Νικήτρια της Παγκόσμιας Ολυμπιάδας Νεοελληνικής Γλώσσας αναδείχθηκε η 23χρονη Άννα Βίνικ από το Χάρκοβο της Ουκρανίας. Τη 2η θέση στον Διαγωνισμό κατέλαβε η Ναρίν Χακομπιάν από την Αρμενία και την 3η θέση η Βαλεντίνα Ολίνικ από την Ουκρανία.
Στην απονομή βραβείων που πραγματοποιήθηκε χθες, Σάββατο 3 Σεπτεμβρίου 2016, κατά τη διάρκεια της Τελετής Λήξης της Ολυμπιάδας, στην Αίθουσα Τελετών του ΑΠΘ, τα βραβεία απένειμαν, αντίστοιχα, ο Πρύτανης του ΑΠΘ, Καθηγητής Περικλής Μήτκας, ο Υφυπουργός Εξωτερικών, Γιάννης Αμανατίδης και ο Κοσμήτορας της Φιλοσοφικής Σχολής του ΑΠΘ, Καθηγητής Δημήτρης Μαυροσκούφης. Στη νικήτρια του Α’ Βραβείου θα χορηγηθεί υποτροφία για μεταπτυχιακές σπουδές στο ΑΠΘ σε γνωστικό αντικείμενο επιλογής της ενώ και οι τρεις νικήτριες έλαβαν χρηματικό έπαθλο από το «Φιλανθρωπικό Ίδρυμα Ιβάν Σαββίδη».
Τα θέματα των εξετάσεων ετοιμάστηκαν από διδάσκουσες του Σχολείου Νέας Ελληνικής Γλώσσας του ΑΠΘ, με την καθοδήγηση της Αν. Καθηγήτριας Δέσποινας Παπαδοπούλου και περιελάμβαναν, μεταξύ άλλων, το «Έτος Αριστοτέλη», «Μια κυρία … 90 ετών» (αναφέρεται στα 90 χρόνια της Φιλοσοφικής Σχολής του ΑΠΘ), «Ευτυχία στον 21ο αιώνα», «Πώς επηρεάζει τα παιδιά η βία των κινουμένων σχεδίων», «Η ξεχασμένη σημασία του οικογενειακού τραπεζιού», «Για όλα φταίνε τα γονίδια;», «Φωτογραφίστε και… ευτυχείτε!» και πολλά άλλα.
Η απονομή των βραβείων έγινε παρουσία του Δημάρχου Θεσσαλονίκης Γιάννη Μπουτάρη, του βουλευτή της Α’ Θεσσαλονίκης της ΝΔ Κώστα Γκιουλέκα, των ΑΝΕΛ Γιώργου Λαζαρίδη, της Αν. Πρύτανη, Καθηγήτριας Παρασκευής Αργυροπούλου-Πατάκα, της Αν. Πρύτανη, Καθηγήτριας Αριάδνης Στογιαννίδου, της Προέδρου του Σχολείου Νέας Ελληνικής Γλώσσας του ΑΠΘ, Αν. Καθηγήτριας Μαρίνας Ματθαιουδάκη, του Προέδρου της ΠΑΣΕΠΟΝ, Άλκη Αναστασιάδη, της Προέδρου της Ελληνικής Εθνικής Επιτροπής για την UNESCO Αικατερίνης Τζιτζικώστα, της Προέδρου της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ποντιακών Σωματείων Χριστίνας Σαχινίδου, του πρώην Προέδρου της ΠΟΕ, Επαμεινώνδα Φαχαντίδη και πολλών άλλων επισήμων.
Η Μεσόφωνος Κασσάνδρα Δημοπούλου απέδωσε, στην αρχή της εκδήλωσης, τον Εθνικό Ύμνο, ενώ κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης ερμήνευσε το παραδοσιακό ποντιακό τραγούδι, «Την Πατρίδα μ’ έχασα». Στο καλλιτεχνικό πρόγραμμα «Ήχοι Αιώνων» ο Παντελής Παυλίδης και η ομάδα «Εύδουσιν», παρουσίασαν μουσικές συνθέσεις εμπνευσμένες από την αρχαία λυρική ποίηση.
Η Παγκόσμια Ολυμπιάδα Νεοελληνικής Γλώσσας 2016 πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο εορτασμού του Επετειακού Έτους Αριστοτέλη που ανακηρύχτηκε από την UNESCO, με πρωτοβουλία του ΑΠΘ και διοργανώθηκε από την Παγκόσμια Συντονιστική Επιτροπή Ποντιακής Νεολαίας (ΠΑΣΕΠΟΝ) και το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, με τη στήριξη της Γενικής Γραμματείας Απόδημου Ελληνισμού, υπό την αιγίδα της Ελληνικής Εθνικής Επιτροπής για την UNESCO. Γενικός χορηγός της διοργάνωσης ήταν η μη κερδοσκοπική οργάνωση «Φιλανθρωπικό Ίδρυμα Ιβάν Σαββίδη».
