Μιλά σήμερα ο δημοσιογράφος, συγγραφέας και εκδότης των περιοδικών (δε)κατα και Poetix Ντίνος Σιώτης

Συνέντευξη στον Αποστόλη Ζώη

Πού βαδίζει η ελληνική κοινωνία στην εποχή του μνημονίου; Γιατί οι πολίτες αυτής της χώρας εγκαταλείπουν τα δύο κόμματα εξουσίας; Τι έφερε η τρόικα στην ελληνική κοινωνία; Σε αυτά και άλλα ερωτήματα απαντά σήμερα ο δημοσιογράφος και εκδότης, από την άνοιξη του 2005 του περιοδικού (δε)κατα και από τον Μάρτιο του 2009 του περιοδικού Poetix Ντίνος Σιώτης. Ο Ντίνος Σιώτης γεννήθηκε στην Τήνο στις 19 Δεκεμβρίου του 1944.

Σπούδασε Νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και Συγκριτική Λογοτεχνία στο San Francisco State University. Στην Αμερική και τον Καναδά, όπου έζησε από το 1971 έως το 1989 και από το 1997 έως το 2004, εργάστηκε ως δημοσιογράφος σε εφημερίδες, σε περιοδικά στο ραδιόφωνο, αλλά και ως Σύμβουλος Τύπου στην Πρεσβεία της Ελλάδας στην Οτάβα και στα Προξενεία της Ελλάδος του Σαν Φρανσίσκο, της Νέας Υόρκης και της Βοστόνης.

Από το 1976 έως το 1997 διεύθυνε τον εκδοτικό οίκο Wire Press. Έχει δώσει διαλέξεις και έχει οργανώσει και λάβει μέρος σε ημερίδες, συνέδρια και συμπόσια για την ελληνική λογοτεχνία και τον πολιτισμό στην Ευρώπη και την Βόρειο Αμερική.

Οργανώνει εκδηλώσεις για τα ελληνικά γράμματα από το 1971 στη Νέα Υόρκη, το Σαν Φρανσίσκο, το Τορόντο, το Μοντρεάλ, το Βανκούβερ, τη Μινεάπολη, το Λος Άνζτελες, το Μπόκα Ρατόν και σε πολλές πόλεις της Ελλάδας. Από το 1979 έως το 2009 συνεργάζονταν τακτικά με το Βήμα της Κυριακής με κριτικές και άρθρα για το βιβλίο και την επικοινωνία. Σήμερα γράφει κριτική βιβλίου στην Βιβλιοθήκη της Ελευθεροτυπίας.

Έχει εκδώσει, στα ελληνικά και στα αγγλικά έντεκα πολιτικά και λογοτεχνικά περιοδικά, 18 συλλογές ποίησης (τρεις στα αγγλικά και μία στα γαλλικά), ένα μυθιστόρημα, μία νουβέλα και μία συλλογή με αφηγήματα. Το πιο πρόσφατο βιβλίο του ποίησης είναι η συλλογή Ξεφλουδίζοντας το ποίημα (Απόπειρα). Ποιήματά του έχουν μεταφραστεί σε δέκα γλώσσες. Από την άνοιξη του 2005 εκδίδει το περιοδικό (δε)κατα και από τον Μάρτιο του 2009 το περιοδικό Poetix. Το 2007 η συλλογή του Αυτοβιογραφία ενός στόχου (Κέδρος, 2006) τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Ποίησης. Τον Οκτώβριο του 2010 εγκαινίασε στο Μέγαρο Αθηνών (Megaron Plus) τη σειρά Poets of the World, παρουσιάζοντας τον αμερικανό ποιητή Charles Simic.

