύο κόμματα που έφεραν την Ελλάδα στο χείλος του γκρεμού. Που δημιούργησαν τα μεγάλα προβλήματα και τα μετέτρεψαν σε καταστροφή. Ο ελληνικός λαός με τις επιλογές του δεν τα τιμώρησε επαρκώς. Ο φόβος, ίσως και η αυταπάτη του βολέματος, πρυτάνευσαν. Μετά τις εκλογές, αντιμνημονιακό κόμμα μετακινήθηκε στη συγκυβέρνηση με τον δικομματισμό και δείχνει να μην έχει επάρκεια αναστολών ώστε να προσχωρήσει στο Κόμμα του Μνημονίου. Η διαπλοκή επιβάλλει ιδεολογικούς και πολιτικούς υπαλλήλους της ως υπουργούς, ενώ τμήμα της αριστεράς, ανακαλύπτει ως μέγιστο κυβερνητικό πρόβλημα την νομιμότητα της υπουργοποίησης ενός εκ των λίγων συμμάχων της στη διάρκεια του αντιδικτατορικού αγώνα.
3. Η κατάσταση είναι χειρότερη από ποτέ. Η χώρα εξακολουθεί να πορεύεται χωρίς πρόγραμμα και σχέδιο. Το μόνο που κυριαρχεί είναι οι προσαρμογές στις απαιτήσεις της τρόικας και της ντόπιας ολιγαρχίας/διαπλοκής καθώς και σπασμωδικές ενέργειες από την άλλη μεριά. Μερικές δεκάδες οικογενειών και οι παρατρεχάμενοι τους προσπαθούν να αποτρέψουν με τα πολλαπλά μέσα που διαθέτουν την ανάδειξη ενός ουσιαστικά νέου πολιτικού προσωπικού καθώς και νέων δυνάμεων στην πολιτική, αλλά και στην οικονομία. Ένα σύμπλεγμα πολιτικών, χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, ιδιοκτητών ΜΜΕ, μεγαλοεργολάβων και μικρής μερίδας εφοπλιστών, εμπορικών εισαγωγέων, μεγάλων δικηγορικών γραφείων και εταιρειών συμβούλων, βγάζουν άμεσα κέρδη ή περιορίζουν τις ζημιές που κανονικά θα είχαν, λεηλατώντας το ελληνικό δημόσιο, τα δισεκατομμύρια δανείων που δίνονται με ληστρικό τρόπο στην Ελλάδα. Πρόκειται για ένα σύμπλεγμα συμφερόντων και αντιλήψεων που φέρει την κύρια ευθύνη για το ελληνικό δράμα και που εξακολουθεί να ρίχνει τις ευθύνες στον απλό εργαζόμενο, στον δημόσιο υπάλληλο που εργάζεται σε ένα κράτος κατά εικόνα και ομοίωση αυτού του συστήματος.
4. Όλες αυτές οι δυνάμεις, συγκρότησαν μια κυβέρνηση που χωρίς να κοκκινίζουν την ονόμασαν κυβέρνηση «εθνικής σωτηρίας». Η κυβέρνηση αυτή δεν έχει σχέδιο για να δράσει και διαπραγματευτεί με τους ξένους παράγοντες. Είναι περισσότερο μια ομοσπονδία συμφερόντων υπό τη σκέπη ενός όσο γνωρίζω έντιμου πολιτικού της λαϊκής δεξιάς που πιεζόμενος δείχνει να υποχωρεί όλο και περισσότερο στις απαιτήσεις αυτού του συστήματος. Πρόκειται για δυνάμεις που κάθε άλλο παρά πρόκειται να αποκαταστήσουν την δημοκρατία της χώρας, αφού δεν θέτουν ζήτημα κυριαρχίας, τόσο της βουλής, όσο και της χώρας, έναντι της τρόικας, της διεθνούς επιτροπείας και των διαφόρων παραγόντων που ουσιαστικά κάνουν κουμάντο στον τόπο. Πρόκειται, επίσης, για δυνάμεις που στο κοινό τους πρόγραμμα δεν κάνουν κουβέντα για τις τράπεζες, αλλά διορίζουν τον ένα εκπρόσωπο των τραπεζιτών και του ΣΕΒ μετά τον άλλο. Και μπορούν να το κάνουν, διότι τα συνδικάτα είναι εξαφανισμένα! Κομμάτι των ηγεσιών των τελευταίων έχουν πάψει να δραστηριοποιούνται ακόμα και προκειμένου να κρατάνε τα προσχήματα!