Η 1η Παγκόσμια Ολυμπιάδα Νεοελληνικής Γλώσσας υποστηρίχθηκε επιστημονικά και διοικητικά από το Σχολείο Νέας Ελληνικής Γλώσσας, μία ακαδημαϊκή μονάδα του ΑΠΘ με μακρά εμπειρία στη διδασκαλία και αξιολόγηση της ελληνικής ως δεύτερης γλώσσας. Η συμβολή του προσωπικού του ΣΝΕΓ το οποίο έχει πολύχρονη εμπειρία και την απαραίτητη τεχνογνωσία, διασφαλίζει την εγκυρότητα και την αξιοπιστία της εξεταστικής διαδικασίας και επομένως της συνολικής διοργάνωσης.
Χαιρετισμός Πρύτανη ΑΠΘ, Καθηγητή Περικλή Α. Μήτκα
Εκλεκτοί προσκεκλημένοι,
Αγαπητές και αγαπητοί συνάδελφοι,
Αγαπητές κυρίες, αγαπητοί κύριοι,
Αγαπητά μας παιδιά, που ήρθατε από όλα τα μέρη της γης,
Σε μια Ολυμπιάδα Γλώσσας οι λέξεις, αδιαμφισβήτητα, παίζουν σημαίνοντα ρόλο. Διαλέγω 4 όμορφες ελληνικές λέξεις που αρχίζουν από «Α», το πρώτο γράμμα της αλφαβήτου -που εμπεριέχει πολλές θετικές έννοιες και συνειρμούς. Τέσσερεις λέξεις που χαρακτηρίζουν κάθε Ολυμπιάδα αλλά και τη λειτουργία κάθε Πανεπιστημίου και ιδιαίτερα του δικού μας:
Άμιλλα: προσπάθεια για υπεροχή ανάμεσα σε δύο ή περισσότερα πρόσωπα που επιδιώκουν το ίδιο αποτέλεσμα και ιδίως που διεκδικούν την πρώτη θέση με κίνητρα κυρίως ηθικά, συναγωνισμός.
Αξιολόγηση: προσδιορισμός της αξίας, της σημασίας, της ποιότητας ενός πράγματος με καθορισμένα κριτήρια.
Αξιοκρατία: η επιλογή, προώθηση ή επικράτηση εκείνων που αντικειμενικά είναι και θεωρούνται οι πιο άξιοι και ικανοί.
Αριστεία/Άριστος: αυτός που όταν συγκρίνεται με άλλους υπερέχει, που είναι ο καλύτερος στο είδος του.
Οι παραπάνω ορισμοί προέρχονται από το δικό μας «Λεξικό της κοινής Νεοελληνικής» του Ινστιτούτου Νεοελληνικών Σπουδών.
Κυρίες και κύριοι,
Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι η Παγκόσμια Ολυμπιάδα Νεοελληνικής Γλώσσας βρήκε τη φιλόξενη υποστήριξη του δικού μας Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, και ειδικότερα των τμημάτων και των δομών του που ασχολούνται με τη μελέτη, την καλλιέργεια και τη διάδοση της νεοελληνικής γλώσσας. Η ενενηντάχρονη παρουσία του Πανεπιστημίου μας στα εκπαιδευτικά πράγματα της χώρας αλλά και ειδικότερα η αφοσίωσή του στη μελέτη και τη στήριξη της νέας ελληνικής δικαιολογούν απόλυτα την απόφαση του Α.Π.Θ. να προσφέρει τις δυνάμεις του στην υπόθεση αυτή, που όλοι σήμερα αναγνωρίζουμε ότι στέφθηκε με απόλυτη επιτυχία – για την οποία ήμασταν όλοι βέβαιοι από την αρχή και υπερήφανοι σήμερα, στο τέλος.
Είμαι βέβαιος ότι η ΠΟΣΕΠΟΝ, όταν μας πρότεινε την διοργάνωση της Ολυμπιάδας Νέας Ελληνικής Γλώσσας, δεν γνώριζε το μέγεθος της συμβολής του Πανεπιστημίου μας και συγκεκριμένα της Φιλοσοφικής μας Σχολής, στην καλλιέργεια και την καθιέρωση της Δημοτικής γλώσσας. Επιτρέψτε μου λοιπόν να σκιαγραφήσω με αδρές γραμμές το πολύπλευρο, κορυφαίο και πρωτοποριακό έργο των γλωσσολόγων και φιλολόγων της Φιλοσοφικής μας Σχολής, που αποτελεί εθνική προσφορά και αφορά στην παιδεία του ελληνικού λαού γενικότερα.