Η συνέντευξη

• Διαφθορά, σήψη, έλλειψη εμπιστοσύνης στους θεσμούς και λογική του καναπέ ακόμα και όταν μας κλέβουν μπροστά στα μάτια μας. Πού οδηγείται αυτή η κοινωνία;

«Φοβάμαι ότι η ελληνική κοινωνία βρίσκεται σε ελεύθερη πτώση, καθημερινά αυτοκτονεί. Ως εκ τούτου οδηγείται με μαθηματική ακρίβεια στον γκρεμό, αλλά πριν τον γκρεμό, θα βρεθεί πρώτα στο χάος. Όμως ακόμη και το χάος είναι κάτι δυσεύρετο, έχει καταντήσει μια ουτοπία, διότι χάος σημαίνει ότι δεν υπάρχει πάτος και αν δεν πιάσεις πάτο δεν ξεκινά η άνοδος, η ανόρθωση, το ξεκίνημα για κάτι άλλο. Συνεχίζουμε λοιπόν το μακρύ ταξίδι μας της ελεύθερης πτώσης μέσα στη νύχτα του αιώνα ως χώρα, αλλά «πεθαίνουμε σαν χώρα». Όπως βλέπετε δεν είμαι αρκετά αισιόδοξος. Οφείλεται στο ότι τελείωσε η περίοδος της απάτης και αρχίζει η περίοδος της αυταπάτης — ή μήπως το αντίστροφο;».

• Γιατί πλέον οι πολίτες στο σύνολό τους εγκαταλείπουν όπως δείχνουν οι τελευταίες δημοσκοπήσεις τα δύο κόμματα εξουσίας;

«Διότι έχει σαπίσει το παλαιό πολιτικό σύστημα που εκτρέφει τη διαφθορά και τη διαπλοκή. Διότι έχουν ωριμάσει τα πράγματα για ένα νέο νόημα της πολιτικής. Οπότε δεν πρέπει να αποτελεί έκπληξη η απάθεια και ο κυνισμός του εκλογικού σώματος και η αποχή από τις εκλογές. Σήμερα υπάρχουν μέσα στη Βουλή αρκετοί βουλευτές και υπουργοί και των δύο κομμάτων εξουσίας που θα έπρεπε να βρίσκονται κάπου αλλού. Η ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία δεν διαφέρει κατά πολύ από τον νεοφιλελευθερισμό, ενώ η Δεξιά έχει ελάχιστα μετακινηθεί προς το κέντρο. Μιλάμε για δύο κόμματα που δεν ξέρεις ποιο είναι παράρτημα ποιού. Ο Έλληνας πολίτης έχει δείξει δουλοπρεπή ανοχή στα δύο μεγάλα κόμματα και ήρθε η ώρα να τους πει να πάνε στο σπίτι τους. Κανονικά, αν υπήρχε συναίσθηση καθήκοντος και αγάπη προς την πατρίδα, θα έπρεπε τα δύο κόμματα εξουσίας να έχουν προ καιρού αυτοδιαλυθεί, αυτοκαταργηθεί. Δεν γίνεται αυτοί που μας οδήγησαν στην κρίση να μας βγάλουν απ’ την κρίση. Το πολιτικό τοπίο χρειάζεται αγρανάπαυση. Να υπάρξει μία μεταβατική οικουμενική κυβέρνηση ενός-δύο ετών με «ψαγμένους» τεχνοκράτες, διανοούμενους με φαντασία και τόλμη που θα κάνουν τη δουλειά τους χωρίς να νοιάζονται για το πολιτικό κόστος. Να διαμορφωθούν νέα ήθη και αντιλήψεις, να εμφανιστούν νέες άφθαρτες πολιτικές δυνάμεις, νέα άφθαρτα πρόσωπα που θα θέσουν σε νέα τροχιά το όλο πολιτικό σύστημα. Μόνο έτσι θα υπάρξει ελπίδα γι’ αυτόν τον τόπο».