Η ουσία του προβλήματος είναι ολοφάνερη: ολιγαρχικά συμφέροντα, διαπλοκή και τραπεζίτες (επαναλαμβάνω όχι τράπεζες εν γένει), υπάλληλοί τους στην πολιτική έχουν μπλοκάρει το σύστημα. Εμφανίζουν τις απαιτήσεις τους ως εθνικά σωτήριες μεταρρυθμίσεις. Ενώ στην πραγματικότητα, κάθε μέρα που περνά με αυτούς στο τιμόνι της χώρας η κατάσταση χειροτερεύει και οι αλλαγές που έχει ανάγκη η χώρα απομακρύνονται. Και όμως, πολλοί παριστάνουν ως να μην αντιλαμβάνονται ποιος ευθύνεται ως προς τι για τη κατάσταση που έχει φτάσει η χώρα.
5. Εκπρόσωποι ευρωπαίων εταίρων μας συνεχίζουν να προκαλούν, ακόμα και λέγοντας (ο γνωστός σύμβουλος της Μέρκελ), ότι δεν θα πρέπει η Κύπρος να αναλάβει την προεδρία της ΕΕ. Και, όμως, δεν υπάρχει ελληνική αρχή και ελληνικό κόμμα της βουλής που να απαντά σε τέτοιες προκλήσεις. Ως να μην τους αφορά. Τα ίδια και χειρότερα συμβαίνουν με τις αλλαγές που ετοιμάζει η Γερμανία για την ΕΕ και επί των οποίων δεν υπάρχει καμιά δημόσια συζήτηση στην Ελλάδα, αλλά ούτε το υπουργείο ετοιμάζεται να διατυπώσει εναλλακτικές ελληνικές θέσεις. Αντίστοιχα, τα κόμματα της αντιπολίτευσης δεν μας λένε αν έχουν άποψη για αυτές τις αλλαγές, αν έχουν σχέδιο και πρόταση αντιμετώπισή τους, και αν έχουν ποιο είναι το προτεινόμενο περιεχόμενό της.
6. Η χώρα οδηγείται στην πλήρη παράδοση στους δανειστές της. Δεν έχει ουσιαστική γραμμή διαπραγμάτευσης επί της ουσίας των όσων έρχονται. Οι κυβερνώντες, όπως κάνουν εδώ και χρόνια, δεν ετοιμάζονται για διαπραγματεύσεις, αλλά για το πώς θα προπαγανδίσουν ως επιτυχία τις υποχωρήσεις τους και θα εμφανίσουν δονκιχωτικά ως θρίαμβο τις λιγοστές παραχωρήσεις που θα κάνει η τρόικα και το Βερολίνο. Παραχωρήσεις που ουσιαστικά έχουν από καιρό και εξ’ ανάγκης συμφωνηθεί, όπως είναι η επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής των δανείων ή η μείωση του ΦΠΑ σε ορισμένους τομείς, όπως είναι ο επισιτισμός. Επί της ουσίας το γνωρίζουν και το γνωρίζουμε, ότι δεν πρόκειται να διαπραγματευτούν καμία αλλαγή στην γραμμή της ακολουθούμενης πολιτικής με την οποία βαθαίνει η ύφεση και καταστρέφεται η παραγωγική βάση της χώρας.
7. Η χώρα ζει το δράμα της κυριαρχίας στενών συμφερόντων. Της ανικανότητας της πολιτικής σκηνής. Της διάλυσης του κράτους. Της αποδιοργάνωσης της υγείας, της παιδείας, των επενδύσεων. Ζει με τους χαζοχαρούμενους κυβερνώντες. Αλλά αν όλα συνεχίσουν ως έχει, τότε η χώρα θα βρεθεί αντιμέτωπη με μια πρωτοφανή καταστροφή στο εσωτερικό της και με μια μεγάλη υποχώρηση θέσεων στον διεθνή ορίζοντα. Για αυτό είναι επιτακτική ανάγκη να αλλάξουν άμεσα και όσο το δυνατό πιο γρήγορα πολλά πράγματα στη χώρα.
Να αλλάξουν, επίσης, τα κριτήρια με τα οποία σκέφτεται και δρα η χώρα. Αυτά δεν μπορεί να είναι τα συμφέροντα της ολιγαρχίας των τραπεζιτών, της διαπλοκής, των εργολάβων. Πρέπει να είναι μια πολιτική διασφάλισης και επιβίωσης της χώρας. Αντιμετώπισης των πραγματικών προβλημάτων που έρχονται. Μια αντιμετώπιση που απαιτεί ηρεμία και νηφαλιότητα στη λήψη αποφάσεων και στην εφαρμογή τους. Συστράτευση του λαού στη βάση μιας κοινωνικά δίκαιης και με προοπτική πολιτικής. Ενάντια σε εκβιασμούς και εκφοβισμούς. Με την τιμωρία των ενόχων. Με δικαιότητα. Με δημοκρατική συλλογικότητα στη σκέψη και στην πράξη.