Όταν το 1926 ιδρυόταν το Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και η Φιλοσοφική του Σχολή, ως αντίβαρο στην αντίστοιχη συντηρητική σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, ο εθνικός στόχος ήταν σαφής: οι προοδευτικές παιδαγωγικές δυνάμεις του τόπου, συσπειρωμένες γύρω από τις μορφές του Μανόλη Τριανταφυλλίδη και του Αλέξανδρου Δελμούζου, απέκτησαν πανεπιστημιακό βήμα για να συμβάλουν στην αναγκαία, γενικότερη εκπαιδευτική μεταρρύθμιση που προετοίμαζε η πολιτική ηγεσία της χώρας.
Αν και το λεγόμενο γλωσσικό ζήτημα λύθηκε μόλις το 1976, η επίλυσή του δεν θα ήταν δυνατή χωρίς την προετοιμασία που είχε προηγηθεί από τον πρώτο γλωσσολόγο του Πανεπιστημίου μας Μανόλη Τριανταφυλλίδη, και τα πνευματικά του τέκνα: είτε γλωσσολόγους, όπως ο Νικόλαος Ανδριώτης, είτε φιλολόγους, όπως ο Ιωάννης Κακριδής, ο Λίνος Πολἰτης, ο Αγαπητός Τσοπανάκης, ο Στυλιανός Καψωμένος και ο Εμμανουήλ Κριαράς. Με συνεχείς αγώνες, που είχαν ακόμη και προσωπικό κόστος για πολλούς από τους ονομαστούς αυτούς δασκάλους, το Πανεπιστήμιό μας συνέβαλε καθοριστικά στην επίλυση του γλωσσικού ζητήματος προς όφελος της ζωντανής μας γλώσσας, αυτής στην οποία εξετάστηκαν και πρώτευσαν παιδιά από όλο τον κόσμο, τα οποία φιλοξενήθηκαν το τελευταίο διάστημα και τιμώνται σήμερα ως πρεσβευτές της γλώσσας μας σε πολλές χώρες του εξωτερικού.
Στο πλαίσιο του δικού μας Πανεπιστημίου και με το πρωτοποριακό πνεύμα μέσα από το οποίο αυτό ιδρύθηκε, ο Μανόλης Τριανταφυλλίδης συνέλαβε και συνέταξε τη Νεοελληνική Γραμματική (της δημοτικής), που εκδόθηκε το 1941 και αποτέλεσε έκτοτε τη βάση για τη σύνταξη όλων ανεξαιρέτως των εγχειριδίων γραμματικής της νέας ελληνικής που χρησιμοποιήθηκαν στην εθνική εκπαίδευση. Και μάλιστα, χωρίς να εξαντλήσει στον τομέα αυτό τη δραστηριότητά του αλλά επεκτείνοντάς την και στην ιστορική γλωσσολογία, με τη συγγραφή της Ιστορικής Εισαγωγής στη Νεοελληνική Γραμματική, ενός εξαίρετου και πάντοτε επίκαιρου έργου, στο οποίο ο συγγραφέας του προσφέρει μια ανασκόπηση της ιστορίας της γλώσσας μας, από την αρχαία εποχή ως τις αρχές του 20ού αιώνα.
Πνευματικά τέκνα του δικού μας Πανεπιστημίου είναι επίσης οι συνεχιστές του Τριανταφυλλίδη, που συνεισέφεραν με πρωτοποριακά έργα στην εθνική γλωσσική υπόθεση: Ο Νικόλαος Π. Ανδριώτης, συγγραφέας όχι μόνο του Ετυμολογικού λεξικού της Κοινής Νεοελληνικής αλλά και του (γερμανόγλωσσου) Λεξικού των αρχαϊσμών στις νεοελληνικές διαλέκτους. Και ο Εμμανουήλ Κριαράς, με το παγκοσμίου φήμης και εμβέλειας Λεξικό της μεσαιωνικής ελληνικής δημώδους γραμματείας (1100-1669). Το Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής του Ινστιτούτου Νεοελληνικών Σπουδών, ολοκληρωμένο πριν από μια εικοσαετία, επιβεβαίωσε και αυτό τη λαμπρή παράδοση του Α.Π.Θ. Το πνευματικό αυτό τέκνο του Μανόλη Τριανταφυλλίδη συνεχίζει τη μελέτη και τη διάδοση της ελληνικής σε όλες τις εποχές και σε όλες τις μορφές της διαλεκτικές και μη, από τις οποίες δεν λείπει βέβαια η νεοελληνική διαλεκτολογία και η μελέτη, σε αυτό το πλαίσιο, της ποντιακής, που δεν θα δίσταζα να τη χαρακτηρίσω ‘τιμώμενη διάλεκτο’ στη φετινή Ολυμπιάδα.