• Με την άνοδο του νεοφιλελευθερισμού η πολιτική άλλαξε ριζικά και οι ανισότητες αντί να περιορίζονται εκτινάσσονται στα ύψη. Εκτιμάται σήμερα ότι οι ανισότητες έχουν επανέλθει στα πιο άγρια επίπεδα της δεκαετίας του 1920-1930, που, ως γνωστό, οδήγησε όχι μόνον στην διεθνή οικονομική κρίση του 1929-1939, αλλά και στην άνοδο του Ναζισμού στη Γερμανία και στην υπόλοιπη Ευρώπη και ουσιαστικά στη συνέχεια αυτού που ήταν ο 2ος παγκόσμιος πόλεμος… Ποια η δική σας άποψη;

«Μνημόνια, διαρθρωτικές αλλαγές, φοροδιαφυγή, ΔΝΤ, ακρίβεια, ανεργία, ανισότητα, ατιμωρησία. Όλα αυτά αν τα βάλετε σε ένα μίξερ θα βγάλετε ένα νέο εκρηκτικό μείγμα που λέγεται «ηθική κρίση». Τα πάντα ξεκινάνε από την απουσία ηθικών αξιών. Άποψή μου είναι ότι οδηγούμεθα σε έναν εξοντωτικό οικονομικό και ηθικό εμφύλιο μεταξύ εχόντων και κατεχόντων και μη εχόντων κι όποιος αντέξει. Πρόκειται για βαθύτατα ταξικό πόλεμο. Θα πέσουν κι άλλο οι μισθοί. Θα επέλθει πλήρης απαξίωση της πολιτικής ζωής. Οι οικονομικές κρίσεις προσφέρουν χώρο για ενδοσκόπιση, πεδία μελέτης ακραίων κοινωνικών φαινομένων που οδηγούν σε ωριμότητα. Αλλά στο τέλος, για όσους θα έχουν απομείνει και δεν θα έχουν αποθάνει από κατάθλιψη ή πείνα, η ζωή θα είναι πιο «ευρωπαϊκή». Δεν νομίζω να έχουμε παγκόσμιο πόλεμο, αλλά πολλούς οικονομικούς πολέμους για τις πηγές ενέργειας».

• Η πτώση των ηθικών αξιών, η απουσία ιδανικών, η κυριαρχία του εγωισμού, η ανευθυνότητα, η απληστία, ο παραμερισμός του σημαντικού υπέρ του μηδαμινού το αδίστακτο κυνήγι του χρήματος. Μέσα σ’ ένα τέτοιο περιβάλλον θα μπορούσε άραγε να υπάρχει μια «αγγελική» δημοσιογραφία; Ποια η ευθύνη της τηλεόρσης για τη σημερινή ελληνική πραγματικότητα;

«Δεν υπήρξε ποτέ ούτε θα υπάρξει αυτό που λέτε “αγγελική” δημοσιογραφία. Η εποχή της αθωότητας τελείωσε πριν καν αρχίσει. Σ’ έναν κόσμο χωρίς ιδανικά, όπου βασιλεύει η διαφθορά, η διαπλοκή, η αρπακτικότητα και η απληστία, πού να βρεθούν «άγγελοι» δημοσιογράφοι; Η τηλεόραση είμαστε εμείς και είναι ένα θηριοτροφείο. Λέω σ’ ένα ποίημά μου «Σαν τα σκυλιά / γαυγίζουν τα κανάλια / τις ειδήσεις στις οκτώ». Καθρέφτης μας είναι η τηλεόραση. Βλέπεις ειδήσεις και νομίζεις πως είναι διαφημίσεις. Aυτά όλα σχετίζονται με την παρακμή της δημοσιογραφίας, την υπέρ το δέον εμπορευματοποίηση του πολιτισμού και την πολύ στενή σχέση ενός συστήματος ΜΜΕ με την παγκοσμιοποιημένη καπιταλιστική οικονομία της αγοράς σε συσχετισμό με την κερδοσκοπία. Ο καπιταλισμός δεν έχει καμία σχέση με τον ανθρωποκεντρισμό που είναι παράγων πολιτισμού. Όση ευθύνη φέρνουμε εμείς για το κατάντημά μας άλλη τόση φέρνουν και τα ΜΜΕ. Η κερδοσκοπία είναι ακραίο κοινωνικό φανόμενο. Ξέρετε κανέναν Έλληνα που να μην κυνηγά το χρήμα, προ Τρόικας ή και μετά την Τρόικα; Γιατί, όμως, να διαφέρει η τηλεόραση από τον μέσο Έλληνα; Από άλλο DNA νομίζετε ότι είναι φτιαγμένοι οι άνθρωποι της τηλεόρασης; Φυσικά και θα έρπεπε να έχουν άλλες ευιασθησίες και όχι τους μετρητές τηλεθεάσης ως διαμορφωτές της κοινής γνώμης που είναι. Αλλά, όπως είπατε κι εσείς και είναι αλήθεια, σ’ έναν κόσμο όπου βασιλεύει η πτώση των ηθικών αξιών, γιατί η τηλεόραση να είναι φάρος ηθικής και ιδανικών. Μακροπρόθεσμα, ασφαλώς και θα αφήσει ένα νοικοκύρεμα πίσω της η Τρόικα, διότι η Ελλάδα σε πολλούς τομείς είναι πενήντα χρόνια πίσω απ’ την υπόλοιποη Ευρώπη. Αλλά δεν ξέρω πόσοι Έλλνες θα ζούνε μέχρι τότε αφού θα μας έχουν εφαρμόσει τα ακόμη πιο σκληρά μέτρα και θα έχουν διαλυθεί σχεδόν τα πάντα απ’ αυτό που μάθαμε να λέμε «κοινωνικό κράτος». Πολλοί από μας θα έχουν τελειώσει».

• Εκτιμάτε πώς η τρόικα και το Δ.Ν.Τ. έχουν προκαλέσει μεγαλύτερη ζημιά στην τσέπη του Έλληνα ή περισσότερο στην ψυχή, τη συμπεριφορά του οδηγώντάς τον σε συνθήκες ανθρωποφαγίας; Η ποίηση χωρά σε αυτό το περιβάλλον;

«Η φιλοσοφία του «ωχαδερφισμού» και του «άρπα κόλα» είναι τρόπος ζωής για τον νεοέλληνα. Ως εκ τούτου για την τρόικα φταίει το σύνολο σχεδόν του ελληνικού λαού, κανείς δεν είναι άμοιρος ευθυνών. Φυσικά όχι όλοι στο ίδιο ποσοστό ευθύνης. Οι πολιτικοί μας ταγοί φέρνουν την μεγαλύτερη ευθύνη και πρέπει να σηκώσουν στο ακέραιο το βάρος, διότι το μεγάλο φαγοπότι έγινε στο δικό τους χώρο. Γιατί εκείνοι τα έφαγαν και εμείς αρρωστήσαμε. Η ζημιά από την τρόικα νομίζω ότι είναι εξίσου κατανομημένη στην τσέπη και στην ψυχή του Έλληνα. Είναι ζημιογόνος οικονομικά και ψυχικά. Δεν ξέρω για πόσο θα αντέξει ακόμη ο μέσος Έλληνας. Βλέπουμε να συρρικνώνεται η μεσαία τάξη, να φτωχαίνουν κι άλλο οι φτωχοί και να πεινάνε οι πολύ φτωχοί. Πλήτεται ο απλός λαός, υπάρχουν απώλειες, ζημιές. Υπάρχει τεράστιο κοινωνικό έλλειμμα. Η ποίηση μάς οπλίζει με κουράγιο και υπομονή και μας λέει «Κι αυτό θα περάσει», μας λέει ν’ ανοίξουμε τα φτερά της αισιοδοξίας και να πετάξουμε μακριά προς το Απρόσμενο και το Απροσδόκητο».

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