Παρόμοια είναι και η περίπτωση του συλλογικού τόμου Ιστορίας της ελληνικής γλώσσας: από τις αρχές έως την ύστερη αρχαιότητα, σε επιμέλεια του Τάσου Χριστίδη, με δύο φορείς υλοποίησης που επίσης συνδέονται με το Α.Π.Θ., το Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών και το Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας. Η αξία του έργου επισφραγίστηκε από το γεγονός ότι αγγλική του μετάφραση κυκλοφορεί από το Cambridge University Press, αποτελώντας σχεδόν μοναδική ως τώρα, για τις ανθρωπιστικές σπουδές, περίπτωση έργου που κυκλοφόρησε πρώτα στα ελληνικά και μεταφράστηκε στη συνέχεια για να συναντήσει το παγκόσμιο κοινό του.
Στην καλλιέργεια της σύγχρονης γλωσσολογικής επιστήμης το Πανεπιστήμιό μας αποδείχθηκε επίσης πρωτοπόρο: ο δικός μας καθηγητής, Μιχάλης Σετάτος, είναι αυτός που εισήγαγε στην Ελλάδα τη συγχρονική γλωσσολογία, επιβεβαιώνοντας την πρωτοπορία, και στο σημείο αυτό, της Φιλοσοφικής Σχολής του δικού μας Πανεπιστημίου.
Αποχαιρετήσαμε πρόσφατα τον δικό μας Δημήτρη Μαρωνίτη, ο οποίος πέρα από το έργο του που ανέδειξε τη συνέχεια της ελληνικής γλώσσας, έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην ίδρυση και στην επιτυχή πορεία του Κέντρου Ελληνικής Γλώσσας.
Άφησα για το τέλος την αναφορά στο Σχολείο Νέας Ελληνικής Γλώσσας του Πανεπιστημίου μας, καθώς αποτέλεσε τον φορέα που υλοποίησε την Παγκόσμια Ολυμπιάδα. Χιλιάδες είναι οι σπουδαστές σήμερα σε όλο τον κόσμο, αλλά και οι ξένοι που ζουν στην Ελλάδα, που περηφανεύονται ότι παρακολούθησαν μαθήματα σε αυτό το κύτταρο διδασκαλίας της ελληνικής, κατά τα τελευταία σχεδόν 50 χρόνια της λειτουργίας του, αποτελώντας το παλαιότερο στην Ελλάδα παρόμοιο πανεπιστημιακό ίδρυμα, και υλοποιώντας συνεχώς ποικίλες εξωστρεφείς δράσεις, οι οποίες αγκαλιάζουν όσους ξενόγλωσσους ενδιαφέρονται για την εκμάθηση της νέας ελληνικής αλλά και την ελληνική ομογένεια διεθνώς.
Κλείνω με δύο ακόμα όμορφες λέξεις από «Α». Ανεμελιά και Αναμνήσεις.
Την «Ανεμελιά» που είναι συνυφασμένη με τις καλοκαιρινές διακοπές στην Ελλάδα και που είμαι βέβαιος ότι απόλαυσαν οι μετέχοντες στον διαγωνισμό παράλληλα με τα μαθήματά τους στην πανεπιστημιακή μας κατασκήνωση στη Χαλκιδική.
Και τις «Αναμνήσεις» που είμαι βέβαιος θα κουβαλούν πάντα μαζί τους από την Ελλάδα οι 14 φιναλίστ της Ολυμπιάδας.
Συγχαρητήρια στην ΠΑΣΕΠΟΝ για την πρωτοβουλία και σε όλα τα στελέχη της Φιλοσοφικής μας Σχολής και του Σχολείου Νέας Ελληνικής Γλώσσας που έφεραν εις πέρας, σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα, ένα μεγάλο και υψηλής ποιότητας έργο. Ευχαριστούμε ακόμη τους υποστηρικτές της διοργάνωσης, τη Γενική Γραμματεία Απόδημου Ελληνισμού και ιδιαίτερα το Φιλανθρωπικό Ίδρυμα Ιβάν Σαββίδη.
Κυρίως, όμως, ευχαριστούμε και συγχαίρουμε όλους τους μετέχοντες στον διαγωνισμό, από όλη την υφήλιο, και ειδικά όσες και όσους κατάφεραν να φτάσουν στον τελικό. Στα μάτια μας είναι όλες και όλοι τους Ολυμπιονίκες.
Σας ευχαριστώ
